Belfius luidt de alarmbel over de Brusselse financiën. Met name de pensioenuitgaven van de verschillende besturen zijn een probleem, vindt de bank.

Key takeaways

• De Brusselse besturen blijven met een slechte financiële situatie zitten, doordat er steeds meer uitgaven zijn. De Brusselse pensioenuitgaven worden een steeds grotere uitdaging.
• Toch wordt er nog voldoende geïnvesteerd, iets wat Belfius als een pluspunt ziet.
• De inkomsten houden nu nog gelijke tred met de uitgaven, onder meer doordat de index stijgt.

In het nieuws: Belfius noemt “de stijging van de toekomstige pensioenuitgaven zeer verontrustend”.

• De Standaard rapporteert dat de Brusselse besturen straks met een verzwakte financiële situatie zitten, wat veel met de pensioenen van doen heeft. Ambtenaren krijgen een basisbijdrage en een responsabiliseringsbijdrage uitgekeerd, indien het basisbedrag de pensioenlast niet volledig kan dekken. Het is de responsabiliseringsbijdrage waar veel geld naartoe stroomt. Nu is dat zo’n 100 miljoen euro. Belfius waarschuwt dat tegen 2028 dit al 175 miljoen euro zou zijn.
• De lokale besturen beamen dat de financiële uitdagingen groot zijn. In een bevraging uitgevoerd door de grootbank geeft 94 procent aan dat de Brusselse pensioenuitgaven de grootste uitdaging vormt.
• Ook kosten voor de ziekenhuizen worden genoemd in de enquête. In 2024 gaven de Brusselse gemeenten daar 23 miljoen euro aan uit. Volgens de berekening van Belfius is dat in 2028 opgelopen tot 40 miljoen euro.
• De bank zegt dan ook “een ongewoon forse stijging van de uitgaven” te zien in Brussel. Belfius schrijft dat toe aan inflatie, de COVID- en energiecrisissen en de stijgende rente van de leningen. Zo verdubbelden de energie-uitgaven op enkele jaren tijd en moesten ook de OCMW’s meer kosten maken, onder andere door bijstand van Oekraïense vluchtelingen.
• Bovendien staan 11 van de 19 Brusselse gemeenten onder financieel toezicht, weet De Standaard. 10 gemeenten hebben in 2024 een begrotingstekort. In 2023 waren dat er nog maar 4. De reserves raken stilaan op: alle gemeenten samen hebben nu nog minder dan 60 miljoen euro over bovenop de begroting, in 2019 was dat bijna 200 miljoen euro.

Kantoorruimte werd duurder

Ingezoomd: Ondanks de tekorten blijven de gemeenten wel investeren.

• Toch blijven de Brusselse gemeenten investeren, voornamelijk in administratieve gebouwen. Daarnaast steekt men ook geld in schoolgebouwen en in huisvesting. Dat is positief, vindt men bij Belfius. “De gemeenten bleven investeren in de samenleving van morgen en meer bepaald in duurzame transitie. En ze hielden hun financiën in evenwicht”, verklaart Dirk Gyselinck van Belfius in De Standaard.
• De investeringen werden mede mogelijk gemaakt door de stijgende index, waardoor ook de inkomsten stegen. En die inkomsten stijgen ongeveer gelijk mee met de hogere uitgaven. Omdat Brussel minder steun krijgt van het gewest dan in Vlaanderen, liggen de belastingen hoger.
• De afgelopen 10 jaar was er sprake van een tax shift: 58 procent van de belastinginkomsten komt nu voort uit onroerende voorheffing, wat meer is dan vroeger. Daardoor worden ook bedrijven die in Brussel gelegen zijn meer belast, en niet alleen de inwoners. Zo steeg de belasting op kantoorruimte met 77 procent, naar 17 euro per vierkante meter in Brussel-Stad.