Het was in alle opzichten een dramatisch jaar voor beleggers. Bijna alle activa kregen een ferme knauw. Opvallend genoeg waren het de lievelingen van de Nasdaq die de meeste klappen incasseerden. Aandelen van Disney, Spotify en Meta verloren tot 70 procent van hun waarde. Dat is opvallend want tot recent voldeden zij aan alle criteria die een business heel stabiel maakt: grote toegangsdrempels, grote netwerkeffecten en weinig afhankelijkheid van derden. Deze 3 stabilisatoren bleken veel labieler dan verwacht.

Kwaliteit loont

Eerst en vooral: kwaliteit loont. Een businessmodel zoals dat van ‘de grote 3’ weerstaat heel wat stormen. Apple, Microsoft en Alphabet, het bedrijf achter Google, hebben heel stevige toegangsdrempels. Wie kan er nog op tegen Android of het Apple operating system. Welke business kan nog zonder de cloud- en softwareservices van Microsoft? Deze bedrijven zullen het de volgende jaren nog zeer goed doen. Ze verloren ‘slechts‘ 25 procent van hun beurswaarde, hoewel dit concreet betekent dat meer dan 2.000 miljard dollar verdampte.

Het waren echter andere aandelen op de technologiebeurs Nasdaq die fameuze klappen kregen. Hieronder zijn ze ingedeeld in 3 groepen.

Groep 1: De vervoerders

Tot recent dachten beleggers dat enorme schaalvoordelen zouden ontstaan zolang je maar de grootste was. Iedereen zou zich door Uber laten rijden en het rendement zou alsmaar toenemen omdat het netwerk fijnmaziger zou worden. Het businessmodel faalde echter op 2 vlakken.

• Geen toegangsdrempels: In steden in Azië kwamen er nieuwe concurrenten bij zoals Didi en Grab. Ook in het Westen moest Uber afrekenen met concurrenten zoals Lyft. De toegangsdrempels waren omzeggens onbestaande, want de apps blijken zeer gemakkelijk na te maken.
• Weinig schaalvoordelen: Het is niet omdat je in Amsterdam marktleider bent, dat je ook in Berlijn zult winnen. Transport blijft inherent een lokale business.

Groep 2: de streamingdiensten

De ‘content wars’ zijn genoegzaam bekend. Om abonnees te werven, vochten grote spelers zoals Disney en Netflix een oorlog uit op het vlak van films en series. Netflix spendeert 17 miljard dollar per jaar en Disney gaf in 2022 ruim 30 miljard dollar uit. Maar ook de muziekstreamingdiensten bleken niet recurrent rendabel ter zijn. Spotify liep tegen zijn limieten aan. Ook hier bleek het businessmodel minder duurzaam. Met een omzet die de 10 miljard dollar overtreft, komt er bijna geen winst uit, omdat de kosten nog altijd sneller toenemen. 

• Grote afhankelijkheid van platformen: Apple en Android beheren de toegang tot de klanten van deze platformen en vragen daarvoor een grote commissie. Dat vreet aan de rendabiliteit.
• Weinig schaalvoordelen: De extra investeringen in series leveren maar heel tijdelijk een voordeel op en zijn eigenlijk op lange termijn waardeloos. Bovendien zijn er almaar meer series die ook mislukken.

Groep 3: De socialmediabedrijven

Deze zagen nog het meeste af. Hoewel hier wel sprake is van schaalvoordelen – een nieuwe gebruiker kost niets extra – bleek ook hier het businessmodel fragiel.

• Grote afhankelijkheid van platformen: Apple en Android gaven de gebruiker meer rechten om hun eigen profiel te beheren, wat de advertentiemarkt minder lucratief maakte. Snap, Facebook en Instagram leden sterk onder die gereduceerde doeltreffendheid om hun doelgroepen te bereiken.
• Lagere toegangsdrempels: wie had enkele jaren geleden gedacht dat Facebook uit de mode zou raken bij jongeren en TikTok zijn plaats zou inpakken? Het bleek toch gemakkelijker een concurrent te bouwen dan gedacht, ondanks de enorme schaal van Meta.

Als je kijkt naar het langetermijnpotentieel van die aandelen, zijn die onderliggende problemen niet zomaar op te lossen. De kans bestaat dat deze aandelen niet herstellen. De grote techaandelen lijken dan ook veel betrouwbaarder als investering. 

Xavier Verellen is auteur en ondernemer (www.qelviq.com)