“Belangrijkste: we moeten er op zoveel mogelijk plaatsen bij zijn” en ook “in zoveel mogelijk coalities zitten om dan weer door te groeien naar 2030 toe”. De interne nota van cd&v ‘Diamant, goud, zilver: als sterke cd&v-afdelingen naar oktober ‘24’ laat weinig twijfel over ideologische of inhoudelijke afwegingen voor de christendemocraten. Maar het document, dat lekte naar deze nieuwsbrief, toont tegelijk hoe de partij vanuit de nationale leiding zo veel mogelijk lokale afdelingen in de pas wil laten lopen. In niet mis te verstane bewoordingen wordt de cd&v-afdelingen duidelijk gemaakt wat gebeurt, als ze niet meer onder de cd&v-vlag, of enkel maar gedeeltelijk of met een aangepaste naam opkomen. Wie in ‘Diamant’ komt, en de partijnaam, of bijna-partijnaam gebruikt, zoals cd&v+, krijgt geld vanuit de partij, en er worden “linken met de kabinetten gelegd”, zo belooft men. Afdelingen die slechts gedeeltelijk nog cd&v gebruiken, maar er TeamKoen of een andere partij aan plakken, of met de Lijst Burgemeester komen, zitten in categorie ‘Goud’: wel nog geld, maar geen belofte op ‘linken met de kabinetten’. Afdelingen die niet onder cd&v als merk komen, worden in categorie ‘Zilver’ gedumpt: zij krijgen geen geld, geen ondersteuning van drukwerk of coaches, en “linken met kabinetten” behoort expliciet niet meer tot de beloftes.

In het nieuws: Een interne nota van cd&v lekt, over hoe de partij lokale afdelingen onder druk zet ‘bij de kudde’ te blijven.

De details: Door de nieuwe gemeentewet komen er een golf van kartels en lokale initiatieven op voorhand, terwijl het nationale ‘merk’ cd&v nog op 11,6 procent peilt. Maar de partij wil er nationaal alles aan doen om zo veel mogelijk afdelingen toch onder de eigen vlag en naam te laten opkomen, niet via lokale verbasteringen.

• “Cd&v als organisatie is een fijn vertakt netwerk van mensen die actief zijn op alle beleidsniveaus. Handig bij het voorbereiden en opvolgen van lokale dossiers. Wie beslist om uit dit netwerk te stappen, raakt na verloop van tijd ook afgesneden van deze rechtstreekse lijn.” In de nota van cd&v, opgesteld door de ‘community manager’ van de partij, Hans Cools, windt men er geen doekjes om.
• Naar haar lokale afdelingen toe, voor de gemeenteraadsverkiezingen van oktober, wil cd&v duidelijke regels opleggen: wie onder de nationale vlag opkomt, wordt beloond. “Een aparte lokale lijst impliceert een lokaal verhaal. Op die manier ontneem je ook kansen bij mensen in de groep die ook bovenlokale politieke doelen en ambities hebben.” 
• “De keuze om niet op te komen onder cd&v-vlag gebeurt meestal in functie van mensen (lokale kandidaten, burgemeester…). Wat als deze mensen na verloop van tijd verdwijnen?”, zo dreigt de nationale partij in de nota.

Waarom dit ertoe doet: Cd&v probeert haar meest kostbare handelsfonds, de lokale burgemeesters en afdelingen, zo veel als mogelijk toch aan zich te binden.

