BBB kondigt aan heuse partij te worden in Vlaanderen, cd&v is niet bevreesd: "Geen ernstig initiatief", terwijl Vlaams Belang wijst op "niet stikstof, maar kiesdrempel als hun echt probleem"

De BBB komt naar Vlaanderen. “We zijn ons aan het organiseren om een partij te worden. We omringen ons daarvoor met sterke mensen.” Dat kondigt Tine Hermans vanmorgen aan. Zo krijgt Vlaanderen mogelijks een partij erbij, voor de verkiezingen van 2024. De boerendochter uit Merksplas verzamelde immers in geen tijd 13.000 ‘leden’ op haar Facebookpagina ‘BoerBurgerBelangen’ in Vlaanderen, naar analogie met het Nederlandse succes. Zelfs Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v) is lid, al is dat eerder om het fenomeen te volgen, dan te steunen. Want bij cd&v maakte men intern de analyse al: “Dat initiatief is niet echt ernstig, wij zien dat echt geen partij worden”, zo luidt het daar. Ook Vlaams Belang vist in diezelfde vijver, van het onbehagen en de antisysteemstem. “Ik wil er zeker niet denigrerend over doen, maar niet stikstof, wel de kiesdrempel, lijkt het grootste probleem voor de BBB in Vlaanderen”, zo stelt Tom Van Grieken, die er op wijst dat er in Nederland nogal wat protestpartijen omhoog schoten, om daarna weer even snel ten onder te gaan. “Je moet coherent politiek personeel hebben.”

In het nieuws: Krijgt Vlaanderen een eigen Caroline van der Plas?

De details: Boerendochter Tine Hermans duikt op in de media. Vanmorgen op Radio 1 legde ze haar kaarten daarbij op tafel, ze worden een heuse partij met de BBB. Potentieel slecht nieuws voor cd&v en Vlaams Belang, de twee partijen in wiens vijver Hermans meest kan vissen.

“Ik besef dat het heel moeilijk, maar wij zijn ons goed aan het omringen. Wij gaan aan de weg vooruit timmeren. Als we zien wat het draagvlak is, met deze reacties op één week tijd. Als we zien hoeveel mensen ons steunen, dan moeten we ervoor gaan.” Een echt vlotte prater is de vijftiger niet, maar Hermans, een boerendochter uit de Kempen, spreekt wel de juiste taal.
Daarbij leunt ze sterk op het winnende recept van de BBB in Nederland, dat mee uit de koker van een communicatiebureau kwam. Een aantal bouwstenen van Caroline van der Plas, en haar succes komen manifest terug in de communicatie:
- Eerder positief dan negatief, geen woede maar engagement: “Ik was nog geen 20 en toen kriebelde het bij mij ook al. Mijn vader zei me: doe dat niet, politiek, dat is een harde wereld. Ik ben nu 30 jaar ouder en ben er wel klaar voor.”
- Iets nieuws en anders: “Ik denk dat mensen willen dat er een frisse, nieuwe wind waait. We zullen wel bekijken hoe zich dat in resultaten zal weerspiegelen. Misschien is het net een kracht dat er iemand vanuit de bevolking kan opstaan die zegt: we doen dit.”
- Empatisch, luisterend: “Hoe van der Plas met mensen praat en omgaat en dat in de media brengt. Ze luistert heel goed naar de basis en ik denk dat dat essentieel is in de politiek: dicht bij de mensen staan, je voelsprieten uitzetten en wat je daar meeneemt vertalen naar politiek.”
- Vanuit de boerenbeweging, maar meteen breder: “Uiteraard krijgen we zeer veel steun van de landbouwers, maar er zijn veel mensen die verandering willen in de politiek. Het signaal in Nederland heeft dat duidelijk gemaakt en dat gevoel leeft hier bij mensen ook.”
- Tegelijk programmatorisch uiterst vaag: Op geen enkel moment maakte Hermans duidelijk wat nu precies dan de politieke punten zijn die ze wil binnenhalen.

Dé vraag: Heeft de BBB kans op slagen in Vlaanderen? Hoe kijken cd&v en Vlaams Belang ernaar?

