Cd&v en N-VA nog altijd in boerenoorlog: voorstel om Natuurpunt geen landbouwgrond meer te laten kopen, maar bij Demir wijzen ze het af, "Boeren verbieden te verkopen?"

Het boerenprotest zit in het oog van de storm, tot volgende week maandag. Tegen dan willen de landbouworganisaties weten “of er concrete maatregelen komen, in plaats van beloften”, of er komen weer harde acties. Politiek gezien woedt er tegelijk wel een oorlog, tussen Vlaamse coalitiepartners cd&v en N-VA. De christendemocraten lanceren vanmorgen een nieuw voorstel, dat de organisatie viseert die vaker kop van Jut is voor de boeren: Natuurpunt. “Na de Belgische en Vlaamse overheid is Natuurpunt de derde grootste grondbezitter in Vlaanderen”, zo stelt cd&v-voorzitter Sammy Mahdi. Zijn partij wil een verbod op het opkopen van landbouwgrond om er natuur van te maken, en geen aankoopsubsidies meer voor het Agentschap Natuur en Bos en Natuurpunt. Cd&v duwde de afgelopen week ook N-VA fors in het defensief: “Terwijl Jo Brouns (cd&v) massaal op het terrein was, en luisterde, stak Zuhal Demir (N-VA) zich weg”, zo was bij de top van de christendemocraten te horen. Bij de N-VA reageren ze heel bitter: “Schandalig, nul respect. Men weet heel goed dat Zuhal haar tante, met wie ze heel close was, dinsdag overleed, en dat donderdag de begrafenis was. Zaterdag heeft ze drie uur met boeren samengezeten.”

In het nieuws: Geen landbouwgrond meer voor Natuurpunt, zegt cd&v.

De details: De strijd tussen de lobby van de boeren versus die rond Natuurpunt, is een oud zeer in de Vlaamse regering. N-VA en cd&v beschuldigden elkaar ervan ‘mannetjes’ van die organisaties op het kabinet van de ander te hebben. Bij cd&v heeft men het gevoel forse winst te boeken op het platteland, tegen N-VA.

Binnen een kleine week, op maandag 12 februari, loopt het ‘ultimatum’ af, dat de boerenorganisaties gesteld hebben aan de Vlaamse politiek. Na gesprekken met de federale regering was het vrijdag ook aan de Vlaamse ploeg van Jan Jambon (N-VA). En daar kwamen de Boerenbond en het Algemeen Boerensyndicaat “voorzichtig positief” naar buiten. Maar ze willen boter bij de vis.
Vandaag al bekijkt de Vlaamse regering wat er concreet kan. Maar zo’n geweldig menu aan mogelijkheden is er niet: rond stikstof is net een heel gevoelig decreet gestemd, na jaren onderhandelen. Dat nu al opnieuw openbreken lijkt onwaarschijnlijk.
Andere eisen, zoals een meer gunstig Mestactieplan, liggen ook op tafel. Maar de oude discussies tussen de coalitiepartners duiken zo meteen weer op: kiest men ervoor om de waterkwaliteit verder te beschermen, wat N-VA met Zuhal Demir als minister van Omgeving al een tijdje wil, of gaat men dat nu dan toch plotseling lossen?
Een ander voorstel, dat al langer circuleerde in regeringskringen, en wat vandaag opduikt op de voorpagina van Het Belang van Limburg: geen landbouwgrond meer omzetten naar natuur, en vooral geen subsidies meer geven aan het Agentschap Natuur en Bos, de Vlaamse Landmaatschappij of Natuurpunt, om aankopen te doen van landbouwgrond.
Nu kopen die organisaties één derde van al hun gronden in bij landbouwers, wat leidt tot woede bij de boeren. “Geen belastinggeld meer daarvoor” zegt cd&v, want dat verstoort de grondprijzen. Een maatregel die op veel steun van de boeren kan rekenen, die een haat-liefdeverhouding hebben met de kopers van de overheid: ze willen het geld wel, maar zien ‘de natuur’ niet graag nog verder overnemen.
Bij N-VA reageert men scherp: “Dus Natuurpunt mag dan niet meer aankopen, maar de betonboeren wel? Gaan we de boeren dan verbieden hun gronden te verkopen?”, zo zegt een hoge bron. “Het is duidelijk dat het hier over een symbolen-discussie gaat, niet het echte probleem. Dat is dat er een economisch onleefbaar model is verkocht aan de boeren, door hun belangenorganisaties.”
Minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) diende Mahdi daarop ook van antwoord:
- “We moeten stoppen met van landbouw en natuur vijanden te maken. Het is bovendien absurd om te stellen dat minder natuur de problemen van landbouwers oplost.”
- “Bekijk de feiten. In de huidige redenering van cd&v kan je landbouwgrond wel opofferen voor golfterreinen, paardenstallen en privéprojecten. Maar God verhoede dat er een boom op wordt geplant.”
- Minder dan 1,8 procent van het zuiver agrarisch gebied valt onder natuurbeheer.”
Het wordt tegelijk moeilijk om op één week tijd veel te kunnen bieden aan de protesten. Want telkens duikt daarbij één verpletterend argument op, dat ook in de problematiek van stikstof de hinderpaal bleek: ‘Europa’. De Europese regels hebben heel het Vlaamse natuur- en landbouwbeleid in een carcan gestoken, waar maar moeilijk uit te ontsnappen valt.
Tegelijk speelt er meer: de strijd tussen ‘Natuurpunt’ en de Boerenbond, twee grote en machtige organisaties, woedt al langer binnen Jambon I. Waar onder de vorige ministers van Omgeving, allemaal uit het kamp van cd&v, telkens de Boerenbond zelf mannetjes had op het kabinet, en heel vaak een oogje dichtkneep bij boetes, zitten bij Demir mensen die een stempel hebben vanuit de milieubeweging, ‘Natuurpunters’, zo ergert coalitiepartner cd&v zich daar al jaren openlijk aan.

