De Croo geeft zichzelf tot 21 juli voor de fiscale hervorming, maar regeringsbronnen zijn sceptisch: "Hoe dit gaat lukken, is mij een raadsel"

Vandaag vergadert Vivaldi opnieuw over het monster van Loch Ness in de Wetstraat, dat telkens opduikt en weer verdwijnt zonder concreet te worden: de fiscale hervorming. In de Kamer stelde premier De Croo daarover ondertussen ook een zoveelste deadline: “Het is absoluut de bedoeling om rond 21 juli en het zomerreces klaar te zijn.” Dat is ook nodig, anders kan de hervorming deze legislatuur niet meer ingaan, en dat hadden de zeven partijen wel afgesproken in oktober vorig jaar, bij de begrotingsopmaak. Tegelijk blijft men binnen de regering heel sceptisch. “Hoe dit gaat lukken, is mij een raadsel”, zo is bij een lid van het kernkabinet te horen. Want enerzijds is men het niet eens over wie nu juist moet profiteren van de taks shift: iedereen, of enkel de lagere inkomens. En vooral is men het niet eens hoe het zal betaald worden: moet de btw verhoogd worden, hoeveel moeten de bedrijven ophoesten, en betalen de gewesten en gemeenten nu ook onrechtstreeks mee of niet? “We moeten stap voor stap gaan, en vandaag al wat keuzes maken”, sust men bij een vicepremier. Overigens slepen ook de pensioenen en Engie nog aan, maar van een koppeling is geen sprake, verzekert men bij de premier. Het Franse bedrijf zet overigens nu zelf een deadline: 30 juni.

In het nieuws: Alweer fiscaliteit op de agenda.

De details: In de Kamer maakt premier De Croo zich sterk dat het er komt. Voor de zomer.

“Er moet over belangrijke knelpunten beslist worden“, zo stelde De Croo gisteren in de Kamer, over de meeting van vandaag van zijn kernkabinet. En ook bij de verantwoordelijke, minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v), had men het over “toch wat knopen doorhakken over de richting die we uitgaan”.
Vandaag komt daarbij de tweede grote sessie die de kern houdt, over de marsrichting van de fiscale hervorming. Die is door Van Peteghem opgezet als een operatie van zo’n 6 miljard euro in de kering, waarbij de lasten op arbeid fors dalen, en er uiteraard elders stevige belastingdruk bijkomt.
De vraag is hoe groot die ruiloperatie blijft, nadat men tot een akkoord komt: zowat iedereen verwacht dat de uiteindelijke netto taks shift veel kleiner zal zijn. Dat was eigenlijk ook de inschatting toen men in oktober vorig jaar met Vivaldi, tijdens de begrotingsbespreking, afklopte om toch een fiscale hervorming te doen: die werd toen ingeschat, en in de teksten opgenomen, op minder dan één miljard euro.
Maar echt veel optimisme is er voorlopig niet. In de Kamer pompte De Croo zichzelf en de zeven coalitiepartners nog eens op:
- “Ik vraag dus dat we de komende weken goed naar elkaar luisteren.”
- “Het is logisch dat mensen die werken er meer aan overhouden, dat ondernemen in ons land gestimuleerd wordt en dat iedereen een eerlijke bijdrage betaalt.”
- “Ik weet dat dit de uitgangspunten van de zeven partijen zijn en ik kan dus aangeven dat het absoluut mijn bedoeling is om voor het zomerreces, in principe rond 21 juli, te zorgen voor een akkoord.”
Eerder had Dieter Vanbesien (Groen) in zijn vraag aan De Croo toch een wat ongelukkige vergelijking gemaakt: “Ik blijf een trouwe supporter van de fiscale hervorming. Daarnaast ben ik trouwe supporter van Anderlecht, waardoor ik weet dat de sterren soms gunstig kunnen staan, maar dat dit niet eeuwig blijft duren.” Voor wie het niet volgt: de voormalige topclub uit Brussel wint al jaren geen platte prijs meer.
De Croo kon niet anders dan bekennen, dat ook hij voor de paars-witte club supportert, én vooral dat hij wel blijft geloven in zijn eigen project. “Naast het feit dat we beiden weten dat supporter van Anderlecht zijn vandaag niet eenvoudig is, hebben we ook gemeenschappelijk dat we die fiscale hervorming belangrijk vinden. Ik heb het al meermaals gezegd: ze is cruciaal.”
Die hervorming wordt gezien als deel van een laatste groot drieluik dat Vivaldi nog moet klaren, voor de kiesstrijd losbarst: daarnaast zijn er de pensioenen en de onderhandelingen met Engie. Een gerucht dat in de Wetstraat de ronde deed, dat de premier die drie dossiers zou willen koppelen tot één groot eindmoment voor de zomer, ontkent men ondertussen in de Zestien. “De kans is groot dat met nog twee maand te gaan voor het zomerreces die dossiers min of meer samenvallen qua timing, maar er is geen sprake van koppeling van pensioenen, fiscaliteit en Engie.”

