Key takeaways

• Oekraïners die in Polen wonen, melden dat ze worden mishandeld in het openbaar vervoer en worden lastiggevallen op scholen.
• Een deel van de Poolse bevolking toont nu vijandigheid tegenover Oekraïense vluchtelingen, vooral tegenover degenen die in de dienstensector werken.
• De presidentsverkiezingen zijn gepolitiseerd geworden, met sommige kandidaten die openlijk tegen Oekraïne zijn of pleiten voor een overeenkomst met Vladimir Poetin uit Rusland.

Oekraïners die in Polen wonen melden een zorgwekkende stijging van anti-Oekraïens sentiment. Velen geven aan slachtoffer te zijn van mishandeling in het openbaar vervoer, pesterijen op scholen en vreemdelingenhaat online. De spanningen zijn verder opgevoerd door de naderende presidentsverkiezingen in Polen. Tientallen Oekraïense burgers die met de BBC hebben gesproken, uiten hun bezorgdheid over de steeds vijandigere sfeer, die zich manifesteert in dagelijkse interacties en publieke confrontaties.

Verschuivingen in de publieke opinie

Na de aanvankelijke uitstorting van steun voor Oekraïense vluchtelingen nadat de invasie in 2022 begon, heeft er een verschuiving plaatsgevonden. Natalia Panchenko, hoofd van de Stichting “Stand met Oekraïne”, merkt op dat veel Polen nog steeds sympathiseren met Oekraïners, maar dat een deel van de bevolking nu vijandig tegenover hen staat. Deze negativiteit uit zich in verbaal geweld tegen Oekraïners, vooral tegen hen die in de dienstensector werken.

Panchenko benadrukt dat Oekraïense vluchtelingen vaak diep getraumatiseerd zijn door de oorlog en extra ontberingen ondervinden als gevolg van deze vooroordelen. Onderzoek uitgevoerd door het CBOS Centrum bevestigt dat de publieke steun voor het toelaten van Oekraïense vluchtelingen afneemt. Uit een peiling van maart 2025 bleek dat slechts 50 procent van de Polen voorstander is van het opnemen van vluchtelingen, tegenover 81 procent twee jaar geleden.

De invloed van de verkiezingen

De kwestie van de Oekraïense vluchtelingen is in de cruciale presidentsverkiezingen gepolitiseerd. De extreemrechtse kandidaat Slawomir Mentzen is openlijk tegen Oekraïne en pleit voor een overeenkomst met Vladimir Poetin, Rusland. Karol Nawrocki, een andere kandidaat, is tegen het EU en NAVO-lidmaatschap van Oekraïne en tegen financiële hulp voor vluchtelingen, terwijl hij de oorlogsinspanningen blijft steunen.

Rafal Trzaskowski, de koploper, is de meest pro-Oekraïense kandidaat, maar heeft zijn steun afgezwakt om een breder electoraat aan te spreken. Politiek analist Marcin Zaborowski schrijft deze verschuiving toe aan het veranderende publieke sentiment ten opzichte van Oekraïense vluchtelingen.

Russische desinformatiecampagnes als katalysator

De stijging van het anti-Oekraïense sentiment valt samen met een toename van Russische desinformatiecampagnes gericht op Polen. Michal Marek, die een NGO leidt die desinformatie in de gaten houdt, identificeert gemeenschappelijke thema’s: Oekraïners die stelen van Poolse fondsen, de Poolse cultuur niet respecteren en verantwoordelijk zijn voor de oorlog. Deze propaganda is afkomstig van Russischtalige platforms en wordt vervolgens vertaald en verspreid in Poolse online ruimtes.

Marek legt een direct verband tussen deze desinformatie en de groeiende vijandigheid jegens Oekraïners in Polen, en uit haar bezorgdheid dat dit het stemgedrag bij de komende verkiezingen zal beïnvloeden.

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!