De essentie: De N-VA zit in het defensief over landbouw.

Vanmorgen op Radio 1 positioneerde cd&v-voorzitter Sammy Mahdi zich daar waar hij van bij de start van zijn voorzitterschap kansen zag: als beschermer van het platteland, tegen de ‘stadspartij’ N-VA. Daarbij legde hij het voorstel om niet langer Natuurpunt te subsidiëren voor grondaankopen op tafel, maar hij deelde ook opnieuw tikjes uit naar zijn coalitiepartner:
- “Het is respectloos hoe anderen over het protest gecommuniceerd hebben: ‘Haal ze van straat, crapuul’, en wat nog allemaal. Alleen als iedereen zijn boerenverstand gebruikt, kunnen we hieruit komen”, zo kreeg Theo Francken (N-VA), ervan langs, nadat die heftig tweette over het boerenprotest.
- Tussen de lijnen was er evengoed een aanval op Demir: “Wij moeten doen wat Jo Brouns (cd&v) de afgelopen dagen gedaan heeft, luisteren naar de protesten van de landbouwers. Daarbij gaat het én over vergunningen, én de zekerheid én de prijs, heel wat zaken, er is niet één oplossing.” Die uitleg, dat “Jo wél overal was vorige week”, zoemt al langer binnen cd&v, waarbij men off the record ook aangaf “dat Demir, die altijd overal het podium eist, nu toch wel heel opvallend afwezig was”.
Twee steken onder water dus, die de al moeilijke relatie tussen N-VA en cd&v er niet beter op zullen maken. Zeker over de afwezigheid van Demir leeft bij de Vlaams-nationalisten een groot ongenoegen, dat de coalitiepartner hun minister uitgerekend daarover tackelt: “Zuhal haar tante, die als een tweede moeder was nadat haar mama stierf, is dinsdag overleden, en donderdag begraven. En dan ga je ze daarop aanpakken, dat ze “niet op het terrein is”? Schandalig, nul respect is dat.”
Bovendien is er, zoals wel vaker bij N-VA, frustratie met de pers en de “framing”. Gisteren hadden Francken en Ben Weyts (N-VA) een meeting met landbouwers in Vlaams-Brabant. “Voor Belga, waar een journaliste aanwezig was, werd de titel ‘Boeren gaan in overleg met’. Voor HLN, waar niemand aanwezig was, werd dat ‘Boeren dwingen gesprek af’. “Er was geen enkele dwang. Ben en ik vroegen zelf om even rond tafel te gaan zitten. Zaaltje was op voorhand gereserveerd”, zo gooide Francken op X.
Dat de N-VA ondertussen wel zonder enige twijfel de kop van Jut is bij de meer radicale actievoerders is duidelijk. Tegelijk is dat ook niet onlogisch, omdat voorzitter De Wever vorige week zélf de handschoen opnam en de actievoerders “onverantwoord” noemde vanuit Zuid-Amerika.
De Wever oogst nu wat hij zaaide. In Gazet van Antwerpen loopt de voorzitter van het kleinere en extremere Farmers Defence Force (FDF), Bart Dickens, nog eens helemaal leeg:
- Eén man is de schuldige: “In Frankrijk breken de boeren het kot af, maar het is in Vlaanderen duizend keer erger. Door de Vlaamse regering, door de N-VA, die vasthangt aan Bart De Wever. Die wil alles kapotmaken voor de industrie en de landbouw opofferen voor de industrie.”
- En meer: “Er is een dictatuur. De Wever komt amper in het parlement, maar voor het stikstofdecreet was hij er ineens wel. Dat moest erdoor geduwd worden.”
- “De bevolking wordt monddood gemaakt. Jambon die zegt dat het direct moet opgelost worden of ze gaan voeding invoeren. Of Theo Francken die het had over krapuul dat ze moeten opsluiten. Als ze mensen willen opsluiten, dat ze dan maar beginnen in de Wetstraat.”
- En tenslotte een duidelijk dreigement: “De regering krijgt de tijd tot 12 februari, zo hebben we met andere organisaties afgesproken. Als er dan niks uit de bus komt, gaan we opnieuw de baan op. En deze keer stoppen we niet meer.”

