Astronomen bezorgd over toenemende hoeveelheid kunstmanen

Door de toenemende hoeveelheid satellieten in een baan rond de aarde, waaronder ook steeds grotere modellen, maken astronomen zich zorgen dat hun zicht op de hemel steeds meer zal worden belemmerd. Ruimtevaartingenieur Stijn Ilsen vertelt aan Business AM Radio hoe dat komt en wat er aan gedaan kan worden.

De essentie: Hoewel astronomen al enkele jaren de alarmbel luiden, worden steeds meer – en steeds grotere – satellieten in een baan rond de aarde gebracht. Een kunstmaan die in september 2022 de ruimte in werd geschoten, BlueWalker 3, is de nieuwste boosdoener in het verhaal.

“Er zijn sowieso al duizenden satellieten boven ons hoofd, dus die astronomen hebben niet enkel last van BlueWalker 3. Maar het grote probleem is dat die zo groot is”, zegt Ilsen.
Volgens de satellietexpert is de antenne van de satelliet 8 op 8 meter groot. “Doordat die zo’n grote, platte antenne heeft, reflecteert die het zonlicht richting de aarde. Als je dan naar de sterren kijkt, zie je daar die satelliet die door jouw beeld vliegt.” Dat zou de wetenschappelijke waarde van dergelijke beelden verminderen.
Dat kan ervoor zorgen dat de zoektocht naar bijvoorbeeld gevaarlijke planetoïden moeilijker kan worden, vertelt Ilsen. “Stel dat je foto’s maakt van sterren die niet bewegen, dan zijn dat gewoon puntjes op jouw foto. Alles wat dan een streepje is, kan dan mogelijkerwijs een planetoïde zijn die al dan niet een gevaar voor de aarde kan vormen.” Als satellieten zoals BlueWalker 3 streepjes veroorzaken, gaat het op termijn moeilijk worden om te onderscheiden wat al dan niet een planetoïde is.

Honderden BlueWalkers

De dreiging: Binnenkort zouden nog grotere satellieten in grote hoeveelheden gelanceerd kunnen worden.

“Het grote probleem voor astronomen is dat het niet bij één BlueWalker 3 zal blijven. Ze plannen nog een honderdtal BlueWalker 3 ‘Extended Versions’ die eigenlijk nog eens dubbel zo groot worden.”
De grote antennes van de satellieten moeten ervoor zorgen dat de antenne van de ontvanger kleiner kan zijn. Dat zou mensen in staat kunnen stellen om ook op hun smartphone satellietinternet te kunnen gebruiken.
Astronomen waarschuwen nu echter dat er iets gedaan moet worden, voordat al die grote satellieten de lucht ingaan. Volgens Ilsen zijn er een paar zaken die kunnen worden gedaan om de schade te beperken.
“Bij Starlink waren er eerst ook problemen. Toen heeft SpaceX die antennes zwarter gemaakt, zodat die minder licht reflecteren en dus minder zichtbaar waren. Er zijn dus wel degelijk technologieën om de reflectie van grote antennes te verminderen”, zegt de satellietkenner.
Maar de beste oplossing is wellicht een soort regelgevend kader, iets dat er voorlopig nog niet is, zegt Ilsen. “Er is in de ruimte heel weinig reglementering. Wil je een auto de ruimte inschieten zoals een tijdje geleden gebeurde, dan schiet je een auto de ruimte in. Er zijn nu nog heel weinig regels rond het lanceren van hele grote, mogelijk reflecterende satellieten die lichtvervuiling geven.”