Key takeaways

• De Antarctische circumpolaire stroming wordt bedreigd door de klimaatverandering en kan tegen 2050 met 20 procent of meer verzwakken.
• Door het smelten van Antarctisch ijs komt er vers, koel water in de oceaan, wat de zoutbalans verstoort en de stroming mogelijk verzwakt.
• Een verzwakte ACC kan verstrekkende gevolgen hebben voor mariene ecosystemen, biodiversiteit, visserij en wereldwijde klimaatpatronen.

De Antarctische circumpolaire stroming (ACC), de krachtigste oceaanstroming ter wereld, wordt geconfronteerd met een zorgwekkende bedreiging: ze dreigt tegen 2050 te verzwakken door de gevolgen van de klimaatverandering. Deze immense stroming, vijf keer sterker dan de Golfstroom en meer dan 100 keer sterker dan de Amazonerivier, speelt een cruciale rol in het reguleren van het klimaat op aarde en het verspreiden van water, warmte en voedingsstoffen over de hele wereld. Het is een vitaal onderdeel van de wereldwijde transportband van de oceanen, die de Stille, Atlantische en Indische Oceaan met elkaar verbindt.

Door het smelten van het Antarctische ijs komen er echter grote hoeveelheden vers, koel water in de oceaan, waardoor de zoute samenstelling verdund wordt. Deze verstoring van de zoutbalans van de oceaan zou de ACC aanzienlijk kunnen verzwakken. Ons onderzoek geeft aan dat de stroming tegen 2050 wel 20 procent langzamer zou kunnen zijn door dit opwarmingseffect.

Het belang van de Antarctische circumpolaire stroming

De ACC dient als een beschermende barrière rond Antarctica, die warm water op afstand houdt en kwetsbare ijskappen beschermt. Het fungeert ook als een schild tegen invasieve soorten zoals de zuidelijke stierkelp, waardoor hun verspreiding over het continent wordt voorkomen. Daarnaast is haar rol in het reguleren van wereldwijde klimaatpatronen essentieel voor het behoud van het delicate evenwicht op aarde.

Ondanks het belang van de ACC wordt deze stroming relatief slecht begrepen in vergelijking met andere grote stromingen zoals de Golfstroom of de Kuroshio-stroming. De afgelegen locatie vormt een grote uitdaging voor directe metingen en onderzoek. De complexe interacties tussen oceaanstromingen, temperatuurveranderingen, de omvang van het zee-ijs en windpatronen maken het een uitdagend systeem om te bestuderen.

De invloed van klimaatverandering op de ACC

Hoewel sommige theorieën suggereerden dat het opwarmende water rond Antarctica de stroming juist zou kunnen versnellen door dichtheidsverschillen, geven recente waarnemingen aan dat de sterkte van de stroming relatief stabiel is gebleven ondanks het smelten van het omringende ijs.

Met behulp van de krachtigste supercomputer en klimaatsimulator van Australië werd het toekomstige gedrag van de Antarctische Circumpolaire Stroming (ACC) gemodelleerd. Dit geavanceerde model legt ingewikkelde details, zoals wervelingen, vast, waardoor nauwkeuriger beoordeeld kan worden hoe de stroming zich zal aanpassen aan de opwarming van de planeet. Het model onthulde dat koud, vers smeltwater van Antarctica naar het noorden trekt, de diepe oceaan vult en de dichtheidsstructuur ervan verandert.

De gevolgen van een verzwakking van de ACC

Deze verschuiving in de dichtheid van de oceaan werkt het opwarmingseffect tegen, wat leidt tot een voorspelde vertraging van de ACC met 20 procent of meer tegen 2050. De gevolgen van deze verzwakkende stroming zijn verstrekkend en mogelijk verwoestend. Het kan mariene ecosystemen verstoren, de biodiversiteit verminderen en een negatieve invloed hebben op visserijen die afhankelijk zijn van voedselrijke wateren.

Invasieve soorten zoals zuidelijke kelp zouden voet aan de grond kunnen krijgen in Antarctica, waardoor lokale voedselwebben en ecosystemen verder verstoord zouden kunnen raken. Daarnaast kan een zwakkere ACC ervoor zorgen dat er meer warm water naar het zuiden dringt, wat het smelten van de Antarctische ijskappen versnelt en bijdraagt aan de wereldwijde zeespiegelstijging. Deze cyclus kan dan leiden tot een vicieuze spiraal, waarbij het sneller smeltende ijs de stroming verder verzwakt.

De potentiële invloed op wereldwijde klimaatpatronen

De potentiële impact op wereldwijde klimaatpatronen is ook zorgwekkend. Een verzwakte ACC zou de capaciteit van de oceaan om overtollige warmte en koolstof uit de atmosfeer te absorberen verminderen, wat de klimaatverandering zou verergeren. Er is echter nog hoop.

Agressieve inspanningen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen zijn van cruciaal belang om de gevolgen van de klimaatverandering rond Antarctica te verzachten en de toekomst van het ACC te vrijwaren. Voortdurende controle door middel van langetermijnstudies in de Zuidelijke Oceaan zal essentieel zijn om deze veranderingen nauwkeurig te kunnen volgen.

Met proactieve internationale samenwerking en een engagement om de uitstoot te verminderen, kunnen we deze uitdaging aangaan en de vitale rol van de Antarctische circumpolaire stroming voor de gezondheid van onze planeet veiligstellen.

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!