Alsof Covid-19 nog niet voldoende schade heeft aangericht in de luchtvaartsector, kampen grote luchtvaartmaatschappijen alweer met een volgend probleem. Door de beperking van menselijke interacties vanwege de pandemie wordt het steeds moeilijker de prijs van een business class ticket te rechtvaardigen. Erger nog, Business Class vliegen, voelt voor velen nu gewoon aan als Economy.
Zakenreizen – goed voor een omzet van 1.500 miljard dollar op jaarbasis – liggen sinds maart zo goed als stil. Als telewerken ons één zaak heeft geleerd, is het dat vele bedrijven zakenreizen voortaan in de kolom ‘niet-essentieel’ zullen parkeren. De gevolgen voor de sector zijn dramatisch. Want samen met de zakelijke reiziger verdwijnt tot nader order ook de ‘cashkoe’ van de sector uit circulatie.
10 procent van de reizen; 55 tot 75 procent van de inkomsten
Zakenreizen vertegenwoordigen amper 10 procent van alle vliegtuigreizen, maar zijn goed voor 55 tot 75 procent van de inkomsten. Zakenreizigers zijn namelijk bereid meer te betalen om business class of premium class te vliegen en zijn vaak genoodzaakt meer geld op te hoesten om een last minute ticket te bemachtigen.
Doch business class is in coronatijden niet meer wat het ooit was. De fluit champagne voor het opstijgen, de gin-tonic voor het avondmaal en een uitgebreide keuze aan desserts erna, zijn niet meer. Wat overblijft is een functionele, hygiënische reis, met als enige voordeel nog de extra beenruimte.
De race om de lucratieve passagier
Luchtvaartmaatschappijen als Cathay Pacific, Singapore Airlines en Emirates, die van business class hun uithangbord hadden gemaakt en zich daarbij overtroffen in de race om de meest lucratieve passagier, worden geconfronteerd met een pandemie. Die maakt het moeilijk om je nog van je concurrenten te onderscheiden. Dat is ook de reizigers opgevallen, die nu makkelijker kiezen voor een plek achteraan het vliegtuig.
‘Want wanneer je de service en de kwaliteit van de maaltijden wegneemt, is een vliegtuig nog weinig meer dan een middel om je van A naar B te brengen’, zegt een premium class-passagier tegenover het persagentschap Bloomberg.
‘Niemand die je helpt met je handbagage of je naar je stoel begeleidt. De crew draagt maskers en gezichtsschermen en beperkt zoveel mogelijk het contact met passagiers. Er zijn geen menu’s, drankjes kunnen worden gevraagd, maar worden niet aangeboden. Maaltijden komen voorverpakt, met alle gangen op hetzelfde dienblad, net als in economy.’
Luchtvaartmaatschappijen zitten ondertussen met de handen in het haar. Wanneer en in welke mate er terug intercontinentaal gevlogen kan worden, blijft afwachten. Volgens de internationale luchtvaartvereniging IATA werden in juli internationaal 92 procent minder passagiers vervoerd dan een jaar geleden. De meeste vliegtuigen vliegen halfvol.
IAG: ‘Er komt een structurele verandering van de layout van de cabine’
IAG, de holding boven British Airways en Iberia, voorspelt dat de zakenreis straks zal worden weggeduwd door ontspanningsreizen, wat tot een structurele verandering zal leiden in de layout van de cabine.
Ook analisten van UBS zien budgetvliegers als Ryanair en EasyJet sneller herstellen van de pandemie dan luchtvaartmaatschappijen met een grote intercontinentale focus. Dat een aantal luchtvaartmaatschappijen ondertussen al afscheid nam van de Boeing 747, is net een gevolg van het grote aantal premiumstoelen op dat toestel. Vraag is in welke mate business class-passagiers geld willen blijven ophoesten voor een grotere stoel en meer beenruimte, maar zonder de traditionele business service.
‘Of je vult de stoelen, of je doet ze weg’
Volgens Volodymyr Bilotkach, die luchtvaartmanagement doceert aan het Singapore Institute of Technology, hebben luchtvaartmaatschappijen weinig keuze. ‘Of je vult de stoelen, of je doet ze weg.’ Volgens hem moet een stoel in business class tenminste vier keer de winst genereren die op een stoel in economy wordt gemaakt. Anders kan de ruimte die zo’n stoel inneemt niet worden verantwoord.
Verwacht wordt dat een aantal luchtvaartmaatschappijen hun premiumaanbod sowieso zullen reduceren. Dat heeft ook gevolgen voor een reeks mensen die onrechtstreeks van business en premium class leven. Denk aan cateraars en personeel in business lounges, bijvoorbeeld.
Maar eens het virus onder controle zal een deel van wat de prijs van een business class-ticket rechtvaardigt, ongetwijfeld terugkomen. Want de zakenreis blijft de grondslag van het sociaal kapitaal of de persoonlijke relatie. Iets wat moeilijk via videoconferentie kan worden opgebouwd. Het belang van die persoonlijke relaties mag niet worden onderschat. Ze geven vaak de doorslag bij zakelijke transacties.