De schokgolf die de BBB in Den Haag bracht, waarbij ze in één klap de grootste landelijke partij werden bij de verkiezingen voor de provincies en Eerste Kamer (een soort Senaat), zindert ook in Vlaanderen na.
Onder meer Sammy Mahdi, de cd&v-voorzitter, entte er expliciet zijn ideologisch congres op, dat dit weekend komt. Hij sprak expliciet van zijn partij tot “spreekbuis van de vergeten Vlaming maken”, waarbij hij op basis van de theorie van Britse politicoloog David Goodhart de opdeling maakte tussen de elite in de steden, anywheres, en de wat verweesde massa op het platteland, de somewheres. Cd&v moet radicaal de kaart van die laatsten trekken.
Binnen cd&v kent men Hermans: vorige week zat ze ook op een meeting met boeren die cd&v-minister van Landbouw Jo Brouns hield in de Kempen. Die voelt zich na de zware crisis over stikstof binnen de Vlaamse regering wel gesterkt: “Voor het eerst heeft heel de landbouwsector wel goed gezien wie voor hen wil vechten en wie niet“, zo is in zijn entourage te horen.
Meer nog: Brouns is zelf ook lid van de BBB-pagina van Hermans. “Maar dat is echt gewoon eerder toeval: op het kabinet wil men gewoon volgen wat er leeft, en dus maakte men zich via het Facebookprofiel van de minister lid van die groep. Dat is dus geen ‘lidmaatschap’ of zo, soms zoekt men te veel achter zaken in de Wetstraat, die er niet zijn”, is de uitleg.
Tegelijk ziet men bij cd&v het echt niet zo’n vaart lopen met de Kempense en haar partijpolitieke plannen. “Dat lijkt me echt geen ernstig initiatief. Een partij oprichten is echt wel nog iets anders dan een Facebook-pagina aanmaken. Onze mensen hebben met haar gepraat, en ze heeft goeie ideeën. Maar tussen dat en een heuse partij beginnen?”, zo analyseert een topper in de partij.
De kans wordt bij de christendemocraten eerder groter ingeschat op een scenario waarbij Hermans op een cd&v-lijst eindigt. Zelf ontkende ze dat in alle talen. Maar een scenario van een kartel met cd&v wees ze op de radio ook niet af: “Wij zijn net gestart, we zijn een week oud, we zullen op termijn wel zien of daar iets mogelijk is. Als dat de belangen van de landbouw dient, dan kan je medestanders zoeken in de politiek.”
Ook bij Vlaams Belang, dat in 2019 al erg sterk scoorde in de landelijke gemeentes, volgt men uiteraard de evoluties in Nederland: de BBB wist er als geen andere de proteststem te capteren, waar ook Vlaams Belang naar vist in Vlaanderen. En bijkomend: het ‘Forum voor Democratie’, de extreemrechtse partij van Thierry Baudet, implodeerde tegelijk.
Toch ziet Tom Van Grieken niet meteen dreiging uitgaan van een BBB in Vlaanderen. “Lijst Pim Fortuyn had destijds de grondstroom mee in Nederland, maar het politiek personeel was niet coherent. Daarna kwam het Forum voor Democratie, ook mét de grondstroom, maar alweer weinig coherent personeel. En nu zie ik de BBB, die ook weer die grondstroom pakken, maar ook daar toch met vragen rond hun politiek personeel. Dat is drie keer een schot in de roos, en het toch laten schieten.”
Van Grieken ziet wel een alternatief: “Ook de PVV van Geert Wilders had en heeft die grondstroom. Maar wél met coherent politiek personeel, namelijk vooral één man, Wilders. Zonder zo’n duidelijk en consistent leiderschap kom je er niet.”
“Daarnaast is niet zo evident om hier een politieke partij op te richten. Het is te kort voor de verkiezingen nu, te laat, zo lijkt me. Ze hebben geen structuren, van waar gaan ze al hun mensen halen?”
Plus, er is één wezenlijk verschil tussen Nederland en België: “Ik wil niet denigrerend doen over de BBB hier, zoals anderen, ik geef ze een kans. Maar hun grootste probleem hier is niet het stikstof maar kiesdrempel“, zo zegt Van Grieken. In Nederland raakte de BBB in 2019 al in de Kamer, met één zetel voor Caroline van der Plas. Hun score: 1 procent. In België moet elke partij eerst over de horde van 5 procent, voor ze één zetel halen in het Vlaams Parlement of de Kamer.

De essentie: Die kiesdrempel kan de BBB klein houden. Maar dat betekent niet dat het cd&v en/of Vlaams Belang geen pijn zou doen. De Kamerzetel van Jean-Marie Dedecker is het levend bewijs.

