De Croo nu al in de rol van EU-voorzitter: premier gaat samen met z’n Spaanse collega Sanchez naar Israël en Palestijnse gebieden

Morgen trekt premier Alexander De Croo (Open Vld) op een tweedaags diplomatiek blitzbezoek, naar Israël en de Palestijnse gebieden. De timing van de premier is zoals altijd onfeilbaar: de oorlogvoerende partijen staan op een zucht van een ruildeal met gevangen en een staakt-het-vuren. Meteen wil De Croo daarom nog extra gaan hameren op de boodschap van “stop het geweld” en “praat met elkaar”. Daarmee brengt hij ook een voorafname van het EU-voorzitterschap, dat België na januari voor zes maanden krijgt: hij reist immers in duo met de Spaanse premier Pedro Sanchez, die nu EU-voorzitter is. Sanchez is bovendien een socialist, die al eerder stevige standpunten innam ten opzichte van Israël. Het wordt dan ook een Belgisch-Spaans signaal uit de EU aan de Israelische premier Benjamin Netanyahu, dat stevig zal hameren op “vrede” en “dialoog”. En ook belangrijk: het duo gaat evengoed naar de Palestijnse leiders op de West Bank, het is dus een dubbel, symbolisch belangrijk bezoek. “De reis van hét moment”, zo is in de entourage van De Croo te horen.

In het nieuws: De Croo springt op het juiste moment in een vliegtuig richting David Ben Gurion Airport.

De details: De premier weet zijn moment te kiezen: een missie die hem straks mee op de foto zet van degenen die ter plaatse “de dialoog” zijn gaan bepleiten, als er dan toch een soort ‘pauze’ of tijdelijk staakt-het-vuren zou komen.

“Het belangrijkste is, en dat zo snel mogelijk, dat kan morgen al gebeuren, dat men stopt met het geweld.” Premier De Croo gaf vandaag al een korte quote aan de VRT-radio of de trip die hij vanaf morgen onderneemt.
Daarbij legde hij uit waarom hij met de Spaanse premier Pedro Sanchez vertrekt: “Wij gaan daar naartoe als de twee premiers, de huidige en de toekomstige voorzitters van de Europese Unie, met die boodschap van ‘stop het geweld, laat de gijzelaars vrij, maar vooral, praat met elkaar‘.”
Een “ongeziene formule”, zo benoemt men op de Zestien zelf de trip van de twee premiers. De ene een liberaal, de ander socialist, maar beiden kunnen het goed vinden met elkaar. En Spanje is vandaag EU-voorzitter, maar binnen zes weken is het aan België om zes maanden de EU voor te zitten. Vandaar het duo, zo klinkt de uitleg.
Opvallend is dat Sanchez in het verleden met zijn regering zeker al kritischer geweest is voor de Israëlische regering, terwijl De Croo vooral probeerde in eigen land zijn coalitie wat bijeen te houden, met de linkerflank versus de MR, in het conflict. Zowel ministers Petra De Sutter (Groen) en Caroline Gennez (Vooruit) riepen meermaals op te roepen tot een volledig staakt-het-vuren, terwijl De Croo het altijd bij een ‘humanitair staakt-het-vuren” hield, een kleine maar niet onbelangrijke nuance. En ook sancties zijn een optie langs links, terwijl de liberalen de boot afhouden.
In de ambitie die nu al verwoord wordt, over de agenda, blijkt toch een en ander al:
- “Gesprekken ter plekke zullen focussen op een de-escalatie van het geweld”, is niets verrassend.
- De “toegang tot humanitaire hulp, respect voor het Internationaal Humanitair Recht, en het nastreven van een duurzame politieke oplossing”, zijn toch een duidelijk punt ten opzichte van de Israëlische regering.
- En ook opvallend: beide premiers zullen “hun medeleven betuigen met de slachtoffers van de terreur van Hamas, met de gegijzelden en hun families” enerzijds, maar ook “met de Palestijnse bevolking die hard getroffen wordt door de militaire operaties in Gaza en het toegenomen geweld in de West Bank en Oost-Jeruzalem”.
En ook belangrijk: het is niet enkel een bezoek aan Jeruzalem, de politieke hoofdplaats van de Israelische regering, maar ook aan Ramallah, op de West Bank, waar de Palestijnse autoriteiten hun hoofdzetel hebben. En er komt ook een bezoek aan Caïro, waar ze langs lopen bij sterke man en president Abdel Al Sissi.
Daarmee nemen De Croo en Sanchez meteen ook een andere koers dan de Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, die sinds de start van het conflict een koers vaarde van grote verbale steun aan Israël.
Net daardoor kwam de Commissie onder vuur van een aantal lidstaten, waaronder zeker Spanje. De trip lijkt bovendien nog eens de politiek interne boodschap te onderstrepen dat het buitenlands beleid van de EU wel degelijk ook door regeringsleiders van de lidstaten kan en moet gemaakt worden.