En nu? Afwachten wie volgende week nog greep heeft op de radicale boeren, zoals het FDF.

De grote vraag, die ook vorige week al opdook, is in hoeverre de twee grotere organisaties, het ABS, maar vooral de Boerenbond, die gelieerd is aan cd&v, nog echt greep hebben op de acties.
De grote boerenprotesten zijn allemaal begonnen via Whatsappgroepjes, zonder dat de Boerenbond ze steunde. Het moest nadien achter de feiten aanhollen en eigen manifestaties opzetten.
Maar terwijl in Wallonië de storm gaan liggen is doordat in Frankrijk een akkoord gemaakt is (en als het stopt met regenen in Parijs, druppelt het ook niet meer in Brussel), is in Vlaanderen de boosheid en actiebereidheid toch groter, zo lijkt. Het kan dus opnieuw bijzonder bitsig worden.
Alleen, als het volgende week opnieuw monsterfiles worden, en lege rekken in de supermarkten (die nog steeds erg reëel zijn voor wie gaat winkelen), is het een open vraag of er dan nog veel sympathie of draagvlak is bij de meerderheid van de Vlamingen.
Tegelijk blijft het een bredere strategische vraag of het ongenoegen op het platteland aanwakkeren een strategie is waarbij cd&v en Mahdi winst kunnen boeken. Finaal lijkt één partij het meest van al de boosheid te capteren, en dat is zonder twijfel Vlaams Belang.

Timing is alles: Uitgerekend nu komt de Europese Commissie met nieuwe klimaatdoelstellingen.

Het zat al langer in de pijplijn van de EU-bureaucratie, maar vandaag stelt Commissievoorzitter Ursula von der Leyen nieuwe doelen in de strijd tegen de klimaatopwarming. Tegen 2050 wil de EU klimaatneutraal zijn, tegen 2030 moest er 55 procent minder uitgestoten worden dan in 1990, maar nu komt er een doel bij voor 2040.
Tegen dan wil de Europese Commissie dat de uitstoot naar min 90 procent gaat, als ‘nettoreductie’. Klimaatneutraal zijn hoeft dus niet voor sectoren als de chemie of staalindustrie, maar dan moet het wel gecompenseerd of opgevangen worden.
Tegelijk aarzelt de Commissie wel of er nu helemaal moet afgestapt worden van fossiele brandstoffen: daar is voorlopig geen timing voor vastgelegd.
Toeval of niet: de landbouwsector blijft voor een groot deel buiten schot in de nieuwe plannen. Dat de Duitse von der Leyen in eigen land ook herverkozen moet worden speelt mee: haar christendemocraten doen het goed in peilingen, maar ook zij zijn kwetsbaar op het landbouwthema, na felle protesten van Duitse boeren.
De kost van al die ambitie is waanzinnig. Tot 2050 liggen de investeringen op een tempo van 1.500 miljard euro per jaar. Voor de periode tussen 2030 en 2040 gaat het zelfs hoger. De grote bazooka met EU-geld loopt af tegen 2027, het zal dus op een andere manier gefinancierd moeten worden. Die discussie heeft overigens België als voorzitter van de EU al geopend: er zal over nieuwe eurobonds gepraat moeten worden, zo gaf minister van Financiën Vincent Van Peteghem aan.