Ten gronde: Men is het niet eens over de uitgavenkant van de taks shift, maar ook niet over de inkomsten.

De ‘grote knopen’ waar Vivaldi het over heeft, zitten voor een deel aan de kant van de uitgaven: wie gaat niet vooruit gaan door die taks shift? Daar is men het eigenlijk nog helemaal niet eens over. Want aan de linkerkant is er altijd het klassieke trio van PS en de groene partijen, die het een beetje anders zien dan de rest van Vivaldi. In deze is de vraag voor hen of de taks shift echt wel moet via een dure ingreep in de personenbelasting. Die zou elk inkomen uit arbeid dus laten stijgen, ook de hogere.
Net als de vakbonden willen PS en Ecolo dat het vooral de lage inkomens en de lagere middenklasse zijn, die door de taks shift netto meer gaan overhouden: een forse sociale correctie dus nog eens, op het systeem. Maar, zo is hun argument: aan de inkomstenkant zit onder meer ook de btw-verhoging, die iedereen evenveel moet meebetalen. Dus waarom krijgen in de personenbelasting de hoogste inkomens dan wel de hoogste netto kortingen? Zij willen dus eerder dan via de personenbelasting zelf, met gerichte takskortingen gaan werken: weer een koterij eigenlijk. Terwijl Van Peteghem het net “simpeler” wilde maken.
Voor de liberalen ligt het helemaal anders: die willen net dat het verschil tussen werkenden en niet-werkenden groter wordt, door de fiscale hervorming. “Minstens netto 500 euro verschil“, was de slogan van Open Vld vorige week. Wie in de werkloosheid zit of een uitkering van het OCMW heeft, mag er niet op vooruit gaan in deze hervorming, vinden ze. De MR heeft tot in den treure al herhaald dat er voor hen een “arbeidsmarkthervorming” moet inzitten. Onrechtstreeks zou dat het geval zijn.
Aan de inkomstenkant wil Van Peteghem de btw verhogen door het algemeen tarief van 6 naar 9 procent op te trekken. Dat blijft voor de socialisten, zeker voor Vooruit, heel moeilijk liggen: zij werkten heel hard op koopkracht als thema. En ook de MR is geen fan van zo’n taksverhoging.
Met name de PS ligt veel meer wakker van een andere nieuwe ‘betaler’: de gewesten gaan hun deel van de inkomsten uit de personenbelasting fors zien slinken. Voor Vlaanderen dreigt een verlies van 700 miljoen euro, voor Wallonië zo’n 250 miljoen. Voor Elio Di Rupo (PS), de Waalse minister-president, moet dat gecompenseerd worden. En ook de gemeenten, die dreigen inkomsten te verliezen, zijn ongelukkig.
Tenslotte zijn er nog wel wat vragen bij de ruime “terugverdieneffecten” die Van Peteghem voorziet, maar waar het de vraag is of je ze meetelt of als ‘buffer’ overlaat, om eventueel bij meeval de begroting te stutten. Dat laatste wil alvast staatssecretaris van Begroting Alexia Bertrand (Open Vld). Plus, er is de vraag “of bepaalde maatregelen zoals het digitaliseren van de btw echt plots 425 miljoen zal gaan opbrengen”, zo is bij een vicepremier te horen.
Het maakt dat sommigen dus heel voorzichtig blijven over de slaagkansen. “Een raadsel hoe het gaat lukken”, was te noteren binnen Vivaldi bij sceptici. Dit weekend congresseert onder meer wel Open Vld, met een sterke focus op “werken moet meer lonen”: het is voor de Vlaamse liberalen en vooral premier De Croo wel duidelijk dat een deal over die hervorming voor de zomer toch wel héél welkom is. Anders komt het er niet meer van, en dan moet De Croo dat ook gaan uitleggen aan de kiezer.

