Facebook slaagt er vaak niet in om politieke advertenties te herkennen, zo blijkt uit grondig onderzoek door de KU Leuven en New York University. Sommige berichten worden niet als politieke advertenties herkend, en niet-politieke boodschappen krijgen soms onterecht wél een politiek label.
Je hebt het misschien zelf gemerkt in je eigen Facebook-feed: de socialmediareus wil een meer apolitiek platform worden, met meer feelgoodfilmpjes en minder politieke propaganda. De algoritmes van het sociale netwerk krijgen al langer het verwijt dat ze extreme politieke meningen voeden en bevolkingsgroepen tegen elkaar opzetten. Mark Zuckerberg, de topman van moedergroep Meta, heeft al meermaals beperkingen aangekondigd.
Maar die kunnen alleen maar goed functioneren als de algoritmes de politieke advertenties als zodanig herkent, en bij die identificatie loop het vaak mis, zo blijkt uit onderzoek door de KU Leuven (onderzoeksgroep imec-DistriNet) en New York University (Cybersecurity for Democracy). Het probleem stelt zich vooral als de schrijver van de post niet expliciet vermeldt dat het om een politieke advertentie gaat. Zulke berichten kunnen vaak Facebooks radar ontwijken.
Belgische politieke partijen
“Facebook liet na om niet aangegeven politieke advertenties van bijna elke Belgische politieke partij te detecteren”, zegt Victor Le Pochat, doctoraatsonderzoeker bij imec-DistriNet. “Wereldwijd kon Facebook erg slecht politieke van niet-politieke advertenties onderscheiden. Zo worden uiteindelijk zowel de gebruikers als adverteerders op Facebook misleid: het is onduidelijk dat een advertentie eigenlijk politiek geladen is, of advertenties worden onterecht verwijderd omdat Facebook meent dat ze politiek zijn.”
Belgische politieke partijen adverteren fors op Facebook, zowel via officiële als persoonlijke berichten. Deze posts herkende Facebook bijvoorbeeld niet als politieke advertenties, zo blijkt uit een overzicht gemaakt door de onderzoekers:
Niet-aangegeven advertenties
Facebook kwam in 2018 met eigen regels voor “advertenties over maatschappelijke kwesties, verkiezingen of politiek”. Het platform verwacht dat adverteerders zélf aangeven of hun bericht onder die categorie valt. Maar niet alle adverteerders doen dat. Een algoritme probeert dan die niet-aangegeven advertenties alsnog te identificeren. “Met zeer wisselend succes”, stellen de onderzoekers dus vast.
Ze analyseerden bijna 34 miljoen unieke advertenties in 58 landen tussen juli 2020 en februari 2021. Daarvan waren er 4,2 miljoen politiek getint. Van 189.000 advertenties moest het algoritme zelf nagaan of het politiek getint was. Bij liefst 83 procent zat Facebook ernaast: in 21 procent van de gevallen labelde Facebook een niet-politieke advertentie als politiek, de andere 62 procent politieke advertenties miste het algoritme volledig.
In België ontsnapte 9 procent aan de filters. Daarmee zit ons land in de middenmoot van de onderzochte landen. In de VS ontsnapt maar 1 procent, maar in Maleisië loopt het aantal niet herkende onaangegeven politieke advertenties op tot 45 procent, en dat terwijl een snelle menselijke check meteen leert dat het overduidelijk om politieke boodschappen gaat. “Dit zet de deur open voor adverteerders met slechte bedoelingen en voor desinformatie”, waarschuwen de onderzoekers.
Covid-19
Ook de vaststelling dat Facebook sommige niet-politieke advertenties onterecht als politieke advertenties catalogeert, is volgens hen problematisch. “Ook hierdoor kalft het vertrouwen af in hoe goed het platform regelgeving afdwingt, en het zorgde ervoor dat belangrijke maatschappelijke informatie, bijvoorbeeld rond Covid-19, niet tot bij het publiek raakten.”
“Facebook zou enkele eenvoudige maatregelen kunnen nemen om de detectie van politieke advertenties te verbeteren, maar heeft al aangegeven hier niet veel voor te voelen”, zegt onderzoeker Victor Le Pochat (KU Leuven).
“We kunnen niet op Facebook vertrouwen om zelf politieke advertenties te identificeren en openbaar te maken”, besluit medeauteur Laura Edelson (NYU). “We hebben verplichte transparantie nodig zodat onafhankelijk onderzoek op zoek kan gaan naar zwakheden in het systeem en de platformen verantwoordelijk kan stellen.”
Reactie Meta
Meta, de moedergroep van Facebook, trekt in een reactie andere conclusies uit het rapport. “De overgrote meerderheid van de politieke advertenties die zij bestudeerden, werden gelabeld en opgevolgd zoals het hoort. In feite suggereren de onderzoekers dat er potentiële problemen zijn met minder dan 5 procent van alle politieke advertenties. Als het onderzoek een volledig overzicht was, zou dit rapport ook hebben opgemerkt dat we meer transparantie bieden in politieke advertenties dan TV, radio of enig ander digitaal advertentieplatform.”
(jvdh)
