Het Europees Hof van Justitie oordeelde donderdag dat voormalig CVP- en VLD-politicus Karel Pinxten (69) zich als lid van de EU-Rekenkamer schuldig maakte aan persoonlijke verrijking. Hij verliest twee derde van zijn pensioenrechten. De zaak rond de graaiende “EU-bobo” haalt ook de internationale pers.

De feiten speelden zich af tussen 2006 en 2018. In die periode moest Pinxten als auditeur bij de Rekenkamer net toezicht houden op de financiën van de Europese instellingen. In 2016 stelde Olaf, het antifraudebureau van de EU, een onderzoek in, nadat er verschillende klachten binnenkwamen. De Europese Rekenkamer, zijn voormalige werkgever, sleepte Pinxten uiteindelijk zelf voor het EU-Hof nadat uit het Olaf-onderzoek een hele resem aan misbruiken aan het licht kwamen.

“570.000 euro valse kosten”

Ondanks een riant loon van 17.000 netto per maand vond Pinxten het nodig zichzelf en zijn familie te verrijken op kosten van de Europese belastingbetaler.

• Etentjes en dure flessen wijn, een privéreis naar Cuba met zijn vrouw, dure jachtpartijen in Frankrijk, een tankkaart voor derden: het ging vooral over privékosten die hij doorrekende aan zijn werkgever en dus aan de Europese belastingbetaler.
• Het begon toen hij zijn dienstwagen gebruikte om naar het partijbestuur van Open VLD te gaan. Daarbij ging hij dubbel in de fout: ten eerste heeft dat niets te maken met zijn job als Europese toezichthouder, en ten tweede mogen EU-auditeurs niet meer actief zijn in de nationale politiek.
• Na verloop van tijd werden de inbreuken steeds erger. Volgens Olaf rekende Pinxten zijn werkgever 3.900 euro aan toen hij naar het mondaine Zwitserse skioord Crans-Montana trok op uitnodiging van een ngo. Volgens de anti-fraudedienst louter een privéverplaatsing, maar Pinxten gaf het aan als een zakenreis. Die techniek zou hij meermaals toepassen.
• Voor een reis naar Cuba rekende hij 10.000 euro aan bij de Rekenkamer. Het ging volgens het voormalig Kamerlid voor Open Vld over een dienstreis. In het rapport van Olaf staat dat het in werkelijkheid om een puur toeristische reis ging met zijn vrouw. Toen hij ging jagen op het domein van Chambord aan de Loire gaf hij de verplaatsing telkens aan als werkgerelateerde kost.
• Olaf schatte dat Pinxten zijn werkgever voor 570.000 euro aan kosten valselijk had aangewreven. In zijn vordering bij het Europees Hof, bracht de Rekenkamer dat bedrag zelf terug tot 160.000 euro. Als motivatie voor die mildheid zei de EU-instelling dat de regelgeving omtrent onkosten destijds nogal onduidelijk was.

Systematische persoonlijke verrijking

Het Europees Hof van Justitie oordeelt nu dat de klachten terecht waren en noemt in zijn arrest de onregelmatigheden “bijzonder ernstig” en wel om vijf redenen:

• “Zo heeft Pinxten om te beginnen gedurende zijn twee ambtstermijnen als lid van de Rekenkamer opzettelijk en herhaaldelijk de binnen die instelling geldende regels overtreden, en daardoor systematisch in strijd gehandeld met de meest fundamentele verplichtingen die uit zijn taak voortvloeiden.”
• “Ook heeft Pinxten dikwijls getracht deze inbreuken op die regels te verbergen.”
• “Bovendien hebben de onregelmatigheden van Pinxten grotendeels bijgedragen tot zijn persoonlijke verrijking.”
• “Voorts heeft het gedrag van Pinxten de Rekenkamer aanzienlijke schade berokkend, niet alleen financiële schade maar ook imago- en reputatieschade.”
• “Tot slot vergroot de specifieke taak van de Rekenkamer, die de wettigheid en de regelmatigheid van de uitgaven van de Unie moet onderzoeken, nog de ernst van de door Pinxten begane onregelmatigheden.”

Pensioenrechten

Het Hof bestraft Pinxten door hem zijn pensioenrechten (11.666 euro bruto per maand) voor twee derde te ontnemen. Het resterende derde mag hij houden omdat “de kwaliteit van zijn werk nooit ter discussie stond” én omdat de Rekenkamer zelf ook wel iets te verwijten valt.

“De door Pinxten begane inbreuken zijn weliswaar in de eerste plaats het gevolg van persoonlijke keuzes, maar dit neemt niet weg dat de voortzetting van deze onregelmatigheden werd vergemakkelijkt door de vaagheid van de interne regels en door het tekortschieten van de door haar opgezette controles”, oordeelt het Hof.

Buitenlandse pers

Van De Telegraaf over Libération tot The Telegraph en The Guardian, de zaak-Pinxten haalt de internationale pers. Het wordt als een voorbeeld gezien van hoe zwak de Europese instellingen hun interne geldstromen controleren. Al is er ook applaus voor het feit dat de geldgraaierij opgespoord en bestraft werd.

Het schandaal straalt in eigen land mogelijk negatief af op Open Vld, CD&V en het ruime politieke establishment. In 2015 verhief het Koninklijk Paleis Pinxten nog verrassend tot baron.

De Limburger was in de jaren negentig minster van Defensie en Landbouw voor de toenmalige CVP (nu CD&V) en stapte begin jaren negentig over naar de toenmalige VLD (nu Open Vld). Eerder dit jaar had Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert bekendgemaakt dat het lidmaatschap van Pinxten “in onderling overleg” beëindigd was.