Ook om te volgen: België heeft een nieuw idee rond de Euroclear-miljarden.

Overigens werkt België ook aan een nieuwe piste voor de wederopbouw van Oekraïne en het bevroren Russisch geld bij Euroclear, zo weet De Tijd. De bijna 200 miljard euro die daar geparkeerd staat, zou nu finaal toch niet in beslag genomen worden.
De inkomsten op dat geld kunnen stevig of zelfs 100 procent belast worden (dat zit al in de pijplijn binnen de EU), maar nu heeft België een nieuw idee klaar: het geld zelf, die 200 miljard, kan gebruikt worden als onderpand om grote obligatieleningen uit te schrijven.
Dat heeft meerdere voordelen: men raakt niet aan het geld zelf, wat gevoelig ligt voor de stabiliteit van heel de eurozone, én men brengt de royale inkomsten van België via de vennootschapsbelasting niet in gevaar. Maar tegelijk kan Oekraïne snel veel geld krijgen, en finaal zullen de Russen dat toch moeten ophoesten, via het ‘onderpand’ op de Euroclear-miljarden.

On the campaign trail: Mogen campagnebussen met grote stickers of niet? Groen en PVDA bikkelen.

Een campagnemoment gisteren bij Groen, waar de top van de partij een ‘nationale slogan’ ontvouwde: “Enkel met Groen”. De partij wil daarbij benadrukken dat ze beleid willen maken, en enkel als zij mee in de regering zitten, het verschil maken. Niet toevallig waren naast co-voorzitters Jeremie Vaneeckhout (Groen) en Nadia Naji (Groen) ook de drie ministers van de partij aanwezig: boegbeeld Petra De Sutter (Groen), Tinne Vanderstraeten (Groen) en Elke Van den Brandt (Groen).
De partij maakte nog eens expliciet duidelijk dat het de volgende keer niet alleen federaal wil meedoen, maar ook in de Vlaamse regering.
En ze hadden een mooi groen voornemen: proper campagne voeren. “Wij zullen dat enkel inhoudelijk doen en passen ervoor om mensen bang te maken voor een ander.”
Alleen, zo ‘proper’ en volgens de regels is het niet, zo vindt collega Sofie Merckx van PVDA. Zij kaart immers vanmiddag op de Controlecommissie Verkiezingsuitgaven van de Kamer een “inbreuk” aan die Groen al dan niet zou plegen, op de regels rond verkiezingscampagnes.
Daarbij draait alles rond de zogenaamde sperperiode. Die begint 4 maanden voor de verkiezingen, dus nu vrijdag 9 februari. Vanaf dan is het bij wet verboden voor alle partijen en kandidaten om affiches van groter dan 4 vierkante meter te gebruiken.
Maar laat dat nu net het probleem zijn: Groen stelde maandag hun campagnebus voor, die helemaal bestickerd is met de slogan “‘Enkel met Groen” en andere one liners zoals “Eerlijk klimaatbeleid dat iedereen meeneemt”.
“Die bus staat vol met campagneslogans. Op zo’n bus kom je natuurlijk snel aan een visueel geheel van méér dan 4 vierkante meter aan symbolen en slogans. De collega’s van Groen lijken dus van mening te zijn dat dit niet als “affiche van méér dan 4 vierkante meter” moet worden gezien”, zo schrijft Merckx aan de Commissie, waar niet alleen Kamerleden zelf, maar ook experts in zetelen.
Zij wil vooral duidelijkheid, want ze “vindt op zich niets mis met het gebruik van zo’n bus”. Maar de reden van de vraag is wel duidelijk. “Met de PVDA toeren wij al een tijdje het land rond met onze campagnebus in het kader van onze Grote Bevraging, om het gedacht van de mensen te vragen. Wij hadden beslist om die bus vanaf 9 februari uit voorzichtigheid niet meer te gebruiken voor andere campagne-doeleinden”, zo schrijft Merckx.
De regels zijn niet honderd procent duidelijk: er staat niets in over bestickering of beschildering van een bus. Maar PVDA nam niet het risico, Groen duidelijk wel. Vanmiddag moeten de experten en Kamerleden dus beslissen.

