Het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag heeft geoordeeld dat het ook jurisdictie heeft in de Palestijnse Gebieden. Daarmee is de weg vrij om mogelijke oorlogsmisdaden te onderzoeken van zowel het Israëlisch leger als van Palestijnse milities, tot grote ergernis van de Israëlische premier Netanyahu.

Al jaren was het onduidelijk of de bevoegdheid van het permanente hof voor het vervolgen van oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en genocide ook gold in de Palestijnse Gebieden. Palestina is namelijk nog geen erkend soeverein land – het heeft momenteel de observatiestatus in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties – en wordt bezet door Israël. De joodse staat erkent het ICC niet.

‘Puur anti-semitisme’

De aankondiging kan op hevige tegenkanting rekenen van de Israëlische overheid. Premier Benjamin Netanyahu veroordeelt de beslissing en beloofde om ‘burgers en soldaten op elke mogelijke manier te beschermen van vervolging’. In een videoboodschap zegt hij nog het volgende: ‘Als het ICC Israël vervolgt wegens oorlogsmisdaden is dat puur anti-semitisme’.

De Palestijnse Autoriteit, de politieke vertegenwoordiging van de Palestijnen die de plak zwaait op de Westelijke Jordaanoever, is blij met het vonnis. De hoofdaanklager van het Strafhof heeft namelijk al laten weten dat hij van plan is om onderzoeken te openen naar oorlogsmisdaden van zowel Israëlische militairen als van de Palestijnse Hamas-beweging. Dat is een rivaliserende politieke groep die aan de macht is in de Gazastrook, een ander deel van de Palestijnse Bezette Gebieden. Hamas – dat op de terreurlijst staat van zowel de EU als de VS – erkent het gezag van de Palestijnse Autoriteit niet.

Israël heeft het Statuut van Rome – waarmee het iCC werd opgericht – niet geratificeerd. Maar het mandaat van de internationale rechtbank is om mensen te vervolgen die oorlogsmisdaden plegen in de landen die wel lid zijn. Ook als dat actoren zijn van landen die het het verdrag niet erkennen.

Netanyahu beschuldigt het hof van partijdigheid. ‘Vandaag heeft het ICC nogmaals bewezen dat het een politiek orgaan is en geen gerechtelijke instelling’, zei hij in de videoreactie. In het verleden riep de Israëlische premier al op tot sancties tegen het Strafhof en tegen de mensen die er werken.

Ook toenmalig president Trump deed dat om een onderzoek naar Amerikaanse oorlogsmisdaden in Afghanistan tegen te houden. De zaak is dan ook effectief niet doorgegaan.

In totaal zijn 124 landen lid van het ICC. Enkele tientallen landen hebben het verdrag niet geratificeerd, waaronder Israël, de Verenigde Staten, Iran en Zimbabwe.