Het wereldwijde aandeel van de valutareserves in Amerikaanse dollar daalde tot 59,0 procent in het vierde kwartaal. Dit wijzen de COFER-gegevens van het IMF uit. Het effect evenaart hiermee het laagste peil in 25 jaar: dat van 1995.

De deviezenreserves zijn onder meer:

• schatkistpapier;
• Amerikaanse bedrijfsobligaties;
• Amerikaanse door hypotheken gedekte effecten en;
• Amerikaanse commercial mortgage backed securities (CMBS) die door buitenlandse centrale banken worden aangehouden.

Sinds 2014 is het aandeel van de dollar met 7 volle procentpunten gedaald. Het effect kelderde van 66 procent naar 59 procent, gemiddeld 1 procentpunt per jaar. In dit tempo zou het aandeel van de dollar in het komende decennium tot onder de 50 procent dalen.

Niet inbegrepen

Niet inbegrepen in de globale deviezenreserves zijn de eigen dollaractiva van de Federal Reserve:

• 4,9 biljoen dollar aan schatkistpapier en;
• 2,2 biljoen dollar aan door hypotheek gedekte waardepapieren die de Fed vergaarde als onderdeel van haar QE.

Kaartenhuis omverblazen

De status van de Amerikaanse dollar als dominante wereldreservemunt is op verschillende manieren een cruciale factor voor de Amerikaanse overheid. Zo kan deze immers haar staatsschuld blijven vergroten.

Ook kan industrieel Amerika hierdoor zijn arbeidsproductie naar goedkope landen verplaatsen, met name naar China en Mexico. Men rekent op de bereidheid van andere centrale banken om grote bedragen in dollar luidende schuld aan te houden.

Het lijkt er echter op dat de centrale banken een beetje nerveus worden en hun posities willen diversifiëren. Heel langzaam zijn ze in actie aan het schieten. Want als dit verkeerd wordt aangepakt, kan het globale kaartenhuis immers omvergeblazen worden.

20 jaar van achteruitgang

Twee decennia geleden, toen de dollar een aandeel had van ongeveer 70 procent van de reservevaluta’s, kwam er een concurrent op de markt: de euro. Deze voegde de valuta’s van de EU-lidstaten samen tot één munt, waardoor hun gewicht als reservevaluta werd gebundeld.

Sindsdien is het aandeel van de dollar met 11 procentpunten gedaald.

Tussen 1977 en 1991 was het aandeel van de dollar al eens met 46 procentpunten gedaald. Met serieuze uitschieters in 1979 en 1980, die wellicht verband hielden met de uit de hand lopende Amerikaanse inflatie.

De daling bereikte haar dieptepunt in 1991, toen de inflatie min of meer onder controle was. Het aandeel van de dollar steeg vervolgens weer met 25 procentpunten tot 2000.

Chinese renminbi bedreiging voor hegemonie dollar?

Het aandeel van de euro lag sindsdien tussen 19,5 procent en 20,6 procent. Maar in Q4 brak het uit die marge en steeg tot 21,4 procent. Dit is het hoogste percentage in de gegevens. De in euro luidende activa die de ECB in het kader van haar QE heeft verworven, zijn niet in de deviezenreserves in euro begrepen.

Het aandeel van de Chinese renminbi (ook wel gekend als de yuan. Renminbi betekent letterlijk ‘munt van het volk’ in het Mandarijn, red.) is nog steeds slechts 2,25 procent. Dit ondanks de omvang en de wereldwijde invloed van China’s economie. En ondanks de hype toen het IMF de renminbi in oktober 2016 tot officiële globale reservemunt katapulteerde.

Maar het marktaandeel van de renminbi is langzaam omhoog gekropen. Met het tempo waarin het de afgelopen twee jaar is gestegen (+0,36 procentpunt in twee jaar), zou het nog ongeveer 50 jaar duren voordat de renminbi een aandeel van 25 procent heeft bereikt. Het is duidelijk dat andere centrale banken nog steeds huiverig staan tegenover de renminbi en de implicaties ervan.

Koers pond

Ondanks brexit en alle commotie erover heeft het Britse pond (GBP), de op drie na grootste reservevaluta, geen aandeel ingeleverd.

(jvdh)