Gelezen: Een nieuw OESO-rapport legt de vinger op de wonde voor Brussel.

De OESO, de club van industrielanden, hield een ‘territorial review’ over Brussel, op vraag van de Brusselse regering en toenmalig minister Pascal Smet (Vooruit). Die is vandaag klaar, en de resultaten zijn eigenlijk voorspelbaar.
De OESO is behoorlijk positief in haar insteek, en noemt Brussel een “attractieve en productieve regio”, maar wijst er op dat er toch een pak problemen zijn. Files om er eentje te noemen: gemiddeld verliest men 98 uur per jaar in de file in Brussel, waardoor de stad 17de op 1.000 steden scoort, als slechtste. In Mexico-city is het 74 uur.
Het rapport wijst op een huizencrisis, die er zit aan te komen: er is te weinig voorzien voor de komende jaren. Men heeft een heleboel aanbevelingen klaar, die allemaal moeten leiden tot meer betaalbare woningen. Hetzelfde met mobiliteit: de investeringen zijn goed, maar niet voldoende.
Maar het echte probleem (en hierin geen enkele verrassing) is de dramatische financiën van de hoofdstad, “de schuld verdubbelde tussen 2016 en 2021”, zo noteert men. En daarbij meteen: “Het gebrek aan adequate coördinatie bij de publieke investeringen dreigt inefficiëntie en duplicatie”, zo stelt men.
Die bestuurlijke versnippering van Brussel wordt wel meer op de korrel genomen. Het rapport gaat zo ver om te suggereren dat de fusie van de gemeenten een optie zou zijn (een absoluut taboe bij de Franstalige partijen). En nog meer: de OESO raadt openlijk aan een nieuwe staatshervorming te doen, en het Brusselse niveau efficiënter te maken.
Met die voorbereiding van zo’n staatshervorming waren de Franstalige Brusselse partijen ook bezig, onder de leiding van PS-baas in Brussel Ahmed Laaouej. Maar dat staat met de verkiezingen in aantocht op een laag pitje.

The day after: Het nieuwe kartel in Kortrijk zindert na.

