Musk wil in 2024 naar Mars en binnen tien jaar de eerste stappen op de Rode Planeet zetten. Naarmate zijn Starship zich verder ontwikkelt, lijkt het erop dat dit doel dan toch haalbaar is. Maar Musk wil het daar niet bij laten. Zijn ultieme ambitie is om een vloot van duizend Starships te hebben, die elk jaar duizenden mensen naar Mars verplaatsen, om daar de eerste Marsstad te bouwen. Er rest echter een groot probleem. Musks plannen kennen een grote achilleshiel – waar door enthousiastelingen maar weinig rekening mee wordt gehouden. Daarnaast zullen er nog enkele discussies omtrent ethische problemen moeten worden gevoerd.

Iets dodelijks achtervolgt namelijk het oppervlak van Mars, en Musk kan het met zelfs de meest vooruitstrevende technologie niet stoppen.

Mars is helemaal niet de tweede aarde zoals Musk het voorstelt. De bodem is giftig, het oppervlak bakt er in intense straling, de temperatuur is ijskoud, de atmosfeer is slechts 1% van die van de aarde, en er is geen gemakkelijk toegankelijke energie (zon/wind). Het is ongelooflijk moeilijk voor ons om daar te kunnen overleven, laat staan er een utopie te kunnen stichten.

Nu zijn de meeste van deze aspecten toch nog wel overwinbaar. Onder (hoge) druk staande, verwarmde en afgeschermde marsbasissen kunnen ons beschermen tegen het slechtste van de omgeving op Mars. Verticale boerderijen kunnen ons daarnaast van voedsel voorzien en zonnepanelen kunnen wellicht net genoeg energie leveren om de basis te laten draaien.

Maar er is een neveneffect van zo’n ijle atmosfeer dat gewoon niet te overwinnen is met technologie. Die ijle atmosfeer betekent namelijk dat asteroïden niet verbranden in de atmosfeer. En tot overmaat van ramp ligt Mars veel dichter bij de asteroïdengordel dan de aarde, en wordt dus veel vaker door meteorieten getroffen.

NASA’s MRO (Mars Reconnaissance Orbiter) houdt de Rode Planeet al sinds 2006 in de gaten. Hij heeft al spectaculaire beelden gezien. Maar dankzij de gedetailleerde beelden van de planeet kunnen we ook nieuwe kraters opsporen door oude foto’s met nieuwe foto’s te vergelijken.

Geen vallende sterren…

De MRO heeft dus ontdekt dat Mars gemiddeld door maar liefst 200 kleinere meteorieten per jaar wordt getroffen. En dan niet zo groot als een kiezelsteen, zoals de meeste meteorieten op aarde. MRO kan alleen ontwikkelingen zien met een diameter van 3,9 meter of groter, dus absoluut niet verwaarloosbaar.

Meteorieten van deze grootte verbranden namelijk als ze door onze atmosfeer naar aarde reizen, en veranderen daarbij in vallende sterren. De meteorieten ter grootte van een kiezelsteen die men af en toe vindt, zijn fragmenten van zo’n meteoriet. En juist omdat de grotere brokken in de dampkring van de Aarde verbranden, raken ze het oppervlak met veel, veel minder kracht dan ze op Mars doen, waar ze tegen het oppervlak smakken.

Koloniseren van Mars zal dus waarschijnlijk een kwajongensdroom blijven, ook als we er heel veel moeite in steken.

En welke neveneffecten brengt die hele Space Dream met zich mee?

Raketlanceringen kunnen onze ozonlaag aantasten, volgens deskundigen. Die lanceringen zijn een adembenemend hoogtepunt van menselijk vernuft omdat ze ons naar de toekomst stuwen, maar er is een groeiende bezorgdheid dat er niet genoeg onderzoek is gedaan naar het effect ervan op het milieu.

Sommigen maken zich zorgen over de mogelijke uitstoot van broeikasgassen, maar dat is niet het hoofdprobleem. In plaats daarvan gaat het om de aantasting van de ozonlaag en de mogelijke effecten in onze bovenste atmosfeer, met name de stratosfeer, samen met de bezorgdheid over giftige brandstoffen.

Volgens Martin Ross, een atmosferisch wetenschapper bij The Aerospace Corporation, is het probleem onder de radar gebleven omdat de mensen nog steeds denken dat raketlanceringen zeldzaam zijn.

Maar het is tijd om het feit onder ogen te zien nu we wellicht een tijdperk van hoogconjunctuur ingaan, zei hij.

“Een van de argumenten die mensen in het verleden hebben gebruikt, was om te zeggen dat we niet echt aandacht hoeven te besteden aan raketten of aan de ruimtevaartindustrie, of dat de ruimtevaartindustrie klein is, en altijd klein zal blijven,” zegt Ross.

Expert Darin Toohey van de Universiteit van Colorado legt dit fenomeen als volgt uit:

“Bij de lancering van raketten die op vaste brandstof werken, komt chloorgas rechtstreeks in de stratosfeer terecht, waar het chloor met zuurstof reageert tot chlooroxiden die de ozonlaag aantasten. Door de toename van het aantal internationale lanceringen en de potentiële hausse in de commerciële ruimtevaart zouden raketten binnenkort de ergste overtreders kunnen worden wat betreft de aantasting van de ozonlaag.”

“Roet en aluminiumoxide in raketoxiden breken de ozonlaag in de hogere atmosfeer af, die het aardoppervlak beschermt tegen schadelijke ultraviolette straling. In 1987 is een internationale overeenkomst gesloten om het vrijkomen van chloorfluorkoolwaterstoffen, of CFK’s, die tot de aantasting van de ozonlaag hebben geleid, te beperken. Raketlanceringen tegen het jaar 2050 zouden kunnen resulteren in meer vernietiging van de ozonlaag dan ooit door CFK’s werd gerealiseerd.” En juist die ozonlaag is wel heel belangrijk voor het voortduren van menselijk leven op aardig. Wellicht handig om dat nu te onderzoeken en te reguleren voordat Musk’s hypothetische ‘duizend Starships’ de ozonlaag aan flarden hebben gereten.

Sociale ongelijkheid

25.000 mensen sterven dagelijks aan honger, volgens de VN. Echter, die mensen halen de headlines niet. Ondertussen, in Florida, schiet Elon Musk een sportwagen de ruimte in, droomt van telepathie via neuroimplantaten, of maakt nieuwe, bizarre SpaceX plannen. En raad eens welk verhaal de mainstream nieuwssites domineert?

Er is misschien geen betere manier om de tragedie van de mondiale ongelijkheid van de 21e eeuw te begrijpen, dan door te kijken naar een van de rijkste mannen op aarde, die 90 miljoen dollar uitgeeft om een auto van 100.000 dollar naar de verste uithoeken van het zonnestelsel te brengen…

Men hoeft geen hekel te hebben aan dromen over ruimtereizen om zich af te vragen of het wel gerechtvaardigd is juist op dit moment zo’n kostbare nieuwe ruimtewedloop te houden. Als we de situatie eerlijk bekijken – en aan ons natuurlijke gevoel dat raketten echt wel heel erg cool zijn voorbijgaan – wordt het moeilijk om een project als dit te verdedigen. Een missie naar Mars klinkt inderdaad geweldig spannend, maar het is belangrijk dat wij – de mensheid –  onze prioriteiten goed stellen. Misschien als geweld, armoede, honger, sociale ongelijkheid en ziekte zijn opgelost, dan kunnen we naar de sterren gaan…