In het nieuws:

Het is de Franse president Emmanuel Macron die aankondigt dat België in de ontwikkeling van het Frans-Duits-Spaanse FCAS-programma stapt. Nobless oblige. 

• Vrijdag bereikte de ministerraad al een compromis hierover, maar de echte aankondiging gebeurde dus pas maandag. En opvallend, daarbij stal de Franse president Emmanuel Macron een deel van Dedonder’s kaas van het brood: de president kondigde zelf ook snel aan dat België zou deelnemen aan FCAS, als aanvulling op de Frans-Duits-Spaanse alliantie die het project trekt. Wie de internationale kranten openslaat, zal snel merken dat de woorden van een Franse president primeren op die van een Belgische minister.
• Concreet wordt nu onderzocht hoe het FCAS-programma juist in elkaar zit, en waar de Belgische industrie bijdrages kan leveren bij de ontwikkeling en bouw van de verschillende systemen. Vanuit de Belgische industrie is er, uiteraard, heel wat interesse om deel te nemen. Ook politiek wordt dit gezien als bijna een verplichting, aangezien bij de aankoop van de F-35 geen economische return werd afgedwongen, iets wat snel nadien als een fout werd ingezien.
• Toch doet de instap in FCAS heel wat vraagtekens rijzen: zo ging aan de beslissing amper een parlementair debat vooraf, hoewel het dossier al een tijdje op tafel ligt. Een werkgroep van het Koninklijk Hoger Instituut voor Defensie kreeg de opdracht om het FCAS-project te bestuderen, maar ook het door de Britten geleide GCAP-programma. Een finaal rapport van de werkgroep werd echter niet openbaar gemaakt, maar de groep zou geoordeeld hebben dat FCAS meer kansen biedt voor de industrie. Daarbij werd ook niet verduidelijkt was de Belgische opzet nu juist is: zal de industrie enkel bijdragen aan de ontwikkeling, of moet de luchtcomponent vroeg of laat ook de FCAS-systemen aankopen?

Ook opgemerkt: België geeft aan dat de observatierol een eerste stap is, maar die volgende stappen lijken bijzonder ver weg te liggen.

• Vooral vanuit Frankrijk is er heel wat verzet tegen een verder Belgische deelname, waarbij de industrie zelf echt betrokken zou worden. De afgelopen weken gaven enkele captains of industry interviews met daarin een niet mis te verstane boodschap. “Ik zie niet in waarom ik Belgen werk moet geven. Waarom zou ik plek maken in mijn fabriek en mijn ontwerpbureau voor mensen die voor de F-35 kozen?”, zei Eric Trappier, CEO van het Franse Dassault nog eind mei.
• En ook Guillaume Faury, CEO van Airbus, doet de deur voor een Belgische deelname een beetje toe: “De instap van Spanje in FCAS heeft de werkverdeling bemoeilijkt. We moeten nu fase 1B uitvoeren, we moeten er niet aankomen”, zei de CEO zondag nog op het Paris Air Forum.
• Dat was echter voor president Macron officieel aankondigde dat België observator zou worden. Maar ook de president is niet geneigd dat statuut snel te gaan veranderen. “De complexiteit van deze fase leent zich niet voor directe Belgische deelname”, zo staat te lezen in een communiqué van het Elysée. En Eric Trappier gaf maandagavond het finale schot, in een interview met het Franse BFM TV, vanop de beurs in Le Bourget: “Ik verwelkom dat België als observator deelneemt. Dat kan hen het idee geven om ooit niet-Amerikaanse vliegtuigen aan te kopen. Dat statuut ‘observateur’ klinkt prima voor mij”, zo sneerde hij richting ons land.