De vrees dat de federale onderhandelaars niet op tijd klaar zullen zijn met de regeringsvorming neemt toe. De ontslagnemende Vivaldi-regering moet aan de slag om een noodbegroting voor 2025 op te stellen. Maar daar blijkt premier Alexander De Croo (Open Vld) niet mee bezig.

Key takeaways

• Vivaldi moet dringend een noodbegroting opstellen. Maar premier Alexander De Croo wil daar niet fysiek over vergaderen.
• Ondertussen is het budget voor het Riziv nog niet goedgekeurd. Frank Vandenbroucke wil meer geld.
• Als het Riziv-budget verbonden wordt met de noodbegroting, dreigt een government shutdown.

In het nieuws: De noodbegroting met voorlopige twaalfden moet er weldra komen.

• Formateur Bart De Wever (N-VA) heeft nog tot 29 november om met een regeerakkoord te komen. Want vanaf dan zal de begroting van 2025 door voorlopige twaalfden worden bepaald. Dat wil zeggen dat de ontslagnemende regering per maand maar een twaalfde mag uitgeven van het budget van het jaar ervoor. Zonder nieuwe regering mag er geen nieuw begrotingsplan worden opgemaakt en kan het te besteden geld niet zo makkelijk herverdeeld worden.
  • Werken met voorlopige twaalfden houdt voorzichtigheid in. Zo worden budgetten niet geïndexeerd, wat een (tijdelijke) besparing oplevert. Maar er kunnen geen plannen worden uitgevoerd die de Belgische begroting verder saneert en de schuldgraad naar beneden brengt.
• Vandaar dat De Wever door wil werken, 6 dagen op 7. Bij N-VA ziet men ook heil in het opstellen van een methode met voorlopige twaalfden voor een kortere periode. Onderhandelaar Jan Jambon (N-VA) stelde voor om te werken met voorlopige twaalfden tot de volgende begrotingscontrole in maart, waarna de nieuwe regering een volwaardige begroting kan implementeren. De deadline van 29 november noemde hij in De Zevende Dag “heel krap”.
• Hoe dan ook moet Vivaldi aan de bak. Tot nu toe stond alles op een laag pitje, en dat blijft zo. Er staat nog geen kernkabinet of een ministerraad over de begroting gepland. Donderdag komt er wel een werkgroep van de verschillende kabinetten bijeen om de noodbegroting te bespreken.

Geen fysieke vergaderingen meer

Gelezen: Alexander De Croo bestuurt het land via WhatsApp.

• Sinds de verkiezingen zijn de verschillende ministers geen enkele keer fysiek samengekomen, weet Gazet van Antwerpen. De Croo houdt al maandenlang alle ministerraden online, waarbij enkel “administratieve techniciteiten” op de agenda staan. Regeringsleden en kabinetsmedewerkers geven online goedkeuring via een speciaal platform. Alles wat voer kan geven voor discussie, wordt uit de agenda geweerd, weet de krant.
• Binnen de regering zijn sommigen dat beu. “Ministers hebben elkaar al sinds de verkiezingen niet meer gezien. Ze werken elk op hun eigen eiland. Daar plaatsen wij toch vraagtekens bij”, vertelt een groene bron aan Gazet van Antwerpen. Er wordt geklaagd dat België “via Whatsapp” wordt bestuurd.
• Ook bij cd&v is men niet blij, en dat ligt aan de houding van Alexander De Croo zelf. “De Croo steekt zijn energie vooral nog in internationale en diplomatieke dingen” zegt men daar. “Vlak na 9 juni zijn er enkele pogingen gedaan om zaken op de agenda te zetten, zoals de problemen bij de organisatie van de verkiezingen. Daar is niks van in huis gekomen. De begroting heeft hij te lang laten liggen”.

Problemen met het Riziv-budget

Ingezoomd: De houding van Alexander De Croo zorgt voor concrete problemen.

• Eind oktober bracht ontslagnemend minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) een dringend probleem aan: het budget van het Riziv, het rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering voor 2025 moest worden goedgekeurd. Daarmee moet bepaald worden wat de groeinorm en indexering voor artsen wordt voor het aankomende jaar.
  • De vakbonden sloegen alarm: artsen weten niet waar ze aan toe zijn. Er dreigt een massale deconventionatie als geneeskundigen niet weten wat hun lonen zullen zijn.
• Open Vld weigerde het opgemaakte budget goed te keuren, MR ook. Alexander De Croo wilde zich niet bemoeien met budgetplannen die eigenlijk door de volgende regering bepaald moeten worden, legde hij uit. De premier haalde toen aan dat er nog tijd was tot 22 november om de begroting van het Riziv goed te keuren.
• Ondertussen haalt Open Vld zijn schouders op. Overleg om meer geld te krijgen zoals Vandenbroucke wil, komt er niet. “Het is simpel: als een vakminister in lopende zaken extra middelen wil, dan moet die zélf naar oplossingen zoeken bij de collega’s”, klinkt het laconiek bij een Open Vld-regeringslid in Gazet van Antwerpen. “Of wat verwacht men van ons? Dat we elke week fysiek vergaderen zonder dat we nieuw beleid kunnen beslissen? Dat heeft geen zin”.

Government shutdown

Om te volgen: komt er een koppeling van beide dossiers?

• En zo ontstaat er een politiek steekspel. Open Vld haalt uit naar N-VA. De liberalen kunnen zich niet voorstellen dat N-VA extra geld zou toestaan en weigert daarom Vooruit zijn zin te geven. MR is dezelfde mening toegedaan: “Wat ons betreft, is het Riziv-budget eerder een Arizona-beslissing dan een Vivaldi-beslissing. We zijn ervan overtuigd dat er in de komende weken een akkoord bereikt kan worden dat in overeenstemming is met de richtlijnen van Arizona”, zegt het kabinet van minister David Clarinval (MR) aan De Tijd.
• PS, Groen, Ecolo en cd&v steunen Vooruit. “Dit is een beslissing voor lopende zaken, we gaan het RIZIV-budget niet in chaos storten”, meldt het kabinet van Vincent Van Peteghem aan De Tijd.
• Het probleem moet wel degelijk worden opgelost. De liberalen vrezen dat Vandenbroucke door zal duwen en de noodbegroting aan het Riziv-dossier zal koppelen. Als dat gebeurt, dreigt een government shutdown: dan is er financiële stilstand. Bij de rest is te horen dat men geen koppeling van plan is.