Bart De Wever (N-VA) belt toch met Open Vld

Formateur Bart De Wever (N-VA) verkent een piste om niet langer met Vooruit een federale regering te vormen, maar met Open Vld. MR vindt dat een goed idee, cd&v en Les Engagés zijn niet ogenblikkelijk voor die optie te vinden.

Key takeaways

Bart De Wever praat met Open Vld om mogelijk in de federale regering te stappen.
Open Vld wil praten. MR vindt het een goede oplossing, cd&v en Les Engagés niet.
Het idee om een regering met volmachten op de been te brengen, ligt ook op tafel.

In het nieuws: Bart De Wever en Open Vld-voorzitter Eva De Bleeker hebben telefonisch contact.

Nu Vooruit de supernota van De Wever niet wil accepteren, gaat die laatste openlijk op zoek naar een andere mogelijkheid om een regering te vormen. De afgelopen week was al te horen dat De Wever contact zocht bij Open Vld, nu is dat ook formeel gebeurd. De Wever belde naar voorzitter De Bleeker. Wat hij nu precies wil van Open Vld, niemand die het exact weet. “Ik ben ingegaan op de uitnodiging van de formateur voor een gesprek. We gaan de inhoud van ons gesprek intern bespreken”, is het enige wat De Bleeker kwijt wil in een post op X.
Het grote struikelblok wat afgelopen week werd opgeworpen, was dat een regering met N-VA, cd&v, MR, Les Engagés en Open Vld wel een heel krappe meerderheid heeft: de coalitie heeft 1 zetel op overschot. Cd&v-voorzitter Sammy Mahdi noemde die optie daarom “onbespreekbaar”. En ook bij Open Vld zelf waren er twijfels: “Arizona is eigenlijk een logische coalitie”, haalde Egbert Lachaert (Open Vld) aan. Tegelijk zette hij wel de deur open voor een samenwerking: “Als ons land ontploft (…) zijn we verantwoordelijke democraten en kent men ons telefoonnummer”.
België is nog niet ontploft, maar De Wever heeft weinig tijd. Volgende week dinsdag moet hij opnieuw naar koning Filip. Daar zal hij verslag uitbrengen van zijn gesprekken met Open Vld en de andere partijen. De koning houdt het ontslag van De Wever tot dat gesprek in beraad. Daarna zal moeten blijken wat de volgende stap is. Blijft De Wever aan als formateur of stelt de koning toch eerst een verkenner aan om te kijken wat er mogelijk is met Open Vld?
Ondertussen wordt Vooruit niet meer op de hoogte gehouden van de gesprekken die De Wever voert. De socialisten zullen niet meer spreken met De Wever voor hij naar de koning trekt. De Arizonacoalitie staat daarmee officieel op een zijspoor.

Mahdi wil blijven proberen met Arizona

De reacties: Bouchez ziet een samenwerking met Open Vld zitten, Mahdi en Prévot (nog) niet.

Voorzitter Georges-Louis Bouchez (MR) is helemaal klaar met Vooruit. “We onderhandelen vijf maanden met Vooruit, maar de partij wil maar niet spreken op basis van de supernota. Op een gegeven moment moet je stoppen met de kinderachtige spelletjes. Als dat niet lukt, dan doen we het zonder hen”, zegt hij tegenover de VRT.
- Die lijn houdt Bouchez al de hele week aan. Hij vindt het geen probleem dat er in een regering met Open Vld maar 76 van de 150 Kamerzetels worden ingenomen door de meerderheid. “Er zijn voorbeelden van regeringen met een meerderheid van 1 zetel. In het buitenland heb je zelfs minderheidsregeringen”.
Maar Mahdi is nog altijd niet overtuigd. “Om grote hervormingen door te voeren heb je een brede meerderheid nodig”, zegt hij in Villa Politica. En die is er niet met Open Vld. Mahdi ziet liever toch een Arizonacoalitie mét Vooruit. Hij acht dat ook nog steeds mogelijk: “We moeten vooral iedereen wijzen op hun verantwoordelijkheid. Ik krijg signalen van alle partijen dat er misschien toch nog iets mogelijk is als iedereen water bij de wijn doet”.
Maxime Prévot (Les Engagés) treedt Mahdi bij. “We hebben aan de formateur gevraagd om verder te zoeken naar pistes om Vooruit terug aan tafel te brengen. Zo’n coalitie is mathematisch ruimer en stabieler, politiek evenwichtiger, wenselijker in het licht van de strijd die we als centristische beweging voeren. En ze is ontegensprekelijk meer in lijn met de wensen van de kiezers en hun stemmen”, laat hij weten aan persagentschap Belga. Dat De Wever een vraag stelt aan Open Vld noemt Prévot “voorbarig”.
Ontslagnemend premier Alexander De Croo (Open Vld) zegt dat zijn partij mee wil werken aan oplossingen. “Wij zijn altijd bereid om te luisteren en we willen best bekijken hoe kunnen helpen”, verklaart hij tegenover de VRT. “We gaan de tijd moeten nemen om te bekijken of het voor ons mogelijk is. Ze zijn al 5 maanden aan het onderhandelen zonder ons. We moeten kijken wat er precies op tafel ligt”.

