Nog wat meer op de lange baan geschoven: de beslissing over het krantencontract. Niemand verdedigt het contract nog, maar tegelijk blijven er juridische vragen, die vooral minister Vincent Van Peteghem (cd&v) bezig houden.

• Vivaldi rekt andermaal de pijn in het dossier van het krantencontract: ook gisterenmiddag kwam er geen beslissing over de 125 miljoen euro per jaar aan staatssteun. Die gaat niet langer naar Bpost, maar naar twee kleinere concurrenten van het staatsbedrijf, PPP en Proximy. En dat lijkt vervolgens onaanvaardbaar.
• Want plots verdedigt niemand meer het infame contract. Vooruit ging gisteren het verst, voorzitter Melissa Depraetere (Vooruit) kwam voor de camera’s van Villa Politica zeggen “dat er geen nood meer is aan subsidie voor grote bedrijven”. Voor haar “is dat krantencontract een aflopend verhaal”. En ook binnen de kern houdt niemand er nog aan vast, behalve dan als hefboom om mogelijke andere steunmaatregelen uit de brand te slepen.
• Dat zo meteen wel heel open en bloot de these bevestigd wordt dat die subsidie vooral bedoeld was om via Bpost te lopen, om zo dat overheidsbedrijf financieel te stutten, eerder dan de democratie te vrijwaren, lijkt elke regeringspartij er dan maar bij te nemen. In het Kamerdebat staken verschillende Kamerleden dat ook niet onder stoelen of banken.
  • “Wij krijgen nu voorstellen van PPP, dat alle kranten en tijdschriften wil bezorgen op de meest efficiënte manier. Willen wij dat echter? Willen wij straks flexi-jobbers en senioren die bijklussen en onze krant voor half acht in onze bus stoppen?”, zo wierp Jef Van den Bergh (cd&v) op. 
  • “Na het sluiten van de bankautomaten en het verdwijnen van de postkantoren dreigen de mensen nu ook hun kranten te verliezen. Het zou opnieuw een afbraak van een belangrijke dienstverlening betekenen. De overheidsaanbesteding heeft een winnaar opgeleverd waarin blijkbaar niemand vertrouwen heeft. Hoe kan dat? De goedkoopste heeft gewonnen, maar blijkbaar weet niemand of dit bedrijf de taak effectief zal aankunnen”, zo stelde Eva Platteau (Groen). 
• Toch lijkt in regeringskringen de discussie daar niet meer over te gaan: ondertussen zijn zowat alle vicepremiers (misschien met uitzondering van Ecolo) overtuigd dat Bpost niet langer via het krantencontract kan winnen. 
• Tegelijk zijn er wel behoorlijk wat juridische vragen. Met name vicepremier Vincent Van Peteghem (cd&v) wilde toch wel sluitende antwoorden op de vraag of men zomaar het krantencontract en de Europese aanbesteding die men daarvoor heeft uitgeschreven, kan schrappen. 
• Anders dan een pak anderen rond de tafel van de kern, is er vanuit het kabinet Van Peteghem een sterke bekommernis over het middenveld, en met name de publicaties van Beweging.net en Kerk & Leven. Die willen liever niet dat alles geschrapt wordt, dan zijn zij hun gunsttarieven kwijt. En in “alternatieve oplossingen” zit veel meer onzekerheid, ook juridisch. 
• Tegelijk heeft cd&v daar uiteraard een bondgenoot in de kleinere spelers, die met juridische stappen dreigen. De CEO van PPP, Michel D’Alessandro, kondigde “met zekerheid” al aan dat, als men het contract schrapt, “wij naar de Raad van State trekken”. “Wij hebben op een eerlijke manier deelgenomen aan de tender en komen als beste uit de vergelijking: bijna dezelfde kwaliteitsscore als Bpost, maar voor de helft van de prijs. Dus nu moeten wij ook gewoon het contract krijgen.” Hij noemt het een kaakslag voor ondernemers en kmo’s dat een overheidsbedrijf zo voorgetrokken wordt. “Welk signaal wil de regering hiermee geven?”

De essentie: Twee belangengroepen trekken aan het dossier: de Franstalige uitgevers en het middenveld. Zij willen weer een deel van de koek.

• Opvallend is dat enkel de groenen nog in de Kamer luidkeels het argument verkondigden van “de democratie die in gevaar is” als er niet langer 125 miljoen euro subsidie naar papieren kranten gaat, per jaar. 
• Aan Vlaamse kant verschenen in de kranten zelf overigens een pak standpunten die manifest pleiten voor het afschaffen van die subsidie. In De Tijd (om eerder idelogische redenen, de staat moet zich niet moeien), maar evengoed in De Morgen, (omwille van geloofwaardigheid, de journalistiek moet op eigen benen staan) en nu vandaag ook in Het Laatste Nieuws: “Het argument dat sommige mensen zo geen toegang meer hebben tot kwalitatief nieuws, is onzin”, zo schrijft de krant letterlijk.
• Niet toevallig hebben de twee grote Vlaamse uitgevers, DPG Media en Mediahuis, al langer aangegeven dat zij die subsidie niet meer per se hoeven: ze hebben hun vingers zwaar verbrand aan de “collusie” bij de vorige gunning.
• Bij de Franstalige uitgevers ligt dat helemaal anders. Ook daar: niet toevallig schrijft La Libre vandaag in hun redactioneel standpunt dat heel de procedure “slecht bestuur” is, maar vooral dat de “de inzet essentieel is, namelijk de verdediging van kwaliteitsinformatie die correct moet gedistribueerd worden”. Daar geldt het argument van “de democratie die in gevaar is” dus nog zeer zeker.   
• Het gevolg is dat aan de regeringstafel zowel de PS als de MR én uiteraard Ecolo allemaal opnieuw een vorm van subsidies willen invoeren, nu ze het krantencontract willen schrappen en er zo 125 miljoen euro vrijkomt. De vraag is of dat op een drafje zomaar kan, zonder het niveau van een bananenrepubliek te gaan halen. 
• Maar de ‘zones blanches’, die krantenabonnementen voor de Franstalige uitgevers duurder zouden maken, zijn blijkbaar onverteerbaar, en het waard om met allerlei nieuwe methodes (ook via fiscale kortingen) te gaan werken. Alleen staan in deze tussen droom en daad wel telkens praktische bezwaren en coalitiepartners die geen wilde avonturen zien zitten.
• Aan Vlaamse kant lijkt vooral cd&v dus bekommerd om hun zuil, en de kerkelijke publicaties. Als zij op één of andere manier ook opnieuw in het steunmechanisme raken, halen ze ook hun slag thuis.
• Tegelijk moeten de liberalen voor één keer enkel maar achteruit leunen in het dossier: zij hebben altijd gepleit voor het afschaffen van het contract. De chaos die er rond alternatieve maatregelen lijkt te ontstaan, en de slechte improvisatie rond de tarieven, maakt het hen daarbij gemakkelijker. Want als er geen beslissing wordt genomen, bij gebrek aan consensus, winnen zij.