• Niet toevallig hield Joachim Coens (cd&v) als voorzitter een grote kaart van Vlaanderen op zijn bureau, met daarop aangeduid alle burgemeesters en coalities van zijn partij: het kloppend hart van cd&v, dat zit lokaal, was zijn overtuiging. 
• Die gedachte is onder opvolger Sammy Mahdi (cd&v) niet veranderd, zo blijkt uit de intern gelekte nota. Bij cd&v nationaal erkent men ook dat er een heel nieuwe dynamiek bezig is, voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2024. Want door het nieuwe gemeentedecreet wordt de persoon met de meeste stemmen op de grootste lijst van de coalitie automatisch de burgemeester. En nog meer: stemplicht is afgeschaft én de potstemmen zijn afgeschaft. Er is dus een pak onzekerheid bijgekomen, of liever: minder greep vanuit de partijen.
• Plus: vanaf de avond van de verkiezingen is er een duidelijk initiatiefrecht voor de grootste partij in de gemeente. Het belang om als nummer één te eindigen is dus bijzonder groot geworden.
• Daardoor is de trend duidelijk: geheime voorakkoorden worden nu al, voor de verkiezingen grotendeels vervangen door kartels, die veel zichtbaarder op voorhand een samenwerking tonen. Maar dat, in combinatie met het systematisch afkalven van de traditionele partijen nationaal, maakt dat er deze keer in oktober erg veel afdelingen een eigen, lokaal verhaal gaan schrijven.
• Dat is niet naar de zin van de nationale leiding. Die willen zo veel mogelijk de eigen vlag. Maar dat botst, zeker bij cd&v, met hun adagium als klassieke machtspartij, om altijd deel te willen nemen aan het bestuur. 
• Dat uitgangspunt voor cd&v is ook in 2024 niet veranderd, zo bevestigt de partij heel expliciet in de nota: “Uiteraard gaan we volop voor cd&v-lijsten, maar voor 2024 is het belangrijkste dat we in zoveel mogelijk coalities zitten om dan weer door te groeien naar 2030 toe. Voorakkoorden en/of kartels die garanties kunnen bieden mogen we niet in de weg staan.”
• En daarbij is cd&v zelf ook eerlijk: “Het vertrouwen in de nationale verkiezingsresultaten is niet groot. De verkiezingsnederlaag van mei 2019 is nog niet verteerd. De peilingen zijn niet goed.”

Hoe ze het oplossen: Een ‘klassement’ voor de afdelingen van cd&v.

• De nationale partijleiding spreekt nu van een “classificatie” voor alle afdelingen. Elke afdeling wordt beoordeeld op de naam of vlag waarmee ze opkomen, en navenant beloond, of niet.
  • Categorie ‘Diamant’: voor afdelingen met gewoon cd&v, of cd&v+ of cd&v9140 als naam. Die krijgen het hele pakket vanuit de partij nationaal: gebruik van de communicatietools en de grafische pool, deelname aan nationale activiteiten, coaches, een uitgewerkte campagne en brandingmateriaal, en vooral “linken met kabinetten leggen”, en het doorstorten van het lidgeld en bijdrage uit het “solidariteitsfonds nationaal”.
  • Categorie ‘Goud’: zijn afdelingen die in kartel zitten, en bijvoorbeeld cd&v-Open Vld of cd&v-TeamKoen als naam hebben, maar telkens met cd&v erin. Eén uitzondering: de ‘Lijst Burgemeester’ komt ook in deze categorie. Zij hebben geen uitgewerkte campagnes of branding, maar krijgen wel nog doorstorting van lidgeld en dat solidariteitsfonds. Linken naar de kabinetten staan niet meer in het lijstje beloftes.
  • Categorie ‘Zilver”: dit zijn duidelijk de afdelingen die gestraft worden, als ze opkomen onder namen als “Samen”, of “Team8980”, maar geen cd&v meer in hun naam hebben. Daarbij mogen ze nog deelnemen aan nationale activiteiten, maar “voorrang aan andere afdelingen”, en expliciet wordt het lidgeld niet meer doorgestort, is er geen solidariteitsfonds, geen toegang tot coaches en geen ondersteuning van branding of drukwerk. Van linken naar kabinetten is geen sprake meer.
• De partij maakt nationaal ook duidelijk dat afdelingen zich nog kunnen aanpassen, het is niet te laat: “De classificatie zal in het jaar 2023 nog een beetje een ‘levend’ iets zijn. Afdelingen die nog twijfelen, ronden we af naar boven. Pas wanneer ze duidelijk in de pers een keuze hebben gemaakt of in overleg met nationaal een keuze hebben gemaakt, vallen ze definitief in de betrokken categorie.”

Polls, polls, polls: Monsterwinst voor PVDA in Vlaanderen, zo voorspelt een nieuwe peiling.

