Gebruiken de Belgische gezinnen het spaargeld dat ze tijdens de coronalockdowns opbouwden om te consumeren en aankopen te doen? Nee, zegt een studie van de Nationale Bank. Van “inhaalconsumptie” lijkt geen sprake, wat slecht nieuws is voor winkeliers en horecazaken.

Het spaarfenomeen tijdens de lockdowns werd in verschillende Europese landen vastgesteld. De gezinnen spaarden meer en consumeerden minder om twee redenen: sommige consumptie zoals horecabezoek of toeristische reizen, was simpelweg niet mogelijk en daarnaast legden gezinnen wat meer opzij uit voorzorg en stelden ze sommige grote aankopen uit.

De som van alle Belgische spaarboekjes brak de voorbije maanden records en flirt al enige tijd met de magische grens van 300 miljard euro.

Ongelijkheid

Niet alle bevolkingslagen waren evenwel in staat om meer te sparen. De werkende klasse, en dan vooral de laagste inkomens, zagen hun spaarmogelijkheden niet toenemen, maar afnemen.

“De pandemiegerelateerde inkomensverliezen bleken het grootst voor de werkende bevolking, met name voor zelfstandigen, tijdelijk werklozen en jobstudenten. De huishoudens met de laagste inkomens werden daarbij het hardst geraakt, wellicht omdat een relatief groter aandeel van hen getroffen werd door tijdelijke werkloosheid”, leidt de Nationale Bank af uit enquêtegegevens.

Het waren dus – weinig verrassend – de gezinnen met hoge inkomens die hun spaarpotjes nog meer aanvulden dan normaal en daardoor het nationale gemiddelde optrokken.

Inhaalconsumptie?

Voor economen is de grote vraag nu wat ze met dat “coronaspaargeld” van plan zijn. Winkeliers en horeca-uitbaters hopen op een inhaalbeweging om de omzetverliezen uit 2020 en 2021 op zijn minst gedeeltelijk te compenseren. Maar de eerste indicaties zijn dat het gros van het spaargeld gewoon geparkeerd blijft staan of in beleggingen gestopt wordt.

“Aangezien het spaaroverschot zich voornamelijk bij de meestverdienende huishoudens lijkt te situeren, is de kans klein dat het in de toekomst weer wordt aangewend om extra te consumeren”, verwacht de Nationale Bank. “Bovendien zijn er aanwijzingen dat een groot deel van de extra besparingen naar minder liquide of meer risicovolle investeringen is gevloeid, zoals aankopen op de beurs of investeringen in vastgoed.”

Voorzorgsparen

De focus van de “coronaspaarders” ligt dus niet op een nieuwe computer, een uitgestelde reis of andere gemiste goederen en diensten die ze zouden kunnen inhalen, maar op het behoud en de verdere accumulatie van hun financiële vermogen, besluit de Nationale Bank.

Het rapport acht het niet uitgesloten dat de algemene spaardrift structureel op een hoger peil dan precorona blijft, zolang de onzekerheid rond de pandemie, prijsstijgingen en mogelijke oplopende begrotingstekorten blijft duren. (mah)