Een te rechtse regering voorkomen

Ingezoomd: Dat cd&v en Les Engagés niet mee willen, is vooral ideologisch te verklaren.

Vooruit wil niet mee in de supernota van De Wever, omdat de socialisten vinden dat de lasten oneerlijk verdeeld zijn. Ze pleiten voor een extra belasting op vermogen, die het geld bij de hogere inkomens moet halen. Een belastingverlaging wijst de partij af. Verder moet de meerwaardebelasting op aandelen er absoluut komen, vindt Vooruit. MR verzet zich al geruime tijd tegen zo’n meerwaardebelasting.
Zowel cd&v als Les Engagés reageerden teleurgesteld op het feit dat Vooruit-voorzitter Conner Rousseau niet meer wilden praten. Mahdi en Prévot vonden dat, ondanks de meningsverschillen, er toch nog gepraat moet kunnen worden. En vooral: ze hopen dat de regering niet teveel naar rechts trekt. Zowel Vooruit als cd&v als Les Engagés willen niet besparen op gezondheidszorg. Les Engagés haalde eerder aan dat het hoopte een medestander te hebben in Vooruit. Als die wegvalt, is het aan de twee centrumpartijen om de linkerkant tevreden te houden.
Tegelijk is het ook mogelijk dat de optie met Open Vld toch verder onderzocht wordt, al is het maar om te constateren dat het niet werkt. “Dat denkspoor wordt wel degelijk ernstig geëxploreerd”, vertelt een onderhandelaar aan De Standaard, “al was het maar om de optie te kunnen schrappen. Dan kun je tegen de MR zeggen dat het is geprobeerd”.

Een noodregering als oplossing?

Om te volgen: Er moet wel snel een beslissing volgen.

Bouchez vindt dat er niet lang rond de pot gedraaid mag worden. “Tegen begin volgende week moeten we aan tafel zitten om te onderhandelen over een begroting om die goedgekeurd te krijgen voor het einde van het jaar. Dat niet doen zou onverantwoord zijn”, zegt hij.
Daarom ligt ook het plan van een noodregering op tafel, die met volmachten zou regeren. Open Vld zou dan geen volwaardig lid zijn van de regering, maar stemt wel mee. Mahdi zegt daar “nog een groter probleem” mee te hebben dan met een volwaardige regering met Open Vld. “De controlerende functie van het parlement is cruciaal. Iedereen mag met iedereen bellen, maar we hebben nood aan brede meerderheid”.
De Croo stuurt wel aan op een noodregering met volmachten. “We moeten zorgen dat er een begroting is en een aantal hervormingen zijn tegen het einde van het jaar. Die moeten gestemd geraken zodat er geen ontsporing is van ons land”.

Ter herinnering: Volgens het nieuwe Europese begrotingskader moet België streven naar een structureel begrotingstekort van 1,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp) tegen 2028 of – mits er voldoende hervormingen en investeringen worden gerealiseerd – 1,2 procent tegen 2031. Voor het einde van het jaar verwacht de Europese Commissie een plan van aanpak. Als dat er niet komt, kunnen er strengere controle en boetes volgen.