• Een nieuwe online peiling van bureau Kantar, gedaan voor de RTBF en La Libre, tussen 8 en 18 april bij 1016 Vlamingen, 1004 Walen en 807 Brusselaars, komt met een heel stabiel landschap in Wallonië en grote verschuivingen in Brussel en Vlaanderen. De foutenmarge is 3,1 procent in Vlaanderen en Wallonië, 3,5 procent in Brussel, en eigenlijk dus waardeloos voor de Nederlandstalige stemmen daar.
• De PVDA van Raoul Hedebouw lijkt eindelijk te profiteren van de ruime toegang tot de media, inclusief spelprogramma’s, die het de afgelopen jaren kreeg. Liefst 12,2 procent van de Vlamingen wil nu voor de communisten stemmen, daarmee zijn ze de derde grootste partij, en verdubbelen ze hun stemmenaantal. 
• Vlaams Belang is ruim de grootste, met 26 procent. De N-VA haalt de tweede plek, met 20,9 procent. Een coalitie op Vlaams niveau tussen beiden is niet mogelijk, wegens geen meerderheid. Daar dreigt een coalitie met liefst vier partijen, allemaal dan verliezers van de verkiezingen, nodig te worden.
• Voor de rest is er een heel nipte race bezig tussen cd&v en Vooruit: 11,6 procent voor oranje, en 11,5 procent voor rood. 
• Heel opvallend: Open Vld veert weer op, en komt op 10,4 procent plots terug onder de mensen. In zetelaantallen, omdat ze in Brussel een kartel met de MR hebben, springen ze zelfs mogelijk over de andere twee centrumpartijen, op basis van projecties van professor Pascal Delwit (ULB): dan zou Alexander De Croo (Open Vld) wel eens goed geplaatst kunnen zijn om zichzelf alsnog op te volgen. 
• Voor Groen volgt een dreun: de partij zit nog op 6 procent, gevaarlijk dicht tegen de kiesdrempel. Opletten of die trend zich doorzet, bij volgende peilingen.
• Ook in Brussel verschuift er veel: de MR piekt daar al een tijdje en haalt nu 22,9 procent in de peiling. Met die score wordt het onmogelijk om hen nog opzij te zetten voor een Brusselse coalitie. 
• Want de PS, de huidige leider, krijgt er een enorme klap en eindigt op 14,2 procent. Niet verwonderlijk na een pak interne ruzies en de brutale machtsgreep van huidige kopman Ahmed Laaouej (PS). Ecolo wordt beloond voor het radicaal groene beleid in de hoofdstad, met 15,5 procent. Ook Groen wint trouwens fors, en wordt met 4,6 procent erg groot. De PTB haalt 14 procent in Brussel.
• Aan Vlaamse kant in Brussel is de peiling zoals gezegd echt weinig waard. Maar als ze zou kloppen, met 5 procent van alle Brusselse stemmen voor Vlaams Belang, en nog 3,8 procent voor N-VA is het wel belangrijk: zonder die laatste partij kan er dan geen Vlaamse meerderheid gemaakt worden. 
• In Wallonië, dat Vivaldi wilde en Vivaldi kreeg als coalitie, verschuift er nauwelijks iets. De PS blijft de grootste met 25,4 procent, de MR haalt 20,8 procent. De PTB zakt wat en komt op 16 procent. Les Engagés worden hier ook op winst gepeild, maar minder groot, met 13,9 procent. Ecolo haalt 12,7 procent: een meerderheid van PS, Ecolo en Les Engagés, wat iedereen verwacht, is dan perfect mogelijk voor de Waalse regering.
• Overigens doet Paul Magnette (PS) over dat laatste zelf nog weinig moeite om het discreet te houden: “De meest logische coalitie voor Wallonië is een Olijfboom”, zo zegt hij aan La Libre.

On the campaign trail (1): Conner Rousseau (Vooruit) weigert om ‘Welzijn’ nog aan cd&v te geven in een volgende Vlaamse regering.

