Context: Volgens de jongste gegevens van Statbel is het leven in ons land vorige maand slechts 0,36 procent duurder geworden. Dat is de kleinste stijging van de levensduurte sinds januari 2021.

Vertekend beeld

Details: Experts merken op dat we het inflatierapport met een korrel zout moeten nemen.

• Om te beginnen worden de prijzen vergeleken met die van oktober vorig jaar. Toen kwam de inflatie uit op 12,3 procent. “Het zou een straffe prestatie geweest zijn, moest het leven fors duurder zijn geworden in oktober”, liet Stijn Baert, professor arbeidseconomie aan de Universiteit Gent, eerder al weten.
• Stefan Willems, beursexpert bij Spaarvarkens.be, merkt via X, het vroegere Twitter, dan weer op dat de energieprijzen ervoor zorgen dat het inflatierapport een vertekend beeld geeft. “Veel gezinnen hadden vorig jaar nog een vast contract, waardoor ze geen last hadden van de prijsverhogingen. Maar in de inflatiecijfers werd dit effect vorig jaar wel meteen volop meegerekend”, klinkt het. “Dit jaar is het anders. Officieel zijn de prijzen voor energiecontracten gezakt, maar in realiteit zijn veel vaste contracten afgelopen waardoor de energieprijzen voor veel gezinnen wel omhoog zijn gegaan.”

• De Nationale Bank van België (NBB) schreef vorig jaar al in een blogbericht dat de manier waarop de consumptieprijsindex wordt bepaald soms voor een over- of onderschatting van de inflatie kan zorgen.
  • “De consumptieprijsindex wordt opgesteld aan de hand van de prijsvoorwaarden van de nieuwe energiecontracten. Mensen met een vast contract of een variabel contract met bijvoorbeeld een lagere “vaste component” in hun contractvoorwaarden worden genegeerd”, aldus de NBB. “Als de inflatie enkel en alleen rekening houdt met de snel stijgende prijzen van nieuwe contracten, terwijl veel huishoudens nog van een lagere prijs genieten, dan wordt de werkelijk betaalde kostengroei voor het totaal aantal gezinnen overschat in de inflatiemaatstaf. Omgekeerd zal de groei van de gezinsuitgaven ook onderschat worden als de prijzen dalen.”

Samenstelling inflatie

Zoom in: Ook wanneer we naar de subcategorieën van de inflatie kijken, zien we dat het leven op bepaalde fronten fors duurder is geworden.

• Allereerst is er de kerninflatie. Dat cijfer houdt geen rekening met prijzen van energie en onbewerkte voeding. De kerninflatie kwam in oktober uit op 6,55 procent, wat ruim een drievoud van de doelstelling is van de Europese Centrale Bank (ECB).
• Ondanks een afzwakking van de prijsstijgingen scheren de voedingsprijzen nog steeds hoge toppen. Voor voeding betaalden we in oktober gemiddeld 8,98 procent meer dan een jaar geleden. Het prijskaartje van olijfolie is bijvoorbeeld met een verpletterende 23,6 procent gestegen.
  • Het is nog wachten op het nieuwe onderzoek van consumentenorganisatie Testaankoop over de evolutie van de prijzen in de supermarkt. In september waren die met 13,5 procent gestegen. (cv)