De Franse minister van Economie Bruno Le Maire verzet zich tegen de toenadering tussen supermarktreus Carrefour en zijn Canadese sectorgenoot Couche-Tard. Een bijna klassieke protectionistische reflex, onder het voorwendsel van ‘voedingssoevereiniteit’.

De gesprekken tussen Couche-Tard en Carrefour zitten nog in een verkennende fase. Maar voorlopig is er nog sprake van een ‘vriendschappelijk bod’, dat dus de steun zou krijgen van Carrefour-topman Alexandre Bompard. Het is echter nog afwachten of beide partijen tot een akkoord komen.

Indien dat niet lukt, kan Couche-Tard zich nog steeds rechtstreeks tot de aandeelhouders van Carrefour wenden met een vijandig overnamebod. Dat is echter een veel riskantere strategie. Doorgaans drijft dat de overnameprijs op en is de kans op slagen kleiner.

Maar Couche-Tard zal ook rekening moeten houden met de Franse regering. Die reageert altijd als door een wesp gestoken wanneer een Frans bedrijf in buitenlandse handen dreigt te vallen. Een in deze relevant voorbeeld is dat van een andere Franse supermarktgroep, Promodès. In 1999 hielp de Franse regering een handje om die in de armen van Carrefour te begeleiden, uit angst dat anders Wal-Mart ermee aan de haal zou gaan. En dat is nu niet anders. Minister van Economie Bruno Le Maire liet al duidelijk verstaan dat hij dit verhaal geen warm hart toedraagt.

Op televisiezender France 5 verklaarde Le Maire dat Carrefour wat hem betreft ‘een essentiële schakel is in de voedselzekerheid van de Fransen’. Woorden die Couche-Tard best ernstig neemt. Sinds begin dit jaar is Le Maire bevoegd voor die materie, en kan hij overnames afblokken als hij het verkocht krijgt dat een Carrefour in Canadese handen echt een bedreiging is.

Dat is echter geen evidente argumentatie. Om te beginnen is Carrefour niet de enige grote supermarktgroep in Frankrijk. Met Auchan, E. Leclerc en Système U hebben de Fransen nog keuze genoeg uit ‘echt’ Franse supermarkten. Nog los van het feit dat het niet meteen in het belang is van Couche-Tard dat Carrefour zijn klanten lege winkelrekken aanbiedt.

Le Maire laat zich echter niet uit het veld slaan. Op France 5 draafde hij zelfs nog wat door. ‘De dag dat u bij Carrefour, of zelfs Auchan, gaat en er is geen pasta of rijst meer, wat gaat u dan doen?’, klonk het ietwat dramatisch. Alsof Couche-Tard de rijst in de rekken van de Carrefour-hypermarkten naar Canada zou verschepen.

Bernard Arnault zoekt exit

Het is echter maar de vraag hoeveel steun Le Maire zal krijgen in zijn campagne tegen Couche-Tard. De kans is reëel dat de Canadezen een akkoord bereiken met Carrefour. Grootaandeelhouder Bernard Arnault (de miljardair vooral bekend van luxeconcern LVMH) zit al sinds 2007 in het kapitaal van de supermarktgigant, waarvan lange tijd als hoofdaandeelhouder in tandem met Colony Capital. In die periode boerde het aandeel Carrefour alleen maar achteruit. Pogingen om waarde te ontsluiten door de vastgoedportefeuille te verzilveren, zetten weinig zoden aan de dijk. Een degelijk overnamebod is dus een uitgelezen kans om zonder al te grote kleerscheuren uit die belegging te stappen.

Ook politiek is het lang niet zeker of Le Maire de nodige steun zal krijgen van president Emmanuel Macron. Die heeft momenteel al de handen vol met een strategie om zijn land doorheen de coronacrisis te loodsen. Niet meteen het ideale moment om dan ook nog eens campagne te gaan voeren tegen wat in principe een zaak is tussen twee privébedrijven.

Ex-zakenbankier Macron heeft geloofwaardigheidsprobleem

In het geval van Macron zou dat trouwens extra ongeloofwaardig overkomen. Tussen 2008 en 2012 was hij zakenbankier bij Rotschild & Cie. In die periode werd hij miljonair dankzij de bonussen die hij verdiende met het begeleiden van fusies en overnames. Zijn belangrijkste wapenfeit was de overname van de babyvoedingsdivisie van farmareus Pfizer door voedingsconcern Nestlé. Die deal, goed voor 9 miljard euro, werd door Macron geleid.

Ook het politieke track record van Macron pleit tegen een protectionistische kramp. Hij was minister van Economie in het tweede kabinet van premier Manuel Valls ten tijde van het presidentschap van François Hollande. In die periode ontpopte Macron zich als een minister die bedrijven en ondernemers net meer bewegingsvrijheid gaf. Het bekendste voorbeeld is de wet-Macron. Die combineerde een campagne tegen sociale dumping met een forse deregulering van de Franse economie. Kortom: het wordt voor Macron niet evident indien hij een deal tussen Carrefour en Couche-Tard wil afblokken.