Zijn de plannen van staalgigant ArcelorMittal om te investeren in het Gentse Sidmar afgeblazen? De concurrentie komt uit Frankrijk, wat nefast is voor de Europese interne markt, klinkt het bij premier Alexander De Croo (Open Vld).
- “Er lopen inderdaad gesprekken, maar daarover kunnen we echt niet veel kwijt”, zo is in de hoogste regeringskringen te horen over het dossier van ArcelorMittal in de Gentse haven, waar ze de hoogtechnologische staalfabriek Sidmar hebben.
- Daarover zijn alle lichten op rood geslagen, zo meldt De Tijd. Want de staalreus had grootse plannen om van de Gentse fabriek een koploper te maken, om tegen 2050 klimaatneutraal staal te kunnen maken.
- Dat vergde grote investeringen van onder meer elektrische hoogovens en een installatie die werkt met ‘direct gereduceerd ijzer’ of DRI. Die werkt niet op steenkool, maar gas, en straks zelfs waterstof. Het prijskaartje is niet min: 1,1 miljard euro aan investeringen die gepland stonden in Gent.
- De federale en Vlaamse regering stonden te trappelen om dat te steunen, en hadden 280 miljoen euro subsidies uitgetrokken. Alleen komt dat nu op de helling, zo blijkt.
- Alles heeft te maken met de rat race aan subsidies, die in Europa bezig is om industriële projecten hier te houden. Door de Amerikaanse maatregel van president Joe Biden om de geldschuif open te trekken, in de ‘Inflation Reduction Act’, en met ‘groene subsidies’ te strooien, is er eigenlijk een subsidie-oorlog begonnen.
- Alleen wordt die niet zozeer vanuit Europa met één Europees initiatief beantwoord, maar met subsidies die de lidstaten individueel willen geven, én die de Europese Commissie ook toestaat. Majeur probleem daarbij: de grote landen, met de grootste kassen, zoals Duitsland en Frankrijk, kunnen het meest royaal met subsidies strooien. En ze doen dat ook.
- Premier Alexander De Croo (Open Vld) waarschuwde daar al meermaals voor in het verleden: dit gaat slecht aflopen voor de kleinere lidstaten. “De grote landen zijn druk doende bezig de interne markt kapot te maken”, zo is te horen op de Zestien vanmorgen.
- Want door die grote subsidies toe te staan vanuit Franse of Duitse overheden, botst de EU op de limieten van haar grootste project: de eengemaakte Europese markt. Daarin geen concurrentieverstorende subsidies toestaan van individuele lidstaten, is dan net de hoeksteen om die eengemaakte markt in stand te houden.
- Dat blijkt manifest in het dossier van ArcelorMittal mis te lopen. Een fabriek honderd kilometer verderop, in Duinkerke in Frankrijk, blijkt immers veel meer subsidies te kunnen gaan vangen. De DRI-installatie dreigt zo naar die fabriek te verkassen en niet naar Gent, zo blijkt uit interne planning binnen de staalreus.
- De Franse minister van Economie Bruno Le Maire sprak een paar weken geleden over een investering in Duinkerke van 1,8 miljard, waarbij de Franse staat tot 850 miljoen subsidies geeft, veel meer dan de 280 miljoen in België op een totale investering van 1,1 miljard.
- Daarnaast speelt een ander, pijnlijk element: de energievoorziening. Terwijl België net als Frankrijk jarenlang kon rekenen op stroom uit kernenergie, bleek het cruciale verschil dat de Franse centrales eigendom zijn van staatsbedrijf EDF, dat de elektriciteitsprijzen laag moet houden van de overheid. Die gelooft ook heilig in kernenergie, wat hen in de crisis rond hoge gasprijzen door de oorlog in Oekraïne bijzonder handig uitkwam.
- In België waren die kerncentrales ironisch genoeg in handen van een andere Franse energiereus, Engie. Die houdt nu met de overheid nog twee kerncentrales over, lang niet genoeg om een soortgelijke gegarandeerde lage prijs als in Frankrijk te garanderen, laat staan dat de overheid hier die zou kunnen opleggen.
- Voor grote industriële productie zijn die energieprijzen nochtans cruciaal: naast de ‘Inflation Reduction Act’ is dat dé beslissende factor voor Europese industriële bedrijven om te verkassen naar de VS of grotendeels daar te investeren. Voor België is het heel concreet de reden waarom men ook al gewoon naar Frankrijk kan verhuizen met grote industrieën.
