Er zijn over de authenticiteit van ‘Salvator Mundi’, het duurste schilderij van de wereld, opnieuw twijfels gerezen. Het werk wordt aan Leonardo da Vinci toegeschreven, maar er zijn al langer vragen over zijn reële betrokkenheid bij het schilderij. Die worden nu nog verder door een Franse documentaire versterkt.

Het probleem zou zelfs diplomatieke gevolgen kunnen hebben en tot wrijvingen tussen Frankrijk en Saoedi-Arabië kunnen leiden. 

Saoedische kroonprins

De ‘Salvator Mundi’ werd vier jaar geleden op een veiling van Christie’s in New York voor een recordbedrag van 450 miljoen dollar verkocht. Die nieuwe eigenaar bleef geheim, maar later werd gemeld dat het kunstwerk door de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman was gekocht. De transactie is door de Saoedische overheid echter nooit officieel bevestigd.

‘Er waren echter al langer vragen over de authenticiteit van het werk’, aldus het persbureau Agence France Presse (AFP). ‘Die twijfels kwamen opnieuw aan de oppervlakte toen het schilderij drie jaar geleden niet in het museum Louvre Abu Dhabi, zoals nochtans was aangegeven, verscheen.’

‘Het jaar daarop bleef het werk ook weg van een retrospectieve over Leonardo da Vinci in het Louvre in Parijs. Nu gaat de documentaire ‘The Saviour for Sale’ van filmmaker Antoine Vitkine verder in op de problematiek.’

In de film bevestigen hoge ambtenaren van de regering van de Franse president Emmanuel Macron dat uit wetenschappelijke analyse is gebleken dat het werk weliswaar daadwerkelijk uit het atelier van Leonardo da Vinci afkomstig is, maar dat de meester aan de realisatie van het schilderij slechts een beperkte bijdrage heeft geleverd.

Dat oordeel zou in Saoedi-Arabië echter op weinig begrip hebben kunnen rekenen. Mohammed bin Salman zou daarbij heel wat druk hebben uitgeoefend. Hij zou hebben geëist dat de Salvator Mundi naast de Mona Lisa zou worden getoond. De Salvator Mundi zou daarbij ook voor 100 procent aan Leonardo da Vinci moeten worden toegeschreven.

Witwaspraktijken

Adviseurs van de Franse regering zouden echter hebben opgeworpen dat een dergelijke ingreep zou neerkomen op witwaspraktijken. ‘Sommige leden van de Franse regering, waaronder minister van Buitenlandse Zaken Jean-Yves Le Drian, zouden nochtans voor bin Salman hebben gelobbyd’, aldus de documentaire. ‘Er zou immers gevreesd worden voor een negatieve impact op de brede strategische en economische relaties tussen Frankrijk en Saoedi-Arabië.’

‘Maar Macron besloot uiteindelijk het verzoek van bin Salman af te wijzen. De president liet het aan het Louvre over om met de Saoedi’s te onderhandelen over de presentatie van het schilderij in de retrospectieve. Uiteindelijk zou er geen akkoord zijn gesloten.’

‘De Saoedi’s zijn bang voor dit debat over de authenticiteit’, zegt kunstexpert Chris Dercon. ‘Ze zijn bang over de reactie van het publiek, zowel in eigen land als in andere naties, wanneer blijkt dat er een gigantische som is besteed aan een kunstwerk dat uiteindelijk niet aan da Vinci kan worden toegeschreven.’

Oligarch

De Salvator Mundi werd vijftien jaar geleden door een kunsthandel in New York voor een bedrag van amper 1.175 dollar gekocht. Het werk werd vervolgens in de Verenigde Staten gerestaureerd, waarbij de authenticiteit van het schilderij door verschillende Britse experts werd bevestigd.

Tien jaar geleden werd de Salvator Mundi in de National Gallery in Londen ook als een werk van Da Vinci gepresenteerd. Twee jaar later werd het schilderij voor een bedrag van 127,5 miljoen dollar aan een Russische oligarch verkocht.

(jvdh)