The Big Picture: De Croo start meteen zijn kiescampagne als ‘leider’, iemand die internationaal meetelt. Het Belgische EU-voorzitterschap biedt daarbij kansen.

Dat de premier zo veel mogelijk campagne wil voeren door “aan het werk te blijven” is een evidentie: het ambt van de eerste minister leent zich daar als geen ander toe. De Croo “in actie” dus, iemand die actief meepraat op het wereldtoneel. En daar is het EU-voorzitterschap wel een gedroomde kans toe, beseft men al langer op de Zestien.
Daarbij speelde in het verleden wel een kleiner dilemma: rond De Croo gaat al veel langer het gerucht dat hij droomt van een internationale topjob na zijn premierschap. Daarom twijfelde de Zestien een tijdlang of het wel zo goed zou zijn, om volop die rol in de Europese of internationale politiek te belichten: het maakt hem straks wel kwetsbaar voor kritiek of smalende opmerkingen daarover.
Maar die knoop lijkt ondertussen al lang doorgehakt: de Oost-Vlaming gaat voluit dat voorzitterschap van de EU omarmen, en het ook ‘Belgisch’ uitspelen. Iets anders zou helemaal tegen zijn eigen politieke aard ingaan. Zo is de trip meteen ook wel de officieuze start van dat EU-voorzitterschap, het is de eerste keer dat De Croo in die hoedanigheid op pad gaat.
En daarbij blijft het opvallend hoezeer De Croo een gevoel voor timing in de politiek heeft. “Hij doet die reis enkel omdat hij aanvoelt dat er iets mogelijk is, dat er iets beweegt, en dat er dus iets te halen valt”, zo is de droge commentaar bij een regeringsbron over de diplomatieke trip.
Later deze maand komt overigens ook een boek van de premier uit: “Waarom het beste nog moet komen”. De titel doet vermoeden dat het opnieuw een positieve insteek zal zijn over de toekomst van België, met “kansen”. Het is allemaal deel van de kiescampagne, die graag de premier wil typecasten als de ‘leider’, die ‘hoop’ en ‘optimisme’ moet brengen. Of ‘vrede’ dus, in het Midden-Oosten.

Achter de schermen (1): Vivaldi maakt zich op voor nog een grote ronde benoemingen van ambassadeurs. De kabinetschef van De Croo, Peter Moors, staat op de eerste rij.

Het is de laatste grote kans voor de federale ploeg van De Croo om politieke benoemingen te doen, dit jaar, voor de verkiezingen er komen, en een periode van lopende zaken die lang dreigt te duren. Niet onlogisch dus dat men nu nog snel een aantal plekken wil vullen. Zo is er voor de meest prestigieuze posten voor ambassadeurs een grote ronde op til, zo weet Politico.
De meest opvallende naam in die ronde: Peter Moors, de huidige kabinetschef voor het buitenlands beleid van de premier. Die zou straks, na het EU-voorzitterschap in het voorjaar van ‘24 dan de post opnemen van Belgische ambassadeur bij de EU: een sleutelfunctie in het diplomatieke én politieke spel in Europa.
Moors draait al heel lang mee bij de liberalen: ooit als adviseur van Guy Verhofstadt, maar ook als kabinetschef van De Croo op Ontwikkelingssamenwerking in de Zweedse regering, én daarna als baas van de FOD Buitenlandse Zaken, tot De Croo premier werd.
In de affaire rond de visa aan Iraanse agenten, waarbij minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) zwaar in de problemen kwam, had het er alle schijn van dat ook Moors een ‘go’ had gegeven voor die visa, wat finaal het vel van Lahbib mee deed redden.
De benoemingsronde zou Christophe de Nijs, vandaag topadviseur bij Lahbib op het MR-kabinet, ook een EU-job bezorgen: ambassadeur bij het PSC-comité, dat buitenlands beleid en veiligheidsissues behandelt bij de EU. Maar ook Annelies Verstichel, een diplomate die nu bij het kabinet van groene vicepremier De Sutter werkt als adviseur, wordt genoemd voor die job.
De blauwe benoemingen zijn overigens alom: ook de huidige kabinetschef van Charles Michel (MR), de voorzitter van de Europese raad, Frédéric Bernard, zou mee in de dans gaan. Hij wordt genoemd als de nieuwe EU-ambassadeur voor Canada, en blijft dus niet bij Michel.
Overigens nog een opvallende blauwe comeback: Tom Meulenbergs, de voormalige directeur communicatie van premier De Croo, trok pas enkele maanden geleden de deur dicht bij de Zestien, voor een job bij BNP Paribas. Maar nu is hij al terug in de Wetstraat: hij gaat op het kabinet van Lahbib op Buitenlandse Zaken aan de slag als directeur communicatie.

