De Europese Commissie stuurt een boze mededeling naar België: ons land heeft nog altijd geen begrotingsplan om het tekort aan te pakken. Formateur Bart De Wever moet dus snel een regering maken.

Key takeaways

• België krijgt verplicht een strak traject opgelegd om de staatsschuld terug te dringen.
• Daarnaast moet België voor het einde van het jaar een begrotingsplan voorleggen. Daar is een nieuwe regering voor nodig.
• Arizona onderhandelt verder, met veel knelpunten op tafel.

In het nieuws: De Europese Commissie waarschuwt België, het strafbankje is er niet voor niets.

• België heeft officieel een ‘buitensporig tekort‘ omdat het begrotingstekort hoger is dan 3 procent van het bruto binnenlands product. Op dit moment bedraagt het tekort 4,4 procent van het bbp. De prognoses van de Europese Commissie liegen er niet om: aan het einde van het jaar is dat al opgelopen naar 4,6 procent. Bij ongewijzigd beleid stijgt het tekort naar 4,9 procent in 2025 en 5,3 procent in 2026.
• De staatsschuld is voor België opgelopen tot 105 procent van het bbp, terwijl Europa maximaal 60 procent verwacht.
• Europa stelde twee trajecten voor om de staatschuld terug te dringen: een mild traject van zeven jaar en eentje van vier jaar. Maar omdat België nog altijd geen volwaardig begrotingsplan heeft voor 2025 met daarin de broodnodige sociaaleconomische hervormingen, maakt het geen aanspraak meer op het zevenjarig traject. Frankrijk en Italië kregen wel een zevenjarig traject goedgekeurd, weet De Tijd. België heeft pech, en moet verplicht het structureel primair saldo met 0,72 procent van het bbp laten dalen in de periode 2025-2028.
• De Europese Commissie is klaar met het Belgisch getalm: tegen het einde van het jaar moet er een hervormingsvoorstel liggen, klinkt het. Dat is ook de deadline van formateur Bart De Wever (N-VA) om een regering te maken. Op dit moment werken de Arizona-partijen verschillende thema’s af, waarbij niet extra wordt ingezet op het sociaaleconomische.
  • Woensdag liggen de sociaaleconomische thema’s weer op tafel, voor het eerst sinds de vernieuwde supernota. Daar zit ook de grootste tegenstelling. Vooruit wil inzetten op meer bijdragen van de grote vermogens. MR weigert extra belastingen, met name voor bedrijven.

Meer beperkingen

Gevolgd: De Commissie legt nog meer beperkingen op.

• Er komt ook een uitgavennorm. De Belgische overheidsuitgaven mogen niet verder stijgen dan tot 2,4 procent in 2025, 1,9 procent in 2026 en 2,0 procent in 2027. De Europese Commissie zal daar strenger op toezien dan voorheen. Voor 2024 gold ook een beperking, maar België heeft naar verwachting de uitgaven tot dubbel zo hoog laten stijgen dan wat mocht.
• En Europa is niet van plan om tussendoor veel toe te geven: de evaluatie van die maatregelen staat pas gepland voor de lente van volgend jaar.
• Mochten de sancties niet helpen, dan kan Europa een boete opleggen. Die bedraagt 0,05 procent van het bbp. Voor België is dat 300 miljoen euro.

Nog een lange weg te gaan

Om te volgen: Die knellende broeksriem dwingt Bart De Wever om op te schieten.

• De Wever heeft ondertussen wel een plan klaar. De overheidsuitgaven moeten afnemen met 10 miljard euro en terugverdieneffecten uit de hervormingen moeten 6 miljard euro opleveren. Tegelijk willen de vijf Arizona-partijen wel investeren in defensie en veiligheid, daar is nog geen geld voor gevonden. Er moet ook budget zijn voor een fiscale hervorming, waarvan verwacht wordt dat die minder zal opleveren dan de 9 miljard euro uit een eerdere nota van De Wever.
• Snoeien in de overheid ligt ook moeilijk bij een aantal partijen. De pensioenen van ambtenaren, politie, onderwijzend personeel en het leger zouden op de schop gaan. Dat is een gevoelig punt voor Vooruit, maar ook cd&v en Les Engagés steigeren.
• Ondertussen blijft de sfeer aan tafel optimistischer dan ooit. De deadline van Kerstmis wordt steeds vaker genoemd. Volgens De Tijd zouden er zelfs al in het weekend van 14 december congressen kunnen komen om per partij te stemmen over regeringsdeelname.
• Maar om in de Kamer het begrotingsplan van België voor 2025 goed te keuren, daar is geen tijd meer voor. De Vivaldi-regering heeft daarom een noodbegroting met voorlopige twaalfden goedgekeurd. Dat vervalt op het moment dat er een nieuwe regering aantreedt.