In het huidige landschap zou een nieuwkomer als BBB dan wel onder de 5 procent kunnen blijven steken, het is tegelijk een factor van gevaar voor anderen, die in dezelfde vijver vissen. Want zelfs al haalt de partij maar 1 tot 2 procent landelijk, dan gaan die eraf bij de anderen. Met een cd&v die consistent onder de 10 procent peilt, is er bijzonder weinig marge.
Tegelijk blijft het echt de vraag of het van die vijver zou moeten komen. Dat cd&v zo hard bezig is met een plek te heroveren, en daarbij zichzelf bijna als antisysteempartij opwerpt, doet ook in de eigen partij topmensen in de haren krabben: “Het is geen realistisch scenario om te denken dat wij hier die BBB-stemmen kunnen gaan halen. Wij zijn echt een andere soort partij, van beleidsmakers, van burgemeesters”, zo geeft men aan de top binnen de partij toe.
Toch kan het cd&v of zelfs Vlaams Belang duwen tot een ‘strategische keuze’, om die BBB in Vlaanderen en/of Hermans iets aan te bieden. Er is een illuster precedent, met Jean-Marie Dedecker.
Die wist als laatste grote nieuwkomer in het landschap in 2007 door te breken, met een pak proteststemmen op rechts. Zijn LDD deemsterde daarna weg, maar voor de verkiezingen in 2019 dreigde hij wel opnieuw stemmen weg te kapen, zeker voor N-VA in West-Vlaanderen, als hij daar met een eigen lijst was opgekomen.
Vervolgens kreeg hij op de Kamerlijst van N-VA een verkiesbare plek, en zo zetelt hij nu al vier jaar als onafhankelijke in de Kamer. De huidige ‘ambities’, die Dedecker toonde na het succes van de BBB in Nederland, om zelf opnieuw zijn LDD leven in te blazen, ziet haast iedereen in de Wetstraat als onrealistisch.
“Jean-Marie heeft een heel ander profiel dan hoe de BBB is gewonnen. Hij is gewoon zijn prijs bij de N-VA opnieuw aan het opdrijven: krijgt hij daar opnieuw een zetel of niet”, zo zegt een insider.

Genoteerd: Dit weekend verder begroting, maar de gevechten zijn er al, voor de camera’s.

Wie VTM afgelopen weekend bekeek, zag een strijdvaardige Georges-Louis Bouchez, die met zijn MR wel eens de begroting verder op orde zou komen zetten. Communicatie die helemaal afgestemd was op het Vlaamse publiek, waar het thema van gezonde overheidsfinanciën wel leeft.
Aan tafel was en is weinig te merken van die budgettaire drang naar minder tekort, bij de MR. Het tegendeel zou verbazen: in drie decennia als beleidspartij is de begroting nooit een echte bekommernis geweest voor de Franstalige liberalen. En vicepremier David Clarinval (MR) toonde dan ook geen enkele intentie om mee te gaan in het verhaal waar premier Alexander De Croo (Open Vld) en zijn staatssecretaris van Begroting Alexia Bertrand (Open Vld) wel mee leuren: om toch nog een extra inspanning te doen, van misschien zelfs 0,3 procent van het bbp, zoals de Nationale Bank voorstelde.
Maar kijk, gisteren op Jeudi en Prime, het praatprogramma van de RTBF, kwam Bouchez duidelijk het Franstalige publiek bedienen. Vergeet dus de stoere taal van VTM, plots klonk het dat “dit eigenlijk alleen maar een technische begrotingscontrole is”.
Daardoor staat Open Vld behoorlijk alleen. Want aan de andere kant deed de PS er vandaag nog een extra offensiefje bovenop. Zowel in Het Laatste Nieuws als La Libre liep de PS-vicepremier Pierre Yves Dermagne langs, om even zijn boodschap te droppen, voor de gesprekspartners aan tafel dit weekend. Dan zit Vivaldi immers weer samen over de cijfers, nadat de Europese top afgelopen is.
En Dermagne legt daar meteen op tafel waar het om draait. Hij wijst de 0,3 procent inspanning niet af, die De Croo op tafel legde. Dat gaat omgerekend om 1,8 miljard euro. “Voor de PS kan er 600 miljoen euro bespaard worden, tenminste als er ook voor 600 miljoen euro meerinkomsten zijn en 600 miljoen euro budget is voor extra’s. Dat is de afspraak.”
Daarmee herhaalt Dermagne wat al heel lang geldt binnen federale regeringen: telkens die regel van 1/3 besparingen, 1/3 nieuwe taksen, en 1/3 elders halen. Maar daar knelt, zeker voor Bouchez, dan weer het schoentje: geen 600 miljoen euro aan nieuwe taksen. Daarbij legt Dermagne overigens de vermogenstaksen weer op tafel.
Overigens blijft de PS bij haar doctrine dat het allemaal best meevalt met die overheidsschulden: “De put is veel minder diep dan verwacht. Ik weet dat het niet goed is, maar we doen het veel beter dan voorspeld. En waar moeten we besparen? Op justitie, politie of de sociale zekerheid? Nee toch!”
Zo kondigt het weekend alvast moeilijk aan voor De Croo en Bertrand. Die hebben wel nog een technische meevaller, die ze op zak kunnen steken. Want nu blijkt dat het Monitoringscomité een rekenfout maakte, en zo te negatieve prognoses op langere termijn afleverde. Die hebben geen impact op dit jaar, maar wel al 100 miljoen op volgend jaar, wat aantikt tot 5 miljard in 2028. Dat is dus alvast ‘gecorrigeerd’, zonder zware inspanningen aan tafel.

