In het VRT-programma Eerste Keus, waarbij jongeren die voor het eerst gaan stemmen vragen mogen stellen aan politici, is N-VA-voorzitter Bart De Wever plotseling wel heel duidelijk. “Carrément neen”, is zijn antwoord op de vraag of N-VA en Vlaams Belang samen gaan regeren. Niet in een federale, maar ook niet in een Vlaamse regering, beweert De Wever.

In het nieuws: Bart De Wever lijkt eindelijk open kaart te spelen over regeren met Vlaams Belang, na weken van onduidelijkheid.

• Het is al veel langer een thema: als N-VA en Vlaams Belang straks een meerderheid halen, gaan ze dan samen regeren? Op het federaal niveau is al duidelijk dat dit moeilijk lukt: De Wever wil straks mee regeren en werpt zich expliciet op als kandidaat-premier. Om straks aan de onderhandelingstafel aan te kunnen schuiven, moet hij Vlaams Belang laten vallen, anders weigeren de Franstalige partijen iedere medewerking.
• Maar Vlaams leek de deur nog altijd open te staan. Nu gooit De Wever ze zelf vakkundig dicht. “Ik ben het over vrijwel niets eens met die partij. Ik lust hun stijl ook niet. Het antwoord voor mij is neen“, beantwoordt hij ook de vraag over een Vlaams samengaan tussen beide partijen.
• “Als je mij als politicus de vraag stelt: voel je je verwant met die partij en zou je er een regering mee vormen? Dan is het antwoord carrément neen”, haalt hij aan.
• Tegelijk geeft De Wever toe dat zijn partij blijft worstelen met de vraag of je een extreemrechtse partij als Vlaams Belang nu moet laten meebesturen of niet: “Het is een heel moeilijke kwestie. Hoe stop je de groei van extreem gedachtegoed? Moet je dan effectief zeggen ‘Laat ze maar eens besturen, en dan zullen we wel zien’? Of moet je zeggen: ‘Nee, we gaan dat in geen geval doen’? Dat is een worsteling die denk ik binnen verschillende partijen leeft. En die leeft ook binnen de mijne, ik geef dat grif toe.”
• Daarmee doelt de N-VA-voorzitter in de eerste plaats op uitspraken van Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA). Die vertelde in november tijdens een gesprek in De Zevende Dag: “Ik zie dat het Vlaams Belang een aantal verschuivingen aan het doen is. Dat is goed, dat gaat in de goede richting, wat mij betreft.” De deur stond daardoor weer op een kier.
• En ook elders binnen N-VA gaan stemmen op om meer samen te werken met Vlaams Belang. Kopstuk Theo Francken (N-VA) leunt daar al wat meer bij aan. Jean-Marie Dedecker, die straks als onafhankelijke de N-VA-lijst voor het Vlaams parlement in West-Vlaanderen trekt, is minder subtiel als het gaat over het breken van het cordon. “Als ze N-VA weer aan de kant zetten, dan zijn we gejost. Dan moeten we natuurlijk met Vlaams Belang besturen op Vlaams niveau“, gaf hij eerder aan tegenover Het Nieuwsblad.

Naar Vlaamse onafhankelijkheid

Om te volgen: Wat gaat De Wever nu echt doen, en wat verwacht de kiezer?

• “Illegaal uit het land stappen is een fantasie. Ik ploeter in de modder die er is, u heeft een zandkasteel gebouwd.” Die uitspraak liet De Wever zich al eerder ontvallen, in Het Conclaaf op vtm, in gesprek met Tom Van Grieken (Vlaams Belang). Ook in Eerste Keus herhaalde hij zijn wens om via het confederalisme het land te hervormen. Dat lukt niet als Vlaams Belang eenzijdig de onafhankelijkheid uitroept, is wat De Wever al een tijdlang zegt in de campagne.
• Van Grieken verweet De Wever alvast “elke kans op Vlaamse onafhankelijkheid te laten liggen”. De verschillende visie om te streven naar die onafhankelijkheid komt steeds meer bloot te liggen. In een peiling van Het Laatste Nieuws in april gaf 40,2 procent van de respondenten aan op termijn vóór Vlaamse onafhankelijkheid te zijn. De kiezer lijkt duidelijk iets te verlangen op dat vlak.
• Alleen blijft de vraag: hoe moet dat dan bewerkstelligd worden? In diezelfde peiling bleek het draagvlak voor confederalisme alvast groter. Op “Ik wil Vlaanderen voor alles bevoegd maken, behalve voor Defensie en Buitenlandse Zaken”, het model van De Wever, antwoordde toen 46,7 procent “Ja”.
• De verkiezingsuitslag geeft ongetwijfeld duidelijkheid. Want als Vlaams Belang met grote afstand wint, dan is de partij misschien te groot geworden om te negeren op Vlaams niveau. Het kan dus nog keren.