Vorig jaar leek het er even op dat Europa een moeilijke winter te wachten stond door de hoge gasprijzen. Vandaag de dag ziet de situatie er een stuk rooskleuriger uit. Ons continent gaat het verwarmingsseizoen, dat van begin oktober tot eind maart loopt, in met goed gevulde aardgasvoorraden en een relatief lage (tegenover vorig jaar tenminste) aardgasprijs.
Het verwarmingsseizoen is officieel van start gegaan. Hoe zit het met de aardgasvoorraden?
Waarom is dit belangrijk?
Goed gevulde aardgasvoorraden in de winter zijn van cruciaal belang voor de stabiliteit en betrouwbaarheid van de energievoorziening in Europa. In de koude maanden vertrouwen veel huishoudens, industrieën en elektriciteitscentrales op aardgas voor verwarming en elektriciteitsopwekking. Als de gasvoorraden laag zijn, kunnen er tekorten ontstaan, wat kan leiden tot hogere energieprijzen en zelfs onderbrekingen in de levering.De essentie: Dit jaar zal het Oude Continent zich wellicht weinig zorgen moeten maken voor een aardgascrisis, hoewel er nog altijd risico’s zijn.
- De aardgasvoorraden in Europa zijn op moment van schrijven voor meer dan 95 procent gevuld. Dat blijkt uit data van Gas Infrastructure Europe (GIE). Dat is niet ongebruikelijk voor de start van het winterseizoen. De gehele gasvoorraad is echter niet voldoende om heel het seizoen door te komen en moet continu worden bijgevuld. Europa kan slechts genoeg gas opslaan om zo’n tweeënhalve maand door te komen.
- De goden lijken Europa relatief gunstig gezind te zijn op dat vlak. De prijs van de brandstof op de toonaangevende Nederlandse TTF-markt schommelt vandaag rond de 37 euro per megawattuur (MWh). Hoewel dat qua standaarden van voor de Oekraïne-oorlog nog altijd hoog is, is de prijs vijf keer zo laag als een jaar geleden.
- De prijs zou echter nog lager kunnen zijn, maar een aantal factoren zoals een tijdelijk verminderde invoer uit Noorwegen en Algerije en het sluiten van het Nederlandse Groningenveld, hebben de prijsdalingen in omvang beperkt.
- Ook de weersomstandigheden spelen een belangrijke rol. Europa heeft een ongewoon warme septembermaand achter de rug. In oktober blijft het vooral in het noordwesten nog een tijdje lang terrasjesweer. Daardoor moet minder gebruikt worden om gebouwen te verwarmen, waardoor de aardgasvoorraden feitelijk zo goed als niet afnemen.
- Ten slotte willen EU-landen hun gasverbruik tot het einde van het verwarmingsseizoen in maart 2024 met minstens 15 procent terugdringen, net als vorig jaar. Daarvoor werden in 2022 een aantal besparingsmaatregelen ingevoerd. Toen werden de doelstellingen ruimschoots gehaald. Uit data van Bruegel lijkt het erop dat die maatregelen hun doel ook dit jaar zullen overtreffen: de vraag naar aardgas in de EU lag tijdens het eerste kwartaal 18 procent lager dan het gemiddelde van de vooroorlogse jaren 2019 tot 2021. Tijdens het tweede kwartaal was die daling vergroot naar 19 procent.
De risico’s
Maar toch: Hoewel Europa redenen heeft om voorzichtig optimistisch te zijn, bestaan er nog altijd risico’s.
- Sinds het Oude Continent grotendeels gestopt is met de invoer van Russisch aardgas via pijpleiding, is het immers sterk afhankelijk geworden van de import van vloeibaar aardgas (LNG). Elke schommeling op die markt, zelfs aan de andere kant van de wereld, kan de prijzen sterk doen stijgen of dalen.
- Bovendien concurreert Europa nu met andere importeurs, voornamelijk China, Japan en Zuid-Korea. Vorig jaar was de vraag vanuit vooral China lager dan verwacht, waardoor Europa overbodige LNG kon opkopen, maar als de economische motor in het Middenrijk weer op volle toeren zou beginnen draaien, kan het dit jaar anders verlopen.
- Ook het weer blijft een onvoorspelbare factor. Indien de wintermaanden koud worden, kan de prijs fors omhoog schieten. Ook hier speelt Azië een belangrijke rol. Een koude winter in China of Japan kan de vraag naar LNG aanzienlijk doen stijgen.
(evb)