Lidstaten met een schuldgraad hoger dan 90 procent van het bbp, zoals België, zullen volgens de gisteren afgeklopte Europese begrotingsregels hun schuldgraad jaarlijks met gemiddeld 1 procent van het bbp moeten afbouwen.

In het nieuws: Volgens de ene versie gaat het om het eindresultaat van onderhandelingen tussen Frankrijk, Duitsland en Italië, volgens de andere ligt het duo Nederland-Spanje aan de basis. Hoe het ook zij, de ministers van Financiën van de Europese Unie hebben gisteravond via videoconferentie een akkoord bereikt over nieuwe begrotingsregels voor de lidstaten. Het gaat om een modernisering van het Stabiliteits- en Groeipact.

Wat niet verandert: De oude Maastrichtnormen blijven ondereind als streefcijfer: een begrotingstekort van maximaal 3 procent van het bbp en een staatsschuld onder 60 procent. Ze bleven de voorbije jaren dode letter, mede door de coronacrisis. Maar die referentiecijfers schrappen is juridisch een heikele zaak, omdat ze gebetonneerd zijn in de Europese verdragen.

Wat wel verandert: Geen starre strafprocedures per jaar meer. De lidstaten krijgen meer manoeuvreerruimte om een op maat gemaakt meerjarig traject – voor vier jaar en verlengbaar tot zeven jaar – voor hun staatsfinanciën uit te tekenen. De bedoeling is uiteraard wel dat elk land zich dan daaraan zal houden.

• De lidstaten zullen dat meerjarenplan voor saneringen, structurele hervormingen én investeringen aan de Europese Commissie moeten voorleggen.
• De nieuwe regeling moet de tanende begrotingsdiscipline nieuw leven inblazen bij de lidstaten, door tegelijk meer soepelheid in te bouwen en de afdwingbaarheid door de Europese Commissie te vergroten.

Zware taak voor België

Belangrijk: Landen met een staatsschuld boven 90 procent van het bbp gaan dit jaarlijks met 1 procent moeten verminderen. Dat gaat onder meer om België (momenteel 105 procent). Voor schulden tussen 60 en 90 procent van het bbp wordt het verplichte afbouwpad beperkt tot jaarlijks 0,5 procent.

• De door Europa opgelegde taak voor de eerstkomende regeringen is zo duidelijk: de staatsschuld van 105 naar 90 procent van het bbp brengen. Een herculeaanse taak, als je weet dat volgens alle prognoses de staatsschuld verder gaat stijgen bij ongewijzigd beleid.
• Pierre Wunsch, de gouverneur van de Nationale Bank, waarschuwde dinsdag dat “een algemene politieke mobilisatie van de federale overheid en de regio’s” nodig zal zijn om de Belgische staatsfinanciën weer op orde te krijgen.

Overgangsregeling: In theorie zouden de nieuwe begrotingsregels in 2025 van kracht kunnen worden. Maar er is – onder meer op vraag van Italië – afgesproken om rekening te houden met de uitzonderlijk sterk gestegen intrestlasten, waardoor er in de praktijk een overgangsregeling voor de periode 2025-2027 komt.

De volgende stappen: Het Europees Parlement moet wel nog zijn zegen geven over het akkoord. De onderhandelingen daarover worden een klusje voor het Belgische EU-voorzitterschap, en met name voor minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v).