Het moet gezegd: de afgelopen jaren kreeg premier Charles Michel (MR) bakken kritiek op zijn begroting. Net zoals z’n minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA). Beiden zogen de kritiek naar zich, terwijl Vlaanderen nauwelijks wist wie eigenlijk de minister van Begroting was. Dat wrong, zeker bij de premier, af en toe wel: de kritiek in de Vlaamse pers was spijkerhard, ook al vond hij zelf dat hij en z’n ploeg titanenwerk verrichtten.
Aan Vlaamse kant was er op de begroting wel commentaar
Het had natuurlijk veel te maken met de verwachting in het noorden van het land: zowel N-VA, als CD&V én Open Vld hadden in 2014 plechtig beloofd om de begroting in evenwicht te krijgen tegen het einde van de regeringsrit, in 2018 dus. Aan Franstalige kant waren er nooit dergelijke beloftes en ligt geen hond er echt van wakker, zeker niet in de pers.
Maar aan Vlaamse kant kwam er wel vlammende commentaar, toen bleek dat Michel en co het evenwicht niet gingen halen. Nu blijkt dat de premier en co er toch bijzonder dicht bij geraakt zijn. Want met 0,8 procent tekort halen ze het beste cijfer in jaren. De laatste keer dat er een klein overschotje was, was geleden van 2007, voor de wereldwijde financiële crisis dus.
In 2014 stond het tekort nog op 3,1 procent, zelfs nog licht boven wat de Europese Commissie toelaat. Maar omdat België net als de rest van Europa uit een diepe crisis kwam, stond men het grote tekort toch toe. Van het tekort van 14 miljard in 2014 zakt het nu dus naar 3,6 miljard.
Met dank aan Mario Draghi en de ECB
De centrumrechtse regering bespaarde stevig de afgelopen jaren, maar had uiteraard ook de wind mee. Vooral de lage rente, door de politiek van de Europese Centrale Bank en z’n voorzitter Mario Draghi, maakt dat de Belgische staat wat ademruimte kreeg. Bovendien is er een andere maatregel van de regering Michel, die een erg grote impact had op de cijfers van 2018. Minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) werkte hard om de voorafbetalingen van bedrijven en zelfstandigen, die hun belastingen dus op voorhand een stukje betalen, vlotter te laten binnen komen. Door er hogere boetes op te plakken, kreeg hij plots veel meer geld in kas. Vorig jaar kwam er zo 2,5 miljard euro meer binnen, in 2017 ook al 3 miljard.
Dat maakt de cijfers dus een pak beter, maar uiteraard is dat ook een éénmalige operatie: doordat de bedrijven nu vroeger betalen, betalen ze dat in 2019 niet meer. Daarom is het opletten voor de ontslagnemende regering: de cijfers van dit jaar worden zeer moeilijk. Bovendien is het een regering in lopende zaken, dan kan je niet meteen de begroting fors bijsturen.
Maar zo ver zijn we nog niet: eerst ‘viert’ de regering dus 2018. Het moet daarbij toch wel een beetje wringen dat de Zweedse coalitie op een bepaald ogenblik de ambitie voor een begroting in evenwicht liet varen. N-VA-voorzitter Bart De Wever had het destijds over het gebrek aan ‘dash’ in de regering om nog sociaal-economische hervormingen te willen doen. Die uitspraak raakte premier Michel bijzonder diep: hij voelde zich niet gesteund door z’n grootste coalitiepartner.
Wilmès, De Croo en De Block: “Beste prestatie in tien jaar”
Voor Franstalig België was zo’n begroting in evenwicht geen echte bekommernis, maar het had de Vlaamse partners en zeker de N-VA mogelijks wel meer aan de regering gebonden. Dat Michel I uiteindelijk viel, had achteraf gezien toch maar weinig te maken met het Marrakesh-pact dat de N-VA formeel bestreed. Dat het sociaal-economisch palmares van Michel I zo slap oogde, speelde minstens evenveel mee: met een dergelijk rapport wilde men helemaal niet naar de kiezer gaan. Dan was het thema van migratie veel interessanter om op te crashen en verkiezingen over uit te schrijven, was de redenering bij de Vlaams-nationalisten.
Hoe dan ook steekt de overblijvende Michel II nog graag de pluimen op de hoed, ook al zijn ze ook wel deels voor Van Overtveldt, die de operatie van de voorafbetalingen uitwerkte. Maar het waren Sophie Wilmès (MR), de minister van Begroting die niemand kent, Alexander De Croo (Open Vld), die vandaag op Financiën zit en Maggie De Block (Open Vld) op Sociale Zaken, die in een gezamenlijk persbericht zichzelf konden feliciteren.
“Aan het begin van de legislatuur bedroeg het tekort 3,1%. Dat betekent dat we in vier jaar tijd drie vierden van het tekort hebben weggewerkt: een prestatie die België in de laatste 10 jaar niet heeft neergezet. Tegelijk deden we de belastingdruk dalen, verhoogden we het beschikbaar inkomen met 1,9 procent, realiseerden we een sterke jobcreatie en werden de sociale uitgaven verlaagd.”