• Dat het tussen cd&v en Vooruit in de peilingen nek-aan-nek gaat, is niemand in beide partijen ontgaan. Het gevoel van rivaliteit tussen beiden, om toch maar op die begeerde derde plek in het landschap te pakken, leeft bijzonder sterk, zowel bij de christendemocraten als bij de socialisten. 
• Dat over de terugkeer van kopman Conner Rousseau ook erg veel commentaar kwam vanuit de top van cd&v, is niet bepaald goed gevallen in het kamp van Vooruit. Het verklaart mogelijk wel waarom de socialisten de strijd met de christendemocraten zo fel opzoeken. 
• Op de ethische thema’s, onder meer abortus en euthanasie bij dementerenden, opende Vooruit al nadrukkelijk het front. Maar in een debat tussen Freya Van den Bossche (Vooruit) en Nicole de Moor (cd&v) op Villa Politica deze week, slaagde die eerste er niet in het laken naar zich toe te trekken, integendeel.
• Rousseau zelf schakelt nu een versnelling hoger, op een ander front: het departement Welzijn van de Vlaamse regering. Aanleiding is het nieuws van De Standaard vanmorgen, waarbij blijkt dat een kleine opslag van 100 euro er soms toe leidt dat de kinderbijslag plots daalt, wat blijkt uit een rapport van de SERV. 
• Van die kinderbijslag maakte cd&v net een speerpunt: ze eisten in de regering Jambon I de volledige indexering van de premie, maar kregen die niet. Voor de volgende regering willen ze die wel.
• “Amateurs. 20 jaar cd&v op welzijn. 20 jaar. En wat is het resultaat? Besparen op kinderen. Langere wachtlijsten voor jongeren en mensen met beperking”, zo haalt Rousseau uit op Instagram. “Moest ik iets te zeggen hebben? Dan stappen we niet in een regering waar cd&v Welzijn heeft. Na 20 jaar besparen en gepruts is het genoeg geweest.”
• Hoe realistisch die eis is, valt te bezien: het is abnormaal bij een regeringsvorming dat een partij een veto uitspreekt tegen een andere partij op een bepaald departement. En zoals het er nu naar uitziet, kan er realistisch gezien geen Vlaamse regering gevormd worden zonder cd&v erin: men lijkt gedoemd om allemaal samen in een vierpartijencoalitie te kruipen.

In het nieuws: Premier De Croo en minister Gennez halen uit naar Israël, over de dood van een Palestijnse werknemer van het Belgische ontwikkelingsagentschap Enabel.

• Eén lange en beklijvende minuut stilte in de Kamer, dat kreeg Abdallah Nabhan, een 33-jarige Palestijn die werkte voor het Belgische Enabel in Gaza. Hij en zijn familie verbleven in een huis in Gaza, waar een luchtaanval van het Israëlisch leger op volgde. Ook zijn 7-jarig zoontje en andere familieleden stierven.
• Minister van Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez (Vooruit) wees in de Kamer op de “verpletterende verantwoordelijkheid” die de Israëlische regering volgens haar heeft, door hulpverleners niet de toestemming te geven om het land te verlaten. Nabhan en zijn gezin stonden op een lijst om geëvacueerd te worden, een lijst die “vier maanden geleden al aan de Israëlische autoriteiten werd bezorgd”.
• Ook premier Alexander De Croo (Open Vld) uitte stevige kritiek op de Israëlische aanval. “Het bombarderen van hulpverleners is iets wat men absoluut moet vermijden. Elke dag opnieuw worden onschuldige burgers gedood”. Hij lanceerde een niet mis te verstane oproep: “Beste Israëlische regering, dit moet stoppen. Nu, onmiddellijk. De democratie staat of valt met het respect voor de rechtsstaat.”
• De Iraëlische ambassadeur Idit Rosenzweig-Abu werd formeel op het matje geroepen. Zij lichtte in een gesprek met Gennez en minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) wel toe waarom het leger overgegaan was tot de aanval: “Het huis waarin het gezin verbleef, behoorde toe aan een ‘centrale senior Hamas-operative’ (die lid was van de uitgebreide familie van de Enabel-werknemer). Die Hamas-operative was het doelwit van de luchtaanval.”
• Rosenzweig-Abu zei elke aanval op onschuldige burgers te betreuren. Ze verzekerde de ministers dat het onderzoek naar de luchtaanval nog loopt en dat ze verdere informatie zal doorgeven.
• De regering blijft overigens dansen op een slappe koord over Palestina, en de “onmiddellijke erkenning van de Palestijnse staat”: in de Kamer drongen PS, Ecolo, Groen, Vooruit, cd&v en zelfs een beetje Open Vld daar op aan. Maar in de regering zijn De Croo en de MR iets realistischer: zonder een gezamenlijk Europees initiatief levert dat weinig op. En bovendien, met wie moet dan gewerkt worden in die ‘erkende Palestijnse staat’: met Hamas kan niet gepraat worden.
• Maar ook daar is de druk van de PVDA huizenhoog, en is er een flink opbod bezig in de kiescampagne. Tegelijk blijft er ook bijzonder veel media-aandacht komen voor het conflict. 

