“De pensioenhervorming die wordt voorgesteld in de supernota, is een belangrijke stap in de juiste richting”, schrijft Martijn Hoogeweegen, CEO van levensverzekeraar NN, in dit opiniestuk. “Maar we moeten ons realiseren dat dit slechts een begin is.”
De pensioenhervorming die wordt voorgesteld in de supernota, is een belangrijke stap in de juiste richting. We staan voor enorme uitdagingen: de bevolking vergrijst en de toenemende kosten van pensioenuitgaven wegen steeds zwaarder op ons samenlevingsmodel. Maar we moeten ons realiseren dat dit slechts een begin is: het pensioenvoorstel hoort in het regeerakkoord. En zelfs dan hebben we nog een behoorlijke weg te gaan.
De volgende regering moet de Belgische pensioenen onder handen nemen. Zonder concrete maatregelen zullen pensioenen enkel maar een steeds groter percentage van onze bijdragen en belastingen gaan uitmaken en wordt de situatie eerder vroeg dan laat onhoudbaar. In haar recentste basisprojecties ziet de Studiecommissie voor de Vergrijzing de publieke pensioenuitgaven bij ongewijzigd beleid toenemen van 11,2 procent van het bbp in 2023 tot 12,3 procent in 2029 en 13,7 procent in 2070 (SCvV, 2024). Die toename bedraagt vandaag ruim 14 miljard euro, waarvan ruim 6 miljard voor het eind van dit decennium. Dit maakt duidelijk dat snel ingrijpen noodzakelijk is.
Korte effectieve loopbanen nekken de rekeningen. Op dit moment werken we gemiddeld 34,5 jaar om daarna 24 jaar van ons pensioen te genieten (Eurostat 2022). Ter vergelijking: Nederland registreert een gemiddelde loopbaanduur van 43,2 jaar, Duitsland van 39,3 jaar, en Frankrijk van 36,6 jaar. De pensioenhervorming in de supernota van Bart De Wever biedt een veelbelovende basis voor de noodzakelijke aanpassingen aan ons pensioenstelsel. Drie grote krijtlijnen van de supernota kunnen ons pensioenstelsel in de goede richting duwen.
1. Vervang de pensioenleeftijd door loopbaanjaren
Als eerste krijtlijn wordt voorgesteld om het pensioen sterker te koppelen aan het aantal gewerkte jaren via een bonus-malus systeem. Dit geeft mensen de keuze en een beloning om langer te werken, zonder verplichting. Loopbaanjaren worden dan bepalender, waarbij in de nota 35 gewerkte jaren als norm gelden.
De voorgestelde harmonisering tussen de pensioenstelsels voor werknemers, ambtenaren en zelfstandigen past hierin. Dit is al lang een punt van discussie. Te lang. Gelijke behandeling, ongeacht het beroep, is een must.
Dit is voor ons een aanvaardbaar tussenstation. Het einddoel blijft het vervangen van de pensioenleeftijd door 45 effectieve loopbaanjaren.
2. Duidelijker verband tussen arbeid en pensioenopbouw
Ten tweede is de afbouw van gelijkgestelde periodes voor brugpensioen, landingsbanen en langdurige werkloosheid een noodzakelijke maatregel. Mensen moeten gestimuleerd worden om actief te blijven, en deze inactiviteit mag niet langer gelijkstaan aan werk. Dit is uiteraard een moeilijke keuze, maar wel de juiste.
3. Hervorm de berekening van de huidige pensioenen
Met enkel meer en langer werken, redden we het niet. De nota kijkt terecht naar de huidige pensioenen. Hoewel er hier belangrijke stappen worden gezet, zoals bijvoorbeeld het afschaffen van de perequatie, kan de reële groei van de hoogste pensioenen nog verder worden afgetopt. Dit zou zorgen voor een eerlijkere verdeling van de lasten tussen jongere en oudere generaties, zonder dat de nominale pensioenen dalen.
De supernota van Bart De Wever biedt op vlak van pensioenen in principe een veelbelovende basis voor de noodzakelijke aanpassingen aan ons pensioenstelsel. Voor het eerst in lange tijd zien we daadkrachtige stappen in de juiste richting. Nu is er nog nood aan politieke moed om de plannen daadwerkelijk uit te bouwen. We hebben nog een aanzienlijke weg te gaan. Hoewel er besparingen worden doorgevoerd, zijn deze onvoldoende om de substantiële groei van pensioenuitgaven tegen 2029 op te vangen. Er is dus nog meer werk nodig om eerlijk én toekomstbestendig pensioenstelsel voor alle Belgen te realiseren.