De Britse eerste minister Keir Starmer wil met een nieuwe Brexit-strategie naar de Europese Unie trekken. Na jaren van afstoten zoekt hij naar toenadering tot de EU. Alleen: zijn eigen regering is verdeeld over de plannen.

Key takeaways

• Keir Starmer wil een minder harde Brexit en wil afspraken maken met Europa.
• Binnen de regering is de vrees dat soepelere regels migratie in de hand werkt, wat de Britten willen vermijden.
• De Labour-partij is erg bezig met de publieke opinie. Men wil de perceptie dat ‘Brexit wordt teruggedraaid’ tegen gaan.

In het nieuws: Keir Starmer zit samen met Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen om het over de Brexit te hebben.

• Starmer is vastbesloten om een nieuw verbond te sluiten met de EU. De ‘harde Brexit’ die er kwam door zijn Conservatieve voorgangers moet teruggedraaid worden, vindt hij. “We zijn vastbesloten om de Brexit-jaren achter ons te laten en een meer pragmatische en volwassen relatie te beginnen met de Europese Unie”, liet Starmer weten voor hij woensdag vertrok. Volgens Starmer is het Verenigd Koninkrijk “ontegensprekelijk sterker wanneer het in tandem werkt” met de EU.
• Eerder werd al duidelijk dat Starmer zichzelf en zijn regering daar een halfjaar de tijd voor geeft. Begin 2025 moet er een nieuw plan liggen. Starmer sprak er al over met de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz.
• Ondanks dat Starmer en zijn linkse Labour-partij de verkiezingen wonnen, won ook het rechtse Reform sterk. In een poging om de rechtse kiezer niet teveel voor het hoofd te stoten, blijft Starmer benadrukken dat hij op zoek wil gaan naar een beter akkoord dat vooral de Britten ten goede moet komen. Zo blijft hij inzetten op anti-migratiemaatregelen.

Vrij verkeer voor Europese jongeren

De grote vraag: Onderschrijft Starmer het idee van vrij verkeer voor jongeren?

• De Britten werden geconfronteerd met grenscontroles voor goederen die het VK willen binnenkomen. Vanaf deze maand komen er ook controles op het personenverkeer. Dat is een doorn in het oog van Starmer. Europa vraagt daarom aan het VK om in te stappen in het programma dat jongeren vrije doorgang zou geven. Tegelijk staat een open grenzen-beleid haaks op het indammen van migratie.
• Het is de Britse minister van Binnenlandse Zaken Yvette Cooper die de grootste tegenstand biedt, weet Politico. Volgens haar zou het Europese vrije verkeer voor jongeren “niet compatibel” zijn met een strengere migratiepolitiek.
• Europa wijst de Britse regering erop dat het land al soortgelijke overeenkomsten heeft lopen met 12 andere landen, waaronder Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Korea en Japan. Maar voor Coopers Binnenlandse Zaken gaat die vergelijking niet op. “Ze zouden nog altijd deel uitmaken van de Britse arbeidsmarkt”, zegt iemand tegen Politico. Cooper heeft geen zin om het Europese systeem te scheiden van de Britse arbeidssystemen.
• Starmer blijft vaag reageren als hem de vraag wordt gesteld of hij in het jongerenprogramma zal stappen. Volgens hem zijn er “geen plannen” om dat te doen, maar hij wil de optie ook niet uitsluiten. Een terugkeer van het VK naar de eengemaakte Europese markt is eveneens nog niet aan de orde, maar ook dat schuift Starmer niet definitief aan de kant.

Politiek schouwspel

Om te volgen: Uiteindelijk draait het om de perceptie van de Britse politiek en bij uitbreiding het volk.

• Een regeringsmedewerker is verwonderd over de houding van Starmer, laat hij aan Politico weten. “Het vrij verkeer van jongeren was nooit een rode lijn binnen de vorige regering en het is onduidelijk waarom deze regering doet alsof het wel zo is”. De medewerker vermoedt een politiek motief. “Ze zien het misschien als een opening naar volledig vrij verkeer of ze denken dat de kranten zullen schrijven dat ‘Labour Brexit terugdraait’, terwijl het slechts invloed heeft op een zeer gelimiteerde groep mensen”.
• Ondertussen proberen twee invloedrijke Labour-burgemeesters, Sadiq Kahn van Londen en Andy Burnham van Manchester, Starmer ervan te overtuigen dat het vrije verkeer voor jongeren alleen maar goed zou zijn. Zij willen dat Starmer een akkoord maakt met de EU waardoor dat weer mogelijk wordt. Dat zou beter zijn dan geen akkoord, klinkt het binnen de meer progressieve Labour-kringen.
• Maar er gaan evenzeer Labour-stemmen op die willen dat Starmer voet bij stuk houdt. Zij vrezen de Reform-partij van Nigel Farage en denken dat het stemmen zal kosten als de Britten nu allerlei afspraken gaan terugdraaien.
• Europa van zijn kant zou Starmer er fijntjes op wijzen dat nog niet alle afspraken uit het originele Brexit-akkoord zijn geïmplementeerd. Zo zijn verschillende regels rond de Ierse en Noord-Ierse grens nog niet in voege getreden. De EU zou eerst willen zien wat de impact is van de oude afspraken voor er nieuwe worden gemaakt.