De NAVO-top in Vilnius was er een met veel animositeit. Aan de vooravond van de top verraste Turks president Erdogan, door aan te geven zich niet langer te kanten tegen de toetreding van Zweden tot de alliantie. De schijnwerpers waren echter vooral gericht op Oekraïne, dat met grote verwachting aan de top deelnam. Dat was niet helemaal naar de zin van enkele andere deelnemers.

Opgemerkt: De Britten en Amerikanen delen een sneer uit naar Zelensky, die de westerse steun als te vanzelfsprekend zou vinden.

• “Of je het nu leuk vindt of niet, mensen willen soms wat blijk van waardering zien”, zo klonk een zichtbaar geïrriteerde Britse minister van Defensie, Ben Wallace, in Vilnius. Wallace doelt op het feit dat Oekraïne maar weinig dankbaarheid toont voor alle westerse steun. Hem werd gevraagd naar de uitnodiging voor Oekraïne, om toe te treden tot de NAVO. Die uitnodiging blijft voorlopig echter uit, tot frustraties van Zelensky. Volgens Wallace zou het Oekraïne helpen een andere aanpak te kiezen; die met meer gefleem, zo lijkt het wel.
• En Wallace vulde nog wat aan. Het was niet de eerste keer dat hij Kyiv vroeg om wat dankbaarder te zijn voor alle steun. “Toen ik elf uur onderweg was (naar Kyiv, red.) om gewoon een winkellijstje te krijgen, heb ik gezegd dat ik geen Amazon ben”, vertelde Wallace. Volgens hem is Zelesnky gewoon om zijn zin te krijgen, en eens hij een bepaald type wapen kreeg, meteen te lobbyen voor het volgende.
• Zelensky zelf reageerde in Vilnius, enigszins gepiqueerd: “Hoe moet ik nog mijn dankbaarheid uiten? We kunnen misschien elke ochtend na het opstaan onze dankbaarheid persoonlijk uiten aan de minister? Ik versta de essentie van deze vraag echt niet”, zo zei de Oekraïner.

Op de hoogte blijven van het laatste nieuws over Defensie, spionage of de oorlog in Oekraïne? Defensiejournalist Kasper Goossens stuurt ze wekelijks recht naar jouw mailbox. Interesse? Schrijf je via deze link in!

Bijval: Ook vanuit de VS klinkt wat frustratie over Oekraïne

• Jake Sullivan, de Nationale Veiligheidsadviseur van Amerikaans president Joe Biden, trad Wallace bij: “De Amerikaanse bevolking verdient wel wat dankbaarheid”, zo kaatste hij de bal terug, op de vraag van een activist of Biden het Oekraïense lidmaatschap tegenhield omdat hij vreest dat Rusland dan zou verliezen. “De Verenigde Staten hebben zich ingezet om een enorme capaciteit te leveren, om de Oekraïense soldaten munitie, luchtverdediging, wapens, gevechtsvoertuigen en ontmijningstuigen te geven.”
• Kaja Kallas, de premier van Estland, verdedigde de interne vrede. Volgens haar tonen de verhitte debatten tussen de betrokken partijen net dat ze er heel erg mee bezig zijn, en allemaal het beste willen. “Ik heb echt het gevoel dat iedereen Oekraïne zo veel mogelijk wil helpen. Ik snap dat Oekraïne gefrustreerd raakt, omdat het vrede wil, zoals wij hebben binnen de NAVO”, vertelde ze aan The Financial Times.

De reactie: Boodschap aangekomen bij Zelensky.

• Op zijn terugrit naar Kyiv nam de Oekraïense president een filmpje op, om de Oekraïners op de hoogte te stellen van de toekomst voor zijn land na de NAVO-top. Maar hij nam ook de tijd om de westerse partners uitvoerig te bedanken voor hun steun.
• “Ik ben dankbaar voor iedereen die met ons in eenheid hebben samengewerkt in Vilnius. Ik wil president Biden en heel de VS bedanken om te tonen dat voor vrijheid in de wereld het Amerikaanse leiderschap nodig is. (…) Ik bedank Litouwen voor het organiseren van deze top. Bedankt voor elke Oekraïense vlag in het straatbeeld. En bedankt voor de emoties.”
• En de bedankingen stopten niet daar. “Ik dank de landen en leiders die de opleiding van onze piloten voor de F-16 voorbereiden”. De vijf minuten nadien klinkt eenzelfde geluid, waarbij de Oekraïner elk land van de NAVO afgaat.

Wel afgeklopt: Een hoop bilaterale contacten, die leiden tot nieuwe steunpakketten, en veiligheidsgaranties van de G7.

• Dinsdag raakte al bekend dat een hoop NAVO-landen nu ook officieel een programma opstarten om Oekraïense piloten en crew opleiden om te werken met F-16-gevechtsvliegtuigen. Nederland gaf aan vliegtuigen ter beschikking te stellen, België zal specifiek bijspringen bij het trainingsluik zelf. De andere landen die deelnemen zijn Denemarken, het Verenigd Koninkrijk, Luxemburg, Noorwegen, Polen, Portugal, Roemenië en Zweden.
• Zelensky kwam ook terug van Vilnius met een ingevuld winkellijstje. Zo stuurt Noorwegen nog twee NASAMS-luchtafweersystemen naar Kyiv, beloofde AustraIië nog dertig Bushmaster-voertuigen en zal Frankrijk SCALP-raketten leveren (de Franse naam voor de Storm Shadow, eerder al geleverd door het VK. Tegelijk maakte Duitsland een nieuw pakket bekend, ter waarde van 700 miljoen euro. Dat bevat onder meer 40 Marder-gevechtsvoertuigen en 25 Leopard 1-tanks.
• De G7, de club van zeven grootste democratieën (en de Europese Unie) hebben aangegeven die wapenleveringen ook op de langere termijn te blijven behouden. Dat zei Amerikaans president Biden na afloop van de ontmoeting met Zelensky. Oekraïense soldaten zullen een betere uitrusting krijgen, de lopende trainingsprogramma’s en gezamenlijke militaire oefeningen zullen worden uitgebreid. Dit kon opnieuw op een “dankjewel” rekenen van Zelensky, die de boodschap van Wallace duidelijk wel begrepen had.
• Toch haalde Zelensky zijn grootste trofee niet mee naar Kyiv: het NAVO-lidmaatschap, of minstens een duidelijke tijdslijn wanneer dit zou kunnen. De meeste partners zijn het erover eens dat een direct conflict tussen Rusland en de NAVO moet vermeden worden, en dat Oekraïne dus pas kan toetreden eens de oorlog voorbij is. Op de vraag hoe snel Oekraïne dan kan toetreden, antwoordde Biden kort maar duidelijk: “1 uur en 20 minuten”.

(nd)