Wie al eens een politiek debat op televisie heeft gevolgd, kent het fenomeen. Een politicus krijgt een netelige vraag voorgeschoteld, denkt even na en verlegt subtiel zijn betoog naar een onderwerp dat hem beter uitkomt. Pivoteren heet deze techniek.

De Amerikaanse openbare radio NPR beschrijft hoe de techniek werkt.

Volgens de Republikeinse strateeg Brett O’Donnell, die werkte voor onder andere George W. Bush, John McCain en Mitt Romney, is pivoteren een machtige debatstechniek die politici tijdens interviews en debatten meer dan 60% van de tijd gebruiken .

Een voorbeeld is het debat tussen Bush en Kerry in 2004. Bush werd gevraagd wat hij zou zeggen tegen iemand die zijn job heeft verloren (zie video onderaan). In twee of drie zinnen sprong hij van “de economische groei” naar “onderwijs, de No Child Left Behind-wet” en zijn eigen verwezenlijkingen. Zo krachtig is pivoteren. Kerry merkte het gelijk en maakte er ook een opmerking over.

De vraag is echter in welke mate toeschouwers of luisteraars de techniek kennen en het ontwijkend gedrag van politici opmerken. Todd Rogers, gedragspsycholoog aan Harvard, nam de proef op de som.

Uit zijn onderzoek bleek dat toeschouwers bereid lijken politici het voordeel van de twijfel te gunnen wanneer ze een vraag subtiel ontwijken om over te schakelen naar een onderwerp dat verband houdt met de oorspronkelijke vraag. Wordt er echter gepivoteerd naar een totaal ongerelateerd onderwerp en wordt dat door iedereen opgemerkt, dan vonden de toeschouwers de politicus zonder meer ‘een schoft’, zegt Rogers.

Politici ontwijken dus op subtiele wijze de meerderheid van alle vragen omdat ze er mee weg komen. Zolang ze niet overdrijven met hun pivoteertechniek zijn de meesten onder ons niet eens in staat om het op te merken.

“Politici zijn dus meesters in het exploiteren van onze cognitieve beperkingen zonder er voor afgestraft te worden,” besluit Rogers.