Achter de schermen (2): Doen straks Charles Michel (MR) en ook Didier Reynders (MR) nu mee met de verkiezingen?

Vandaag alweer speculaties over het lot van Charles Michel, in Le Soir deze keer: trekt hij de Europese lijst, of keert hij terug naar Vlaams-Brabant? Feit is dat Michel straks geen job meer heeft: zijn tweede mandaat als voorzitter van die Europese raad loopt af op 30 november 2024.
En dus voelt iedereen bij de MR aan dat de oud-premier wel eens zou terugkeren. “De enige echte lijst die hij dan kan gaan trekken is natuurlijk de Europese. Elk ander scenario is onlogisch”, zo duidt een insider.
Maar de vraag blijft dan open: om daarna welke job te krijgen? Want de topjob bij de Navo lijkt nu al uitgesloten, ook voor De Croo overigens: daar is Mark Rutte, de uittredende Nederlandse premier, de gedoodverfde kandidaat. Al heeft die met Kaja Kallas, de flamboyante premier van Estland, wel een heel stevige vrouwelijke tegenkandidaat.
Binnen de Commissie lijkt er maar één post echt mogelijk voor Michel, na zijn rol als voorzitter: de post van chef Buitenlandsbeleid, die nu bij de Spanjaard Josep Borrell zit. Maar dat is altijd een politieke afweging, die na de verkiezingen van juni ‘24 op Europees niveau moet worden gemaakt.
En tel voor die toekomstige job zeker ook De Croo zelf nog niet uit. Veel hangt immers af van het feit of von der Leyen zichzelf opvolgt als Commissievoorzitter. Is dat het geval, dan lijkt het onwaarschijnlijk dat zij Michel, met wie ze een lastige relatie heeft, in haar Commissie zal willen.
Plus, er is nog een kaper op de kust: Didier Reynders (MR). Die heeft vandaag een zeer mooie portefeuille van Justitie binnen de Europese Commissie, en wil doodgraag verder doen. Hij doet het zeer goed met von der Leyen. Alleen: er is maar plaats voor één. Enkel als Michel past voor de Europese lijst van de MR, kan Reynders die gaan trekken. Ook hij ziet zich niet meer terugkeren naar de nationale, laat staan Brusselse politiek.
Al mag je Michel nooit helemaal uittellen: al eerder schreven we in deze nieuwsbrief dat de oud-premier in alle stilte wel droomt van een comeback naar het Belgische niveau. Maar dan enkel om, in een soort ‘noodscenario’, de Belgische regeringsvorming te komen redden, na maanden stilstand én met het premierschap voor hemzelf. Vraag is of andere partijen, met name PS of N-VA, daarop zitten te wachten.
Hoe dan ook is de MR traditioneel altijd laat met hun lijstvorming: die wordt maar in januari verwacht. Dat zet Alexia Bertrand (Open Vld) wel voor een moeilijke situatie: zij wil sneller al garanties over haar exacte plek op een gezamenlijke liberale lijst van MR en Open Vld in Brussel, voor de Kamer. De liberale familie moet daar voor nieuwjaar uitraken, of er komen twee lijsten, en dan waarschijnlijk het verlies van één zetel.

Achter de schermen (3): Binnen Open Vld is ook nog een stormpje op komst.

Veel aandacht andermaal voor Egbert Lachaert (Open Vld) en diens rol bij de gefaalde heropstanding van LDD, Lijst Dedecker. In zowel Humo als Het Nieuwsblad maken ze vandaag een staat op van wat er nu precies gebeurde deze zomer, rond die rechts-liberale partij. Hoofdbronnen zijn mensen vanuit dat kamp, met zoon Dimitri Dedecker en ook Peter Reeckmans, oud-Parlementslid van LDD.
Daarbij zou Lachaert een cruciale rol hebben gehad: hij en Eva De Bleeker (Open Vld) hadden gesprekken over “een overstap van minstens zes Parlementsleden van de Vlaamse liberalen”, naar die hernieuwde versie van LDD, volgens bronnen in dat LDD-kamp. Het verhaal is niet fraai voor Lachaert of De Bleeker, want daaruit zou dan toch een vergaande poging tot overlopen zitten.
De timing is allerminst toevallig: beide Open Vld’ers zijn nog in de race voor een verkiesbare plek op de lijsten. Lachaert als nummer twee in Oost-Vlaanderen voor de Vlaamse lijst, De Bleeker voor de Kamerlijst in Vlaams-Brabant.
Zeker over Lachaert woedt die strijd wel degelijk: het gaat in Oost-Vlaanderen tussen hem en Jean-Jacques De Gucht. Die laatste heeft de steun van zijn vader, maar ook Guy Verhofstadt. Dat duo heeft met het relaas over die gesprekken met LDD nu extra munitie om de “deloyale Lachaert” naar de exit te willen duwen, al zit er eigenlijk niets nieuws in die verhalen: deze nieuwsbrief maakte er al eerder gewag van.
Daarbij is het overigens wel opvallend dat de familie Dedecker en ook Reeckmans nu de ‘schuld’ van hun mislukking bij Lachaert leggen. Want destijds leek het vooral toch ook op dat vader Jean-Marie en zoon Dimitri niet helemaal op één lijn zaten, en vooral de zoon met een paar onrealistische inschattingen over de Wetstraat rondliep.
Lachaert zelf reageerde vanmorgen op Facebook: hij zag de heisa al van ver komen. “Ik wilde wel eens luisteren wat hun plan precies was. Snel bleek evenwel dat hun uitgangspunt toch vooral LDD als partij was met Jean-Marie Dedecker als boegbeeld. In die zin hoopte men dan blijkbaar vooral op het overstappen van een aantal mensen van Open Vld naar LDD. Dat ging ik evenwel nooit doen en zal ik ook niet doen.”
Vraag is of dat zal volstaan om de interne strijd over die tweede plaats bij Open Vld in Oost-Vlaanderen niet opnieuw te doen oplaaien. Iedereen heeft van de partijtop daarover spreekverbod gekregen overigens.

