In het nieuws: Het Europese Hof van Justitie heeft Polen op 14 juli opgedragen om de activiteiten van de tuchtkamer van zijn Grondwettelijke Tribunaal onmiddellijk op te schorten. Dit deed het omdat de onafhankelijkheid van rechters in het gedrang was.

• Dinsdag gaf de Europese Commissie Polen vervolgens tot 16 augustus om de eerder aangekondigde uitspraak na te leven of boetes te krijgen voor niet-naleving.
• Het Grondwettelijke Tribunaal in Polen oordeelde later op de dag echter dat deze uitspraak niet strookt met de Poolse grondwet.

Wie? Minister Ziobro (van Solidair Polen, een conservatief-katholieke partij geallieerd met regeringspartij PiS) meent dat de uitspraak “onwettig is in het licht van de Poolse én Europese wet”.

• “In Polen is er een grondwet en het beginsel van legalisme. Gebaseerd op deze principes, is er geen mogelijkheid tot uitvoering van de uitspraken door het hof in Luxemburg,” aldus Ziobro volgens Euractiv.
• Ziobro is de architect van een grondige herziening van de rechterlijke macht die de tuchtkamer heeft opgericht, de zet die reeds veroordeeld is door het Hof van Justitie van de EU (ECJ) in Luxemburg en de in Brussel gevestigde uitvoerende macht van het blok, die optreedt als de bewaker van wetten in de 27 lidstaten.

Waartoe kan de ruzie leiden? Tot het opleggen van fikse boetes aan Warschau door het EHJ of tot het opschorten van financiering door de andere EU-landen.

• Polen moet – normaal gezien – tegen 2028 ongeveer 770 miljard zloty (168 miljard euro) van de Europese belastingbetaler krijgen.

Achtergrond: Polen is verwikkeld in een langlopende ruzie met de EU over gerechtelijke hervormingen die volgens critici de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht ondermijnen.

• De regerende nationalistische partij Wet en Rechtvaardigheid (PiS) meent dat de aanpassingen net nodig zijn om de rechtbanken effectiever te laten werken en een residu van communistische invloed te verwijderen.
  • PiS betwist dus de voorrang van Europese wetten op nationale wetten, een van de grondbeginselen van de Europese integratie. Dit leidt tot waarschuwingen dat de partij zich steeds meer buiten de EU plaatst. (mah)