De essentie: Er wordt geanticipeerd op een uitbreiding van het BRICS-blok. Maar er is nog onenigheid in de eigen rangen over wie er al dan niet bij mag.

• Om de gezamenlijke stem van de opkomende economieën sterker te laten klinken, moet het BRICS-blok uitgebreid worden. Dat zei een Chinese diplomaat die niet bij naam genoemd wilde worden aan de Financial Times.
  • BRICS is een handelsblok dat bestaat uit Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. Het zijn allemaal opkomende economische machten die de krachten bundelen op het internationale economische speelveld.
  • Ze zetten de BRICS New Development Bank (NDB) op poten, een soort tegenhanger van de Wereldbank. Naast de BRICS-landen zijn Bangladesh, de Verenigde Arabische Emiraten en Egypte lid van de NDB. Saoedi-Arabië is in gesprek met het blok om het negende lid te worden. 
• Omdat het handelsblok nu al divers is, zijn niet alle lidstaten eenstemmig over wie er al dan niet bij BRICS mag aansluiten. 23 landen zijn officieel op zoek naar een lidmaatschap. Volgens Reuters zijn er meer dan 40 met interesse.
• India sprak zich al uit tegen de wensen van Beijing om het blok uit te breiden. In New Delhi wordt gevreesd dat BRICS een directe rivaal van het Westen dreigt te vormen, in plaats van een landengroep die elkaar economisch ondersteunt. Dit gevoel wordt versterkt doordat landen als Iran en Wit-Rusland, die nauwer aansluiten bij Rusland en China, zich bij het blok willen aansluiten.
• Vanuit Braziliaanse hoek is men voorstander van een uitbreiding. President Luiz Inácio Lula da Silva gaf aan open te staan tot een toetreding van buurlanden Argentinië en Venezuela, alsook van Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. Een Braziliaanse diplomaat gaf aan dat er “duidelijke voorwaarden” gesteld moeten worden voor een mogelijke toetreding, zodat kandidaten in de toekomst weten waarom een beslissing genomen wordt. 

Waar zit de slagkracht?

• In de huidige samenstelling zorgt BRICS voor zo’n 31,5 procent van het mondiale bbp. Het bevolkingsaantal van de BRICS-landen is goed voor zo’n 40,5 procent van de wereld. Als de landen die graag willen toetreden tot het blok ook effectief lid worden, zal het gezamenlijke bbp stijgen tot 40 procent en het bevolkingsaantal tot 50 procent.
• De sterkte op vlak van bbp zit duidelijk geconcentreerd bij één land: China. In 2022 verzorgde China alleen 18,5 procent van het globale bbp en bijna twee derde van het BRICS-bbp.
• In april overtroffen de BRICS-landen de G7-landen op het vlak van bbp. De G7-landen worden vertegenwoordigd door Duitsland, Frankrijk, Italië, Japan, Canada, de VS en het VK. De Europese Unie wordt gezien als onofficieel bijkomend lid.

De-dollarisatie

• BRICS-diplomaten gaven aan dat een gezamenlijke valuta voor de BRICS-landen niet op tafel ligt. Rusland liet eerder weten dat het BRICS-blok stappen ondernam om handel te drijven in een munt die terug aan de waarde van goud gekoppeld werd. 
• Het is een groeiende trend van opkomende landen om zich los te koppelen van de dollar. Zo zijn ze minder afhankelijk van het beleid in de Verenigde Staten en wordt de eigen munt meer gebruikt. Allicht zullen verdere stappen in die richting worden ondernomen. Zo wordt al meer gebruikgemaakt van de Chinese yuan en de Indiase roepie voor transacties waar eerder de dollar gebruikt werd.

Detail: Russisch president Vladimir Poetin zal niet aanwezig zijn in Johannesburg, maar zal de bijeenkomst wellicht virtueel volgen. Op die manier ontsnapt Zuid-Afrika aan haar verplichting om Poetin, die door het Internationaal Strafhof aangeklaagd werd, te arresteren. (cv)