Op één dag verraste Vincent Van Quickenborne (Open Vld) vriend en vijand, door plots met die oude vijand in zee te gaan, voor oktober. De liberalen en katholieken vormen in Kortrijk immers een stadslijst voor 2024.
De grote vraag die tot vandaag blijft zweven rond die nieuwe stadslijst: wie trekt straks? Want hoewel dat een uitgemaakte zaak leek, met Van Quickenborne als de grote leider en ceremoniemeester bij de persconferentie, is dat 24 uur later toch al veel minder het geval.
Het is glashelder dat cd&v veel liever de populaire ex-burgemeester Ruth Vandenberghe als kopvrouw zou willen. Niet toevallig komt zij oorspronkelijk uit de cd&v-stal: zij was jarenlang medewerker van Stefaan De Clerck (cd&v), die gisteren openlijk uithaalde naar het kartel en naar Van Quickenborne persoonlijk. Daarover zei hij dat die “de integriteit miste” om kopman te kunnen zijn, wat “niet te rijmen valt met de waarden van cd&v.”
Ook cd&v-voorzitter Mahdi roerde zich op dat vlak: “Er is wat onduidelijkheid over wie de lijst gaat trekken. Het is belangrijk dat de ploeg dat op de juiste manier aanpakt”, zo stelde hij. De bedoeling zou zijn pas na de nationale verkiezingen van juni uit te klaren wie het kopmanschap pakt. Uit peilingen bleek al dat Vandenberghe populairder is in Kortrijk dan Van Quickenborne.
Tegelijk voelt het voor cd&v ook bitter, dat de partij niet de eerste keuze was: eerst bood Van Quickenborne zo’n kartel ook aan bij zijn huidige coalitiepartners Vooruit en N-VA. Die wezen dat voorstel af.
“Van Quickenborne stelde op 7 mei van vorig jaar voor om verder samen te werken met de drie coalitiepartners. Begin dit jaar klonk het weer anders: hij wilde dat we met de drie partijen op zijn lijst zouden staan. De grote motivatie was zijn vrees om de verkiezingen te verliezen. ‘Ik wil de grootste blijven’ was samengevat het programma van die lijst. Wij vonden dat toch wel mager als politiek project voor een stad die vooruit moet gaan. We zien overigens weinig grensverleggende dingen in zijn nieuw project”, zo reageerde lokale Vooruit-kopman Maxim Veys.
“Angst is zelden een goede raadgever. Noch de angst van cd&v voor een implosie, noch de angst van Van Quickenborne om de rekening van Vivaldi te krijgen. De voorbije jaren stonden beiden elkaar naar het leven. Nu pretenderen ze elkaar te vinden in een positief project. Ik vraag me af of de Kortrijkzaan dit gelooft”, haalde ook Axel Ronse (N-VA), de lokale lijsttrekker, uit naar zijn huidige burgemeester.
De meest bizarre rol van allemaal was tenslotte weggelegd voor Felix De Clerck (cd&v), nochtans de directeur Communicatie van cd&v nationaal. Terwijl vader De Clerck heel het kartel en met name de persoon van Van Quickenborne publiek afbrandde, dook die op onder de toekomstige kandidaten van de kartellijst. Maar toen hem de vraag gesteld werd van VRT-journalist Johny Vansevenant “of dit in samenspraak was met zijn vader”, liet De Clerck helemaal de communicatie aan de lokale cd&v-voorzitster Hannelore Vanhoenacker.
“Ik wil daar vanuit de partij op antwoorden, zaterdag was er een partijraad waar iedereen was, ook de vader van Felix. Het is duidelijk dat hij supporter is voor het huidige project, omdat de nieuwe generatie klaar staat”, zo brieste die. Pijnlijk was de follow-up-vraag of Felix “dan zelf ook iets mocht zeggen?”, waarop die schaapachtig “alles beaamde wat Hannelore zei”.

Om te volgen: Eva De Bleeker (Open Vld) bij de lijstvorming van de liberalen in Vlaams Brabant vanavond. Wat doet ze?

Nog een verrassing van formaat bij Vincent Van Quickenborne (Open Vld) gisteren: hij zet zowaar Mercedes Van Volcem (Open Vld) op plek nummer twee, op zijn Kamerlijst. Dat is verrassend, omdat Van Volcem ondertussen toch bijzonder ver afgedreven leek van de partijlijn en zeker van ‘Q’ zelf.
Maar kijk: ze kiest er nu toch voor om het risico te nemen. Want een tweede Kamerzetel in West-Vlaanderen is allerminst evident voor de liberalen, met de huidige peilingen. Maar Van Quickenborne kan alle hulp gebruiken.
In Vlaams-Brabant komt vanavond voor Open Vld het provinciaal congres samen. En bij de top zijn ze er niet gerust op. Want de Kamerlijst oogt bijzonder kwetsbaar. Daar trekt Irina De Knop (Open Vld), de eerder onbekende burgemeester van Lennik.
Het is een publiek geheim dat de partijtop en met name premier Alexander De Croo (Open Vld) niets meer moesten hebben van voormalige staatssecretaris Eva De Bleeker (Open Vld), nadat die gedwongen ontslag nam. Haar werd geen lijsttrekkerschap gegund.
Maar De Bleeker is bijzonder populair bij de basis. Verschillende interne bronnen dichten haar een serieuze kans toe om het toch te halen, moest ze De Knop uitdagen om de lijst te mogen trekken. Zeker omdat over de samenstelling van de lijst toch intern irritatie leeft in de provincie.
De vraag is of De Bleeker het aandurft: haar huidige derde plek is onverkiesbaar. Maar frontaal ingaan tegen de partijleiding was tot nu toe eerder de uitzondering dan de gewoonte.
Overigens duikt ook Maggie De Block (Open Vld) niet meer op op de Kamerlijst: zij zal Europees kandidaat zijn.