Ondertussen in de Kamer: Nicole de Moor (cd&v) lijkt haar slag thuis te halen, over het ‘aanklampend terugkeerbeleid’.

• Aanklampend. Zo was de oppositie gisteren in de Kamer, nadat de meerderheid er plots, compleet onaangekondigd, toch het wetsontwerp rond het terugkeerbeleid van staatssecretaris Nicole de Moor nog op de agenda zette. 
• Dat terugkeerbeleid wordt dus ‘aanklampend’, wat betekent dat de Dienst Vreemdelingenzaken versterkt wordt, er voortaan een “medewerkingsplicht” voor mensen zonder papieren is, en dat er meer plekken in gesloten terugkeercentra komen. Maar er zit ook een verbod op opsluiten van minderjarigen in, wat de groenen eisten binnen Vivaldi. En de omstreden ‘woonstbetreding’ kreeg de Moor er ook niet door.
• Omwille van die laatste twee zaken is het voor Vlaams Belang en N-VA een slechte aanpassing, en wilden zij de zaak torpederen. Maar zonder de hulp van PVDA raakten ze niet aan de benodigde 50 stemmen om naar de Raad van State te trekken en zo het ontwerp te torpederen, voor volgende week de Kamer de deuren sluit.
• Dan maar filibusteren, had men zich voorgenomen: maar dat is in de plenaire vergadering veel moeilijker dan in de commissie: elke Kamerlid heeft maar 30 minuten maximum. Barbara Pas, fractieleider van Vlaams Belang, schakelde haar oorlogsmachine in: de voltallige Vlaams Belang-fractie kwam tussen. 
• Maar bij de N-VA besefte men dat het een verloren strijd was: ook daar waren er wel nachtelijke tussenkomsten, maar echt tegenhouden zat er niet in. Ook een honderdtal amendementen van de oppositie volstonden niet om het wetsontwerp te saboteren: even voor vier uur vannacht werden de debatten afgerond.
• “Zonder grote malheuren zal de stemming volgende week gehouden worden. Het is nog niet helemaal gedaan, maar het ziet er niet goed uit”, zo moest ook Theo Francken (N-VA) toegeven. “Na zes maanden van parlementair gevecht, zal ik het onderspit delven en komt de wet er. Maar in de politiek is het niet omdat je een veldslag verliest dat je de oorlog verliest.”
• Vraag is of Vlaams Belang die nederlaag helemaal aanvaardt: mogelijks schudden zij bij de stemming toch nog iets uit hun mouw. De Moor zelf, die er de hele nacht ook zat, bedankte de Parlementairen “voor de inhoudelijke discussie”.

On the campaign trail (2): Dan toch beroep van de Brusselse regering tegen de luchthaven van Zaventem. Van Alain Maron (Ecolo) zelf. Maar kan dat?