Nieuwe man: Joris Vandenbroucke (Vooruit) wordt meer dan waarschijnlijk de nieuwe fractieleider bij de Vlaamse socialisten in de Kamer.

Door de stoelendans die de exit van Conner Rousseau veroorzaakt bij de Vlaamse socialisten, is de job van fractieleider in de Kamer opengevallen bij Vooruit: Melissa Depraetere (Vooruit) is immers nu (interim-)voorzitter van de partij geworden.
Daarvoor valt eigenlijk maar één naam nu: de ervaren Joris Vandenbroucke (Vooruit) uit Gent, die ook al in de Conferentie van de voorzitters zetelde namens Vooruit, en vooral fiscaal specialist is voor zijn partij. Hij lag ook al erg goed bij Rousseau, maar vormde met Depraetere meer dan eens een duo in de Kamer, als de man die af en toe advies kon geven vanuit zijn langere loopbaan daar.
Verder neemt Depraetere helemaal het team over van Rousseau, op de partij: Gorik Vanholen is en blijft partijdirecteur, terwijl Inti Ghysels de inhoudelijke kabinetschef is, en Niels Pattyn blijft woordvoerder.
Overigens kwam Rousseau gisteren op de partij zijn kantoor leegmaken. Dat leidde tot een hoop emoties bij het personeel, “een pak mensen stond in tranen te kijken en er volgde een lang applaus toen Conner finaal vertrok”, zo vertelt een aanwezige.

Comeback man: Een wel heel snelle peiling bij Het Laatste Nieuws en VTM toont dat Rousseau in de toekomst nog terug kan komen, als het van ‘de gemiddelde Vlaming’ afhangt.

Voor News City, de samenwerking van HLN en VTM, deed peiler iVox gisteren een snelle rondvraag bij 1.000 Vlamingen, die een foutenmarge van 3 procent bevat. De resultaten zijn wel duidelijk.
Zo staat een heel forse meerderheid telkens manifest niet achter zijn uitspraken die hij in dronken toestand deed: 68 procent staat niet achter zijn racisme, voor het seksisme en de bodyshaming gaat dat zelfs naar 86 procent. Ook vindt 58,8 procent dat Vooruit te laat heeft gereageerd.
Maar tegelijk zegt wel 46,7 procent “dat hij al genoeg gestraft is en een tweede kans verdient”, tegen 37,8 procent die dat niet vindt, en 15,5 procent die het niet weet. Dat stijgt tot maar liefst 59,2 procent, die vindt dat hij “een tweede kans verdient, als hij zich even op de achtergrond bezint”. 29,9 procent vindt van niet, 11 procent weet het niet.
Nu al die comeback concreet maken, ligt wel veel moeilijker: 34,4 procent vindt dat Rousseau lijsttrekker mag blijven in Oost-Vlaanderen, tegen 45,1 procent die dat niet ziet zitten, en 20,5 procent die het niet weet.
En ook op iets langere termijn blijft wel één en ander hangen: 64,5 procent vindt tegelijk dat hij geen eerste minister meer kan worden, slechts 20 procent vindt van wel.
De peiling deed overigens de Franstalige tv-zender LN24 rondbellen vanmorgen, op zoek naar Nederlandstalige journalisten die wilden antwoorden op de vraag “of je dan een beetje racist moet zijn in Vlaanderen, om politiek succesvol te zijn?” We hebben vriendelijk bedankt, maar het is wel veelzeggend over de manier waarop men over de taalgrens naar heel de affaire kijkt. (cv/ddw)