Experts vrezen dat Italie en Spanje, de twee landen die het meeste geld uit het Europese coronaherstelfonds krijgen, er niet zullen in slagen om het beschikbare kapitaal optimaal te investeren.

De Europese leiders hebben in december de Europese begroting en het coronaherstelfonds goedgekeurd. Dat fonds stelt 750 miljard euro ter beschikking van de Europese lidstaten om de economische gevolgen van de coronacrisis te boven te komen. Het herstelfonds bestaat voor 360 miljard euro uit leningen en voor 390 miljard euro uit subsidies. Het geld wordt normaal gezien vanaf de zomer ter beschikking gesteld van de lidstaten.

Administratieve hindernissen

Italië en Spanje, twee landen die zeer zwaar getroffen zijn door het coronavirus, krijgen het meeste geld uit die pot. Italië mag 208 miljard euro in ontvangst nemen en Spanje 140 miljard euro. België kan rekenen op 5,1 miljard euro uit het Europese herstelfonds.

Experts vrezen dat het geld uit Brussel niet efficiënt kan uitgegeven worden vanwege bureaucratische en administratieve hindernissen. Ze baseren zich daarbij op de zogeheten de absorptiegraad, een graadmeter om na te gaan hoeveel de EU-lidstaten van de Europese middelen gebruiken.

Volgens cijfers van de Europese Commissie klokte de Spaanse absorptiegraad tussen 2014 en 2020 af op 39 procent. Italië spendeerde tijdens diezelfde periode 40 procent van het Europese geld.

Innovatie, digitalisering en een groene transitie

De EU-lidstaten krijgen het geld niet zomaar. Ze moeten tegemoet komen aan enkele voorwaarden. Zo moet het kapitaal uit het herstelfonds gebruikt worden voor innovatie, digitalisering en een groene transitie. De lidstaten hebben tot april 2021 om een gedetailleerde planning over te maken aan Brussel.

Volgens Marcello Messori, een econoom aan de universiteit Luis in Rome, moet er nog stevig gesleuteld worden aan het Italiaanse plan. ‘Het plan dat nu op tafel ligt is veel te ruim. Er zijn op dit moment meer dan 50 ongedetailleerde projecten in behandeling. Voorts is het niet duidelijk wie toezicht moet houden op de uitvoering van die projecten’, zegt hij aan Financial Times.

Madrid heeft wel bepaalde investeringsdoelstellingen voor ogen. Zo gaat de Spaanse overheid 70 procent van de subsidies (72 miljard euro) uit het herstelfonds gebruiken om tussen 2021 en 2023 te investeren in een groene transitie en een digitale transformatie. Het land kan ook nog 68 miljard euro lenen.

Voorts heeft Spanje een decreet goedgekeurd dat het land moet helpen om het Europese geld efficiënter te gebruiken.