Om ook te volgen: Hoeveel gaat een niet-akkoord over pensioenen ons kosten?

Het is dé stok achter de deur, om de PS toch te bewegen tot hervormingen in de pensioen: het Europese relancegeld. België beloofde immers, via Thomas Dermine (PS), de staatssecretaris voor Relance, om ook die pensioenen te hervormen. En minstens budgetneutraal, zodat men niet nog meer zou gaan kosten in de vergrijzing maken.
De PS wordt zo onder druk gezet, om toch maar aan die Europese belofte te voldoen. Maar de kans blijft klein dat men aan de Keizerlaan nog veel toegevingen wil doen: Paul Magnette, de PS-baas, lijkt tegenwoordig in zowat elk dossier op de barricaden te staan voor een linkse revolutie, eerder dan nog beleid te gaan maken.
En dus, interessant om te zien is dat de PS ook al een raming is beginnen maken van wat België dreigt te verliezen aan Europees relancegeld, als ze straks geen akkoord komt over de pensioenen. Volgens berekeningen die Dermine aan Le Soir overmaakte, zou het om een ‘boete’ van maximum 200 miljoen euro gaan.
Dat valt nogal mee, op een totaal van 4,5 miljard euro relancesteun die België zou krijgen. Vervelender is dat er sluitende akkoorden zijn met de deelstaten, die een pak het het EU-geld krijgen: die 200 miljoen moeten dan wel integraal uit federale zakken komen.
Maar, binnen Vivaldi wordt die these van de PS ook krachtig onderuitgehaald. “Neen, het klopt niet, het zal meer zijn dan 200 miljoen”, zo is bij liberale experten te horen. “De Commissie heeft uiteraard een interpretatiemarge. Wij weten niet hoe streng ze zullen zijn, het zal ook afhangen van het pensioenakkoord dat we dan wél maken”, zo duidt een hoge bron.

Gevolgd: De EU-top in Brussel levert een gezamenlijk defensieplan op. Maar het is een rookgordijn om te verhullen dat er voorlopig niet veel consensus is.

Twee dagen EU-leiders in Brussel, gisteren en vandaag. Het belangrijkste thema op de top gisteren was (alweer) de oorlog in Oekraïne. Enkele dagen geleden besloten enkele EU-landen om gezamenlijk naar de defensie- industrie te stappen met een zak geld, om één miljoen artilleriegranaten aan te kopen. Het mag dan ook niet verbazen dat lobbyisten hun graantje probeerden mee te pikken op de top, en duidelijk aanwezig waren. Opvallend, aangezien de EU normaal gezien niet het orgaan is waar defensie-lobbyisten veel te zoeken hebben.
De munitiedeal werd maandag eigenlijk al beklonken door de ministers van Defensie van de Unie, en moet ervoor zorgen dat één miljoen granaten voor artilleriestukken de komende twaalf maanden Oekraïne bereiken. In eerste instantie zullen de lidstaten naar hun eigen stocks kijken, in een latere fase wordt gezamenlijk munitie aangekocht bij de defensie-bedrijven.
De financiering voor het project komt uit twee potjes: uit de Europese begroting wordt 500 miljoen euro gehaald, om de defensie-industrie op de langere termijn aan te spekken. De begroting mag echter niet aangewend worden om te investeren in militaire operaties. Daarvoor werd het European Peace Facility opgezet: in dit fonds zetten de lidstaten geld opzij, dat kan gebruikt worden om conflicten te vermijden of om de internationale veiligheid te vrijwaren.
Belgische bedrijven profiteren in eerste instantie niet van de regeling: geen enkel Belgisch bedrijf fabriceert 155mm-munitie, die onder meer gebruikt wordt voor de CAESAR- en PzH2000-houwitsers, die geleverd werden door onder meer Frankrijk en Duitsland.
In de marge van de top greep premier Alexander De Croo (Open Vld) wel de opportuniteit om Emmanuel Macron, de Franse president, te spreken. Het ging onder meer over gezamenlijke projecten, waaronder nieuwe Franse landvoertuigen voor Defensie en nieuwe mijnenjagers voor de marine, die in de Franse scheepswerven van Naval Group worden gebouwd. Op de top sprak De Croo zich uit over de strategische positie van de EU in de wereld: de premier wil graag binnen de EU “een geopolitieke update maken van wat we doen”, en wees verder er verder op dat “een beetje meer strategie en een beetje minder naïviteit” in het blok meer dan welkom is.

Alles komt terug, over de taalgrens: Het scenario van de regeringscrisis in de Franse gemeenschap toont veel gelijkenissen met stikstof in de Vlaamse regering.

De dreiging van een wisselmeerderheid in de Franse Gemeenschapsregering, geleid door de liberaal Pierre-Yves Jeholet (MR) lijkt een beetje als boemerang terug te komen voor Paul Magnette (PS). Die voerde immers keihard de forcing de afgelopen dagen, in het dossier van artsenopleidingen in Bergen en Namen.
De liberale minister van Hoger Onderwijs Valérie Glatigny (MR) wilde in die twee kleinere universiteiten geen nieuwe opleiding tot arts aanbieden: het onderwijslandschap is al erg versnipperd én men heeft moeite om alle rekeningen te betalen. Maar dat was ontzettend tegen de kar van de PS en Ecolo, de regeringspartners van de MR.
Magnette maakte er een erezaak van en dreigde meermaals om die nieuwe opleidingen dan maar met een wisselmeerderheid goed te keuren, of zelfs de MR uit die Gemeenschapsregering te gooien. Ook gisterenmorgen herhaalde hij dat eerste dreigement.
Maar die politiek van tegen de muur kwakken lijkt niet te lukken: Ecolo wil niet echt mee in de logica van wisselmeerderheden. Dat zet immers hen federaal ook onder druk, als daar pakweg over kernenergie een wisselmeerderheid zou ontstaan.
En er is nog de andere betrokken speler, Les Engagés, die nu plots weer in beeld komen om de MR te vervangen in die regering. Op RTL Radio ontkende voorzitter Maxime Prévot in alle talen dat hij daarover onderhandelt. “Wij zijn niet te koop”, zo stelde die. Maar hij zou wel bereid zijn om de nodige stemmen te leveren voor een wisselmeerderheid.
Voor Magnette, maar evengoed Georges-Louis Bouchez staat er andermaal veel op het spel: geen van beiden wil in de blufpoker nu toegeven. Minister-president Jeholet verzette gisteren alvast wijselijk het punt op de agenda van zijn regering: die koopt zich nu twee weken tijd, om eruit te raken.
Ten gronde blijft de discussie over artsenopleidingen op niveau van de Franse Gemeenschap ook bizar: er zijn niet plots meer plekken voor artsen bij het RIZIV. Al jaren is net het teveel aan afstuderende studenten geneeskunde een enorm communautair probleem: Vlaanderen heeft een numerus clausus, Franstalig België niet.

Genoteerd: De actievoerders die een gebouw van de federale overheid kraakten, vangen bot bij de rechter. Ze moeten weg.

Bij de Regie der Gebouwen zaten ze met de handen in het haar: plots werd een van hun nieuwe kantoren, waar het nationaal Crisiscentrum zou komen in de Brusselse Noordwijk, twee weken geleden gekraakt door actievoerders. Daarbij een pak asielzoekers, die geen opvang hebben gekregen in de overvolle centra, ondersteund door advocaten en vrijwilligers.
Allen wilden ze een punt maken: blijvend hun zaak op de agenda houden, én ook op die manier voorrang afdwingen bij de opvang binnen Fedasil. Toen er een voorstel kwam van de federale en Brusselse regering om de actievoerders plek te geven in de Brusselse noodopvang voor daklozen, wezen die laatsten dat botweg af: enkel bij Fedasil was genoeg om de kraakactie stop te zetten.
Maar die deur in de muur hield staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (cd&v) bewust stevig dicht: dat zou dan het kraken ‘belonen’, wat een gevaarlijk precedent zou worden en andere soortgelijke acties gaan aanmoedigen.
De Brusselse vrederechter beslechtte gisteren het pleit: de actievoerders moeten het eerste aanbod van de federale regering en Brussels Gewest aanvaarden, en naar de noodopvang. Wel krijgen ze “op chronologische volgorde’ daarna plaats bij Fedasil: in wezen verandert er dus niets. Maandag wordt het pand ontruimd.