• Het Brusselse Ecolo-kopstuk Alain Maron, de huidige minister van Leefmilieu in Brussel, gaat wel degelijk in beroep tegen de milieuvergunning die Zuhal Demir (N-VA) vanuit de Vlaamse regering afleverde voor de luchthaven in Zaventem.
• Daarover was een hele rel ontstaan in de Brusselse regering: Maron kondigde aan om dat te doen, maar had daarvoor geen consensus in de coalitie. Open Vld-minister Sven Gatz lag dwars: dat kon moeilijk anders, omdat zijn Open Vld-collega’s net kritiek hadden op de strenge voorwaarden die Demir had opgelegd aan de nationale luchthaven.
• Gisteren forceerde Maron nog maar eens de discussie, én hij besliste om dan maar soloslim te spelen: “Ik zal voor mijn eigen bevoegdheden beroep aantekenen tegen de milieuvergunning die Vlaanderen aan de luchthaven heeft toegekend. Open Vld heeft de beslissingen geblokkeerd en zo de collegialiteit doorbroken”, zo sneerde Maron nog. 
• Dat is een nieuwigheid: een minister die geen consensus krijgt in zijn ploeg, en dan maar op eigen houtje verdergaat met een juridische actie tegen een andere regering. 
• Meteen volgde vanuit Open Vld felle reactie: “Persoonlijke juridische acties van Brusselse ministers hebben geen zin als ze niet door de volledige regering gedekt zijn. De regels van de democratie moeten gerespecteerd worden”, zo antwoordde Gatz vanmorgen. 
• Maron haalde voor de met overheidsgeld gefinancierde omroep Bruzz op het rapport van de Brusselse regering een verbijsterende 69 op 100, waarmee hij de derde beste minister van Brussel zou zijn. Gatz en minister-president Rudi Vervoort waren de enige die gebuisd werden door Bruzz. Maron was de man die tijdens de coronacrisis vond dat de spuiten van vaccins te vervuilend waren, omwille van wegwerpplastic. 
• Overigens komt sowieso een juridisch vervolg aan de zaak: vier randgemeenten van Brussel, waaronder Sint-Pieters-Woluwe, met een Franstalige meerderheid, gaan hoe dan ook in beroep tegen de vergunning. 

Zoals voorspeld: Bpost heeft plots een ‘Vlaamse’ manier van kranten bedelen, en een ‘Waalse’. De ene zonder syndicale statuten, de andere met.

• Bpost en de Vlaamse uitgevers blijven samenwerken: er komt een graduele overgang voor de krantenbedeling van Bpost naar dochteronderneming AMP, die in 2025 met een goedkoper contract kranten zal gaan bussen. Zo is iedereen tevreden: de uitgevers betalen wat minder, maar het contract blijft in de Bpost-groep.
• AMP zal daarvoor beroep doen op onderaannemers, die ongeveer 75 procent van de bedeling zullen doen die Bpost nu doet. De overige 25 procent aan kranten zal door concurrent PPP gebust worden, ook dat akkoord sloten de uitgevers af.
• Maar meteen is er nu een schisma binnen Bpost zelf. Want in Wallonië wordt er wel nog verder onderhandeld. Over de taalgrens nemen de werknemers van Bpost het niet dat zij onder andere arbeidsvoorwaarden verder zouden moeten werken. Dat leidde deze week tot hevige stakingen. 
• Bpost trok daarop het voorstel om ook in Wallonië te werken met AMP in en zo blijft de postbedeling bij werknemers die statutair veel sterker staan, en met bescherming van de vakbonden in de rug. “We zetten de gesprekken met de Franstalige uitgevers verder om ook met hen een akkoord te bereiken”, maakt Bpost-CEO Chris Peeters zich sterk.

We geven het nog mee: Vivaldi raakt er nog niet uit, over de Grondwet. Maandag het vervolg.

• Het stond op de agenda van de kern, maar nog geen witte rook: welke artikelen wil de meerderheid aanduiden om te mogen wijzigen voor de volgende legislatuur in de Kamer? Die verklaring, die de toestemming van de Kamer en Senaat maar ook van de regering nodig heeft, laat op zich wachten: Vivaldi blijft erover discussiëren. De zaak is nu terug naar drie werkgroepen, tussen de kabinetten.
  • Daarbij is er een groepje dat het over de vijf al aangeduide artikelen (waaronder passe partout-artikel 195) moet hebben, en artikel 7bis rond het klimaat (wat mogelijk een deel van de Grondwet wordt).
  • Daarnaast is er een heel pakket rond de zogenaamde grondrechten, in titel II van de Grondwet, waarbij de scheiding van kerk en staat.
  • En tenslotte is er alles met betrekking tot de Senaat, die misschien, finaal, dan ooit, wie weet, op een dag, als we het nog zouden meemaken, ook echt effectief, zou worden afgeschaft.
• “Het loopt goed hoor. We hebben vorderingen gemaakt, we komen er wel, in tegenstelling tot wat in sommige dramatische koppen boven artikels te lezen staat”, zo blijft de sfeer optimistisch op de Zestien.