Het was voor de centrale banken sowieso al moeilijk om inflatiebestrijding te rijmen met het faciliteren van economische groei. Voortaan moeten ze 3D-schaken, want er is nog een derde dimensie bijgekomen: financiële stabiliteit.

In het nieuws: De Europese Centrale Bank (ECB) blijft ondanks de bankenonrust bij haar aangekondigde renteverhoging met 50 basispunten, maar voegt eraan toe klaar te staan om indien nodig de banken bij te staan met snel beschikbaar geld.

Letterlijk: “De beleidsinstrumenten van de ECB zijn in elk geval volledig toegerust om indien nodig liquiditeitsondersteuning te verstrekken aan het financiële stelsel van het eurogebied en de soepele transmissie van het monetair beleid te garanderen”, zo staat in het persbericht.

Het bredere verhaal: De ECB en de Federal Reserve, haar Amerikaanse tegenhanger, moesten de voorbije maanden al de afweging maken tussen inflatiebestrijding en economische groei. Maar nu wordt alles nog ingewikkelder.

• Een renteverhoging koelt de inflatie af door kredietverlening duurder te maken en zo de economische vraag te temperen. Dat is een delicate evenwichtsoefening: als de centrale bank de rente te fors verhoogt, kan de economische groei stilvallen.
• De ECB geeft met de forse renteverhoging duidelijk aan dat inflatiebestrijding prioriteit nummer één blijft.
• Door de recente bankenonrust komt daar wel financiële stabiliteit als derde dimensie bij.
  • Bij een acute crisis rond een bank is een veelgebruikte maatregel immers dat de centrale bank een liquiditeitsgarantie biedt. In Zwitserland is gebleken dat Credit Suisse daar meteen – en voor het forse bedrag van 50 miljard Zwitserse bank – gebruik van maakt.
  • Ongebreidelde liquiditeitssteun staat uiteraard haaks op een verstrakkend geldbeleid. Het eerste kan nodig zijn om het financiële systeem te stabiliseren, terwijl het tweede nodig is om de inflatie te bekampen.
  • Er is wel een “meevaller” voor de centrale bankiers: een bankencrisis kan leiden tot minder kredietverlening door de banken, waardoor er vanzelf geldverkrapping ontstaat, zonder ingrijpen van de centrale banken.

Sussende taal: Voorzitter Christine Lagarde verklaarde in haar persconferentie dat de ECB vooralsnog geen moeilijke keuzes hoeft te maken: “We zien geen trade-off tussen prijsstabiliteit en financiële stabiliteit.” Haar boodschap lijkt te zijn: de banken in de eurozone zijn oké, het is business as usual.

Deels eigen schuld

Wat meer is: De huidige situatie rond de banken is voor de centrale banken nog delicater dan anders, omdat de problemen deels veroorzaakt zijn door hun eigen rentebeleid.

• Zeker bij Silicon Valley Bank, en mogelijk bij andere banken, is er een probleem van overinvestering in laagrentende staatsobligaties. Als gevolg van de forse renteverhogingen door de centrale banken is dat langlopend staatspapier plots veel minder waard geworden.
• Wanneer de bank uit liquiditeitsnood die portefeuille vervroegd moet verkopen op de markt, kan dat alleen met forse beleggingsverliezen.

Nog een dilemma: Als je als centrale bank je rentebeleid aanpast aan een bankencrisis, dan bevestig je dat die bankencrisis ernstig is. Maar als je doet alsof de crisis niet bestaat, dan kan je wereldvreemdheid en een gebrek aan reactie aangewreven worden.

Vandaar wellicht de tussenweg die de ECB kiest: vasthouden aan het rentebeleid, maar met expliciete steunbetuigingen voor de banksector.

Om naar uit te kijken: Misschien kijken centrale banken ook wel naar elkaar: Richard Clarida, adviseur bij beleggingsreus Pimco, denkt dat de aanpak van de ECB een goede voorspeller is van wat de Fed volgende week gaat doen.

(ns)