De stervensbegeleiding van Arizona gaat verder. Na een ontmoeting met Maxime Prévot (cdH) gisteren, zien Georges-Louis Bouchez (MR), Egbert Lachaert (Open Vld) en Joachim Coens (CD&V) morgen Conner Rousseau (sp.a). De nota komt op tafel. Maar of dat kan helpen om ooit samen in een regering te stappen? De wederzijdse afkeer is diep. Ondertussen zoekt de regering Wilmès II wanhopig naar legitimatie om zélf een relanceplan te kunnen lanceren.

In het nieuws: De regering Wilmès gaat, een beetje tegen beter weten in, een relanceplan opstellen.

De details: De grote vraag is hoe een kabinet met amper 38 zetels zo’n belangrijk beleid op poten kan zetten?

• Het zoemde al langer in de Wetstraat: de federale regering zal het initiatief naar zich halen, en aan een relancebeleid beginnen. De premier, Sophie Wilmès (MR), had het op de Franstalige televisie al aangekondigd, en ook aan Vlaamse kant had vicepremier Alexander De Croo (Open Vld) zich al eerder laten ontvallen ‘dat we echt niet langer gaan wachten’.
• Maar het blijft een heel omstreden, delicate oefening. Het gaat immers om macro-economische beslissingen, over potentieel miljarden euro’s aan uitgaven, over maatregelen waar nog een generatie aan kan worden afbetaald, als men niet goed oplet.
• Bovendien zitten er zware ideologische keuzes aan dergelijk beleid. Een linkse regering zal andere maatregelen nemen dan een rechtse ploeg: zoveel is ondertussen wel duidelijk na maanden eindeloos onderhandelen over een nieuwe federale regering en vooral welk relanceplan die nieuwe ploeg dan zou moeten uittekenen.
• Om dat vacuüm nu plots te gaan vullen met een minderheidskabinet van twee liberale en één christendemocratische partij: het zorgt op z’n minst voor grote vragen bij alle andere partijen in de Kamer, die zo met een vingerknip de voorstellen van deze ploeg kunnen wegstemmen.
• Voor een dergelijk initiatief heeft alvast niemand in de Kamer een mandaat gegeven aan de regering Wilmès, zoals ze dat wel had met de volmachten om de coronacrisis te bestrijden. Maar die volmachten liepen af, de koord waarop de ploeg nu al danst, om nog aan de macht te blijven, is democratisch gezien al heel slap.
• De premier moest zich in een persbericht dan ook al meteen in bochten wringen om toch maar een vijgenblad te vinden, om haar acties goed te praten: ‘Ter herinnering, premier Sophie Wilmès had in haar algemene beleidstoespraak op 17 maart aangekondigd dat de federale regering, met het vertrouwen van de Kamer van Volksvertegenwoordigers, ook stap voor stap de economische heropleving en de relance zou moeten voorbereiden zodra de crisis voorbij is.’
• ‘Deze relance is dus een voortzetting van de reeds genomen maatregelen en is gericht op een strategische en duurzame heropleving van onze economie. Het relanceplan zal samen met de deelstaten worden opgesteld, en zal rekening houden met de initiatieven die op Europees niveau worden genomen’, zo laat Wilmès weten.
• Ze trekt meteen drie weken uit om allerlei gesprekken te hebben. Dat leidt in de Wetstraat tot scherpe reacties: ‘Ze heeft geen tijd en het te druk met ‘de crisis’ aan te pakken, en weigert vervolgens elk initiatief om zelf een volwaardige regering te vormen. En nu gaat ze vervolgens wel drie weken uittrekken om een plan te schrijven? Alles mag blijkbaar in dit land, als je in de Zestien zit en wil blijven zitten’, zo is bij een partijvoorzitter te horen. ‘Dit valt niet meer binnen het mandaat dat deze regering gekregen heeft’, zo is bij een collega-voorzitter te horen.

Concreet nu? Er komen nu een hele reeks ontmoetingen. Alweer zijn ‘experts’ de methode om, bij gebrek aan meerderheid in de Kamer, enige steun en geloofwaardigheid te krijgen.

• Vanaf vandaag komen er een heel reeks experten en technici langs om de regering te informeren ‘op het terrein over de sociaal-economische toestand van ons land na de COVID-crisis’. De premier ontvangt hen samen met de vicepremiers Alexander De Croo (Open Vld), Koen Geens (CD&V) en David Clarinval (MR), plus de bevoegde ministers, zoals die van Economie Nathalie Muylle (CD&V).
• Om 13 uur vandaag zit er al een mooie reeks namen samen. Onder meer Pierre Wunsch, de gouverneur van de Nationale Bank, Michel Delbaere, voorzitter van het Strategisch Comité voor het bedrijfsleven, Rudi Delarue, voorzitter van de Nationale Arbeidsraad, en Fabienne L’Hoost, van het Agentschap van Buitenlandse Handel, komen langs.
• Om 15 uur is er dan al een tweede groep, die langsloopt op de Lambermont, de ambtswoning van de premier. Die bestaat uit een hele reeks professoren economie, onder meer van de UGent, de KU Leuven, UCL en Solvay.
• Vrijdag komen er dan nog CEO’s langs van grote multinationals. En er komen ook gesprekken met een ‘panel van burgers’ en ‘mensen van op het terrein’: ondernemers, handelaars en zelfstandigen.
• En vervolgens is er ook ‘overleg met de sociale partners van de Groep van Tien’ en ook nog een ‘werksessies over energie en duurzame ontwikkeling‘. Een mens zou haast denken dat het een (in)formatiepoging wordt, als heeft de koning dan toch Wilmès aangeduid.
• Om maar te zeggen: de regering wil een duidelijk signaal geven, ‘wij zijn wél bezig met een relanceplan’. Dat staat dan meteen in schril contrast met de drie partijvoorzitters van diezelfde minderheidