In het geval van een no-dealbrexit riskeert politiek geweld en terrorisme in Noord-Ierland toe te nemen. Daarvoor waarschuwt de partijoverschrijdende inlichtingen- en veiligheidscommissie het Britse parlement.

‘Terrorisme verbonden aan Noord-Ierland is niet verdwenen’, zo stelt de Britse inlichtingenwaakhond in een rapport dat maandag verscheen. Als er geen akkoord komt over de toekomstige handelsrelatie met de EU – en dat scenario wordt met de dag waarschijnlijker – vergoot de kans op politiek geweld in de regio. Dat is de conclusie van commissie.

Als de EU en het VK niet tot een akkoord komen, worden er mogelijk grensposten opgericht tussen Noord-Ierland en Ierland. Er moeten dan namelijk douanecontroles gebeuren op goederen die van Groot-Brittannië naar Noord-Ierland reizen en omgekeerd.

De republikeinse afscheidingsbeweging, waar de terroristische groep New IRA deel van uitmaakt, is volgens de waakhond nog steeds actief in de semi-autonome deelstaat van het Verenigd Koninkrijk. Zo rekruteert de beweging nog steeds jonge leden.

‘Elke infrastructuur die aan de Ierse grens wordt gebouwd om douane- of veiligheidscontroles uit te voeren, zou onmiddellijk een doelwit worden’, besluit het rapport. ‘Het risico op politiek geweld in de grensgebieden zou toenemen.’

De vraag of en welke grensinfrastructuur in Ierland zou worden opgezet, is een van de meest controversiële punten in de brexitonderhandelingen. Nadat er op een zeer moeizame manier een oplossing was onderhandeld in de scheidingsovereenkomst vorig jaar, veegde Brits premier Boris Johnson die onlangs eenzijdig van tafel toen hij de controversiële Interne Markt Wet, door het Lagerhuis jaagde.

Hoewel het grootste deel van de terroristische dreiging in Noord-Ierland afkomstig is van dissidente republikeinen, stelt het rapport ook dat de brexit het vuur van de loyalistische groeperingen kan doen oplaaien. Zij zijn trouw aan het VK, maar houden al enkele jaren een staakt-het-vuren.

Republikeinse groepen willen zich afscheiden van het Verenigd Koninkrijk en aansluiten bij de republiek Ierland. Volgens de Britse krant The Guardian was de republikeinse separatistische groep New IRA verantwoordelijk voor de dood van journalist Lyra McKee, toen ze vorig jaar in april 2019 werd doodgeschoten tijdens het observeren van rellen in Derry. Vorig jaar werden ook drie succesvolle aanslagen uitgevoerd met geïmproviseerde explosieven. In 2018 werd er één terroristische aanslag uitgevoerd door separatisten.

Het VK en de EU beweren dat ze goed beseffen wat de veiligheidsrisico’s zijn voor de Ierse grensstreek, in het geval van een harde brexit. De handelsgesprekken komen nu in een kritieke fase. Met minder dan twee weken te gaan voor de deadline verstrijkt, is het water nog zeer diep tussen Londen en Brussel.