In de Verenigde Staten woedt tussen de verschillende regio’s een strijd om nieuwe fabrieken voor elektrische voertuigen aan te trekken. Dat is mogelijk door de financiële middelen die de Amerikaanse regering heeft vrijgemaakt voor de ondersteuning van de economische heropleving na de coronacrisis. Dat heeft het persbureau Bloomberg gemeld.
Berekend werd dat autofabrikanten sinds het begin van dit decennium een investering van minstens 50 miljard dollar in de Amerikaanse productie van elektrische wagens hebben aangekondigd. Die investeringen worden echter door minstens 10,8 miljard dollar subsidies van de lokale overheden ondersteund. Critici vragen zich echter af of deze tegemoetkomingen rendabel zullen blijken.
Lokmiddelen
“Ford Motor is al sinds zijn oprichting vereenzelvigd met de stad Detroit in de staat Michigan”, meldt Bloomberg. “Toch gaf die constructeur voor de inplanting van nieuwe fabrieken voor de bouw van elektrische wagens de voorkeur aan de zuidelijke staten Tennessee en Kentucky. Michigan zelf kon wel de bouw van een nieuwe fabriek voor elektrische vrachtwagens van General Motors aankondigen.”
“Deze keuzes werden aangemoedigd door financiële tegemoetkomingen die de lokale overheden aan de autobouwers hebben aangeboden”, merkt Bloomberg nog op. “Deze stimulansen werden echter mede mogelijk gemaakt door de honderden miljarden dollars federale hulp die lokale overheden ter beschikking kregen door het economisch reddingsplan van de Amerikaans president Joe Biden.”
“Dat geld was bedoeld om de klap van de coronacrisis op te vangen, maar heeft in realiteit de Amerikaanse staten van grote financiële reserves voorzien. Die mogelijkheden hebben de staten echter tot een concurrentiestrijd verleid om nieuwe tewerkstelling in de productie van elektrische wagens te winnen.”
“Daarmee wordt echter ook een risico gecreëerd dat investeringen worden gebruikt voor een aantal dure projecten die uiteindelijk nooit zullen worden gerealiseerd, al benadrukken de lokale autoriteiten garanties te hebben ingebouwd om een dergelijke verspilling van overheidsgeld te beletten.”
Arbeidskost
“De inzet wordt echter steeds groter”, waarschuwt Bloomberg. “De kosten voor een arbeidsplek liggen bij sommige projecten al acht keer hoger dan het gemiddelde dat in het midden van vorig decennium werd geregistreerd.”
In de fabriek van Ford in Tennessee kost een arbeidsplaats de overheid inmiddels 414.000 dollar aan incentives. Bij General Motors in Michigan is er sprake van een kost van 450.000 dollar. Georgia maakt gewag van een bedrag van 212.000 dollar per arbeidsplaats in de nieuwe fabrieken van Rivian Automotive en Hyundai Motor.
In het midden van vorig decennium werd bij de creatie van een arbeidsplaats in een Amerikaanse fabriek gewag gemaakt van een gemiddelde economische prikkel die vandaag een waarde van ongeveer 52.000 dollar zou vertegenwoordigen.
“Individuele Amerikaanse staten concurreren al sinds minstens de Grote Depressie om bedrijven te lokken”, erkent Bloomberg. “Maar de omvang van de huidige incentives – voor de bouw van fabrieken voor elektrische voertuigen, halfgeleiders en andere megaprojecten – zijn ongekend.”
Voor een aantal waarnemers is het duidelijk dat er hier van een externe motiverende factor – de hulpfondsen die door het American Rescue Plan beschikbaar worden gesteld – sprake is. Dankzij de premies konden de begunstigde bedrijven sinds het midden van het voorbije decennium gemiddeld 30 procent aan belastingen besparen.
Dat betekende een verdrievoudiging tegenover het begin van de jaren negentig van de voorbije eeuw. Toch kan volgens een aantal studies de impact van die prikkels niet in de statistieken over werkloosheid of economische groei worden teruggevonden.
Volgens een aantal sceptici zijn deze subsidies een slecht gebruik van staatsmiddelen die anders aan ziekenhuizen of scholen zouden kunnen worden besteed. “De incentives leiden tot een harde onderlinge strijd waarbij lokale overheden tot bijzonder verregaande tegemoetkomingen overgaan om investeringen binnen te halen”, voeren zij aan.
“Vaak is er nochtans geen enkel bewijs dat deze projecten uiteindelijk baten zullen opleveren. Het is bovendien ook de vraag of de bouw van elektrische wagens evenveel tewerkstelling zal creëren als de productie van auto’s met verbrandingsmotoren.”
Bloomberg merkt nog op dat de geciteerde cijfers over de incentives van de lokale overheden wellicht een onderschatting van de realiteit zijn.
(wb)