Opvallend: Engie zet zelf de deadline nu, op 30 juni.

Al maanden, jaren eigenlijk, sleept Engie met de voeten over de verlenging van kerncentrales, om zo de best mogelijke deal over de prijs van de opkuis uit de brand te slepen. Vivaldi kondigde al meerdere keren aan een deal te willen maken, telkens negeerde men aan Franse kant gewoon doodleuk die deadlines.
Interessant is nu dat Engie in haar kwartaalrapport wél plots een horizon geeft: ze hebben de bedoeling om op 30 juni een definitief akkoord te tekenen. Hoeveel de factuur wordt voor Engie, én wat de rest dan is voor de belastingbetaler, ligt nog niet vast. Wel al het wettelijke kader voor dat afval, zo laat Engie weten in dat rapport. “Maar er moeten nog enkele belangrijke parameters afgerond worden.”
Zo weten de onderhandelaars, premier De Croo en minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) voor Vivaldi, wel meteen waar ze aan toe zijn. In de Kamer bleef die laatste ook optimistisch deze week, na alweer scherpe vragen van de oppositie, inclusief Marie-Christine Marghem (MR). Die vroegen zich allemaal af of het niet te laat is met het bestellen en leveren van de nucleaire brandstof voor de reactoren van Doel 4 en Tihange 3.
“Niets leidt ertoe te concluderen dat de nucleaire productie van elektriciteit na 2025 onmogelijk wordt gemaakt, doordat we nu nog verder onderhandelen”, zo stelde Van der Straeten.

Nog altijd geen prettig nieuws: België blijft bij de slechtste van de klas in Europa voor de begroting, maar Bulgarije en Slovakije presteren nu nog erger.

België leek met een totaal tekort van 5,9 procent ten opzichte van het bbp de allerslechtste begroting van heel de EU te gaan halen, begin dit jaar. Maar de Europese Commissie heeft nieuwe prognoses en die zijn een tikje positiever: het tekort zit nu op 5,1 procent voor dit jaar, of 29 miljard euro.
Daarmee springen zowel Bulgarije, waar men de vijfde verkiezing in twee jaar tijd moet houden met een totaal onstabiel politiek klimaat, en Slovakije, waar de premier is opgestapt, en er ook geen duidelijke regering is, over België. Bulgarije komt met een verwacht tekort van 6,4 procent, Slovakije zit op 6,3 procent.
“De begroting van De Croo is een ramp. Zowat de állerslechtste van gans Europa in 2023, enkel twee landen in totale politieke crisis doen nog slechter” zo tweette begrotingsspecialist Sander Loones (N-VA) meteen.
Staatssecretaris Bertrand wijst erop dat de uiteindelijke cijfers van 2022 ook een pak beter waren dan de verwachtingen voor dat jaar, dat kan dus ook voor dit jaar het geval worden. En, in maart is er nog een begrotingscontrole geweest die opnieuw ingreep, plus in het najaar moet er nog eens 1,2 miljard gevonden worden, zo hebben de Vivaldisten afgesproken.

Genoteerd: De Croo wil een handvest over hoe de overheid moet omgaan met overheidsbedrijven.

“Wij hebben op korte termijn wel zeer duidelijke regels nodig over hoe een overheid omgaat met haar autonome overheidsbedrijven”, zo gaf premier De Croo toe in de Kamer, naar aanleiding van het Bpost-schandaal. Hij heeft Guberna, het instituut van bestuurders, gevraagd om zo’n handvest in elkaar te steken.
“Er moet een kader zijn over welke bestuurders we aanduiden en de manier waarop we ze selecteren. Welke informatieverplichting hebben die bestuurders ten opzichte van de overheid? Welke informatie moeten ze delen? Welke informatie mogen ze niet delen? Op welke manier gedraagt de overheid zich in een algemene vergadering?”, zo lanceerde De Croo.
Daarbij nam hij opvallend genoeg toch voorzichtig de verdediging op van Audrey Hanard, de voorzitter van de raad van bestuur bij Bpost, met PS-etiket. Want hij wees erop dat “de raad van bestuur een aantal zaken naar boven heeft getild en heeft gevraagd dat verder te onderzoeken”.
Opvallend, maar niet verrassend: terwijl zijn partijvoorzitter Egbert Lachaert (Open Vld) zich zeer kritisch toonde voor Hanard de afgelopen dagen, wilde men op de Zestien niets weten van een conflict met de PS over Bpost.
Op vragen van Michael Freilich (N-VA) over de interne audit van Bpost over het krantencontract, die niet gedeeld wordt met het Parlement of publiek, bleef Pierre-Yves Dermagne (PS) zeer kort en duidelijk: “Ik heb die audit ontvangen, wat logisch is, ik ben bevoegd voor het dossier van het krantencontract”.
Voor Freilich was dat bijzonder vreemd op z’n minst: de overheid schrijft dat krantencontract uit, maar Bpost is slechts één van de mogelijke bieders. “U bent betrokken partij, u beslist over dat monstercontract, én u krijgt gewoon hun interne audit?”

Opgevolgd: Voormalig minister van Overheidsbedrijven Jean-Pascal Labille (PS) krijgt een boete voor het verspreiden van voorkennis, zo laat de FSMA weten.

Op 27 mei 2016 lanceerde Labillein het radioprogramma ‘Matin Première’ plots het toen nog onbekende nieuws dat de overheid van plan was om haar meerderheidsbelang in Bpost af te bouwen. Het kaderde in bredere gesprekken die Bpost voerde om het Nederlandse PostNL over te nemen. Maar Labille z’n nieuws sloeg in als een bom: beide beurskoersen moesten geschorst worden, en plots lag het nieuws open en bloot op straat. Daarna waren fusiegesprekken eigenlijk niet meer mogelijk, de discretie was weg. Nog twee dagen later konden ze de prullenbak in.
Labille was in de regering Di Rupo de minister van Overheidsbedrijven geweest, en had duidelijk nog goeie contacten daar. Zijn opvolger in de Zweedse regering, Alexander De Croo (Open vld) als minister van Overheidsbedrijven, gaf Labille in 2016 expliciet de schuld van de mislukte overname. “Na de compleet onbesuisde verklaringen van Labille was het vertrouwen bij de Nederlanders weg en is men in een kramp geschoten.”
Binnen de regering Michel circuleerde toen het gerucht dat de PS en Labille een staking wilden forceren. De PS toonde in de laatste Bpost-episode ook al aan hoe belangrijk het postbedrijf en de bijhorende tewerkstelling voor de partij is.
De beurswaakhond FSMA geeft Labille nu een boete van 12.500 euro en de uitspraak wordt op hun website gepubliceerd. Dat het zeven jaar duurde om tot een uitspraak te komen is volgens de FSMA te wijten aan Labille zelf, die elke vorm van medewerking weigerde.

Genoteerd: “Et alors”, zegt Ecolo-vicepremier Georges Gilkinet over zijn chauffeur.

“Wat steekt u in godsnaam in de auto uit dat er niemand binnen uw eigen dienst met u wil rondrijden en er iemand van de NMBS moet worden betaald om u van punt A naar punt B te brengen? Welke bijzondere expertise is er dus nodig om de chauffeur te zijn van Georges Gilkinet?” Frank Troosters (Vlaams Belang) stak er toch een klein beetje de draak mee, in de Kamer.
Alles draait daarbij om het feit dat Gilkinet als minister van Mobiliteit een chauffeur heeft die zowaar door de NMBS betaald wordt: hij is gedetacheerd van dat overheidsbedrijf, een manier om de kosten van het kabinet af te wentelen en zo meer personeel aan te kunnen nemen. Bij Gilkinet zitten maar liefst 66 mensen. De ecologist nam die techniek overigens gewoon over van zijn voorganger François Bellot (MR), inclusief de dame in kwestie die zijn chauffeur is.
Gilkinet reageerde dan ook heel laconiek in de Kamer: hij deelde mee dat liefst 26 mensen van allerlei overheidsdiensten gedetacheerd zijn, én daarbij ook zes van overheidsbedrijven. 3 van de NMBS, 2 van Infrabel en één iemand van Skeyes. “Zij brengen veel expertise mee over technische complexe materie, zoals over de spoorwegen of de luchtvaart. Inderdaad, er is een chauffeur bij die ook al in dienst was bij de vorige minister. Et alors?“, zo citeerde Gilkinet zowaar de voormalige Franse president François Mitterand.
“Zelfs een groene minister die zich liever met de fiets of trein verplaatst, heeft soms een chauffeur nodig om zijn job te doen. Dat klopt. Alles is wettelijk en transparant en met een deontologische omkadering”, zo stelde Gilkinet nog.
Of het daarbij, los van ‘wettelijk geregeld’, ook een daad van goed bestuur is, en of het geen vreemd gebruik van de middelen van de NMBS is, waar Gilkinet in deze legislatuur honderden miljoenen euro’s extra voor is komen vragen, dat leek niet in de Ecolo-vicepremier op te komen.

Ook gevolgd: Met z’n voorstellen over migratie krijgt Conner Rousseau (Vooruit) andermaal veel reactie.

Als je wint, heb je vrienden. Rousseau heeft met zijn Vlaamse socialisten de wind in de zeilen in peilingen, en dat maakt een verschil van dag en nacht, tussen zijn draagvlak intern en dat van John Crombez, zijn voorganger. En dus zijn wat omstreden voorstellen, die de partij naar rechts duwen, zijn voor iedereen best verteerbaar binnen Vooruit.
Zo kan hij in de aanloop naar zijn partijcongres in juni elke week met een behoorlijk controversieel voorstel komen, dat zijn partij weghaalt van klassiek links. Ook voor migratie is dat het geval: daar gaat Rousseau de ‘Deense weg’ op, naar voorbeeld van socialiste Mette Frederiksen, die daar scoorde met een ‘flinks beleid’.
Rousseau gaat niet zover om in bepaalde migrantenwijken juridisch heel fors in te grijpen, zoals de Denen, maar hij wil wel het leefloon voor nieuwkomers afschaffen. Nu ja, afschaffen: het wordt “integratiesteun”, gekoppeld aan een verplicht pakket inburgering, aan iets mindere tarieven.
Tegelijk zet Vooruit wel de deur open naar sans papiers, om die legaal te laten werken: een enorme stap voor velen, die gezien wordt door de tegenstanders als een brug richting regularisatie. Om die reden is de rechtervleugel van ook Vivaldi daar altijd tegen geweest, ook de PS vroeg dit al.
De reacties van andere partijen, die allen in de rechte lijn zitten naar hun congres, maar kampen met negatieve peilingen, is zoals ook bij de vorige voorstellen van Rousseau: bijzonder fel.
“Verbaasd dat Vooruit mensen in onwettig verblijf op een legale manier wil laten werken. Ik heb mij altijd verzet tegen een collectieve regularisatie. Wij zijn gebaat bij een consequent en duidelijk beleid. Wie hier mag zijn, geven we kansen en activeren we op de arbeidsmarkt. Wie hier niet mag zijn, moet terug”, zo reageerde Nicole de Moor (cd&v) de bevoegde staatssecretaris voor Migratie scherp.
“Een week nadat wij het al voorstelden, stelt nu ook Vooruit hetzelfde voor. Het is nochtans niet meer dan logisch: aan een leefloon hangen verplichtingen om taal te leren en te werken. Doe je dat niet, dan zijn er sancties. De vrijblijvendheid stuurt mensen naar extreem rechts. Vanuit het centrum moeten we hierin gewoon veel duidelijker zijn”, reageerde Egbert Lachaert (Open Vld).
“Rousseau doet graag uitschijnen dat hij een ‘flinkse’ jongen is”, zo sneerde Tom Van Grieken (Vlaams Belang). “Maar wie de voorstellen nader bekijkt, ziet meteen dat de socialisten geen sikkepit geven om de gevolgen van het jarenlange mee door hen veroorzaakte asielwanbeleid. Ze zijn niet alleen ongeloofwaardig omdat ze zelf jarenlang aan de knoppen zaten, maar hun voorstellen zullen ook helemaal niks oplossen.”
Bij Groen lanceerde men gisteren overigens zelf voorstellen, over een grote strijd tegen fiscale fraude, die tussen de 8 à 12 miljard euro zou moeten opleveren. Dat bedrag lijkt gigantisch, maar is volgens voorzitter Jeremie Vaneeckhout (Groen) wat ongeveer de grote van de gemiste inkomsten uit de zwarte economie in België is. Daarvoor wil hij de bijzondere belastinginspectie BBI fors versterken, het bankgeheim volledig afschaffen en elke minnelijke schikking bij fraude schrappen.
Zijn voorstel kreeg, ondanks het feit dat Groen congresseert, een pak minder aandacht van de collega’s dan Rousseau. Groen was in de laatste peilingen de kleinste partij geworden.