Traditiegetrouw mocht de nieuwe Vlaamse minister van Financiën en Begroting zijn ‘centenboek’ voorleggen nadat de regeerverklaring is afgelegd. Daardoor krijgt het Vlaams Parlement, en bij uitbreiding iedereen, een inzage in het besparingsplan van Ben Weyts (N-VA), de nieuwe minister.

Key takeaways

• De begroting in evenwicht wordt gehaald door besparingen en toenemende inkomsten. Oosterweel zit niet in het begrotingsplan.
• Vooral het besparingsplan valt op. Daarnaast zouden de waterfactuur en de bustickets wel eens duurder kunnen worden.
• Investeringen zijn er ook, voornamelijk in welzijn.

In het nieuws: Het begrotingsplan van Weyts is in de eerste plaats een besparingsplan.

• De nieuwe Vlaamse regering stelt een begroting in evenwicht tegen 2027 voorop. Tegelijk vroegen cd&v en Vooruit nieuwe investeringen. Die komen er ook: tegen het einde van de legislatuur moet er 3,7 miljard euro aan nieuw beleid uitgevoerd zijn. Om de begroting niet te laten ontsporen, zet Weyts daar inspanningen van 2,76 miljard euro tegenover.
• De besparingen van de vorig regering worden doorgetrokken en er komen een paar nieuwe maatregelen bij. Doordat ook de inkomsten toenemen in het plan van Weyts, zou het lukken om al tegen 2027 een evenwicht te bereiken. Daarbij worden de investeringskosten voor Oosterweel buiten de begroting geplaatst, wat ook in de vorige regering werd gedaan.
• De Vlaamse overheid bespaart in de eerste plaats op zichzelf: 1 miljard euro moet er binnenkomen door zelf af te slanken. De werkingsmiddelen worden slechts voor de helft geïndexeerd en er wordt gesnoeid in vergoedingen. Daarnaast moet de overheid zich meer terugplooien op haar kerntaken. Dat geldt ook voor overheidsdiensten zoals de VDAB.
• De veranderingen in het onderwijs leveren ook veel geld op. Budgetten in het secundair onderwijs nemen in totaal met 159 miljoen euro af. De afschaffing van de verschillende levensbeschouwelijke vakken in het gemeenschapsonderwijs zal 100 miljoen euro opleveren, simpelweg omdat er minder leerkrachten nodig zijn. Het volwassenonderwijs zal zijn inschrijvingsgeld verhogen.

Buitenlanders laten betalen voor de weg

De details: Veel van de regels die impact hebben op je geld waren al gekend, maar er komen een paar nieuwe bij.

• Een hele hoop maatregelen waren al duidelijk. Dienstencheques worden duurder, de fiscale aftrekbaarheid vervalt. De Lijn mag straks zijn eigen tarieven hanteren: dat moet 70 miljoen euro opbrengen. Vermoedelijk zullen bus- en tramkaartjes duurder worden. Er komt een verkeersbelasting voor elektrische wagens. Hier lees je er meer over.
• Een nieuwe regel is een duurdere waterfactuur, weet De Standaard. Drinkwater zuiveren kost de overheid nu 113 miljoen euro, en dat zal voortaan verrekend worden in de waterfactuur. Grootverbruikers zullen hun afrekening zien stijgen terwijl de factuur van kleine verbruikers gelijk blijft of zelfs daalt. Het deel ‘vast recht’, wat voor iedereen gelijk is, zal dan verkleinen en het variabele stuk van de factuur krijgt een groter aandeel.
• Eveneens opvallend is de invoering van wegenvignetten voor buitenlanders. Al wil minister van Mobiliteit Annick De Ridder (N-VA) dat niet zo noemen. Het zou gaan om een digitaal systeem. Dat zou beter moeten liggen bij de buurlanden. Nederland kantte zich eerder al tegen het idee, “maar dat was nog het klassieke systeem van een vignet”, benadrukt De Ridder in De Ochtend. Ze wil overleg plegen met haar Waalse collega. Ook de Waalse regering wil een vignet invoeren.
  • Uit de begrotingstabel van Weyts blijkt dat zo’n verkeersbelasting voor buitenlanders elk jaar 130 miljoen euro moet opleveren. Of dat ook gaat lukken, hangt af van het systeem dat De Ridder zal ontwikkelen: er moet Europese goedkeuring voor komen.

Investeringen in welzijn

Genoteerd: Daartegenover staan een hoop investeringen.

• Om een ‘warm en welvarend Vlaanderen’ te bekomen, wordt er fors geïnvesteerd in welzijn, zo’n 1.073 miljoen euro. Daarvan moet 478 miljoen euro ervoor zorgen dat de wachtlijsten in de gehandicaptenzorg grotendeels worden weggewerkt. De kinderopvang krijgt 200 miljoen euro en de ouderen- en gezinszorg dan veer 140 miljoen euro.
• Naast besparingen komen er vooral investeringen in onderwijs. 159 miljoen euro moet zorgen voor de versterking van leerkrachten: betere lonen en meer personeel. N-VA wil ook het Nederlands op school versterken en trekt daar 100 miljoen euro voor uit. De verplichte gratis warme maaltijden op school die Vooruit wilde komen er niet, maar de overheid zal wel 70 miljoen euro uittrekken om scholen te helpen die daarom vragen. Een bijkomende voorwaarde is dat ook de lokale overheid moet meebetalen.
• Eerder werd al bekend dat de erfbelasting op kleine en middelgrote erfenissen verlaagd wordt. Dat kost de Vlaamse overheid 350 miljoen euro. De verlaging van de registratierechten bij de aanschaf van een eerste woning nemen dan weer 150 miljoen euro weg uit het budget.
• Daarnaast krijgt De Lijn extra middelen die 125 miljoen euro kosten. De lokale besturen krijgen 78 miljoen euro extra, iets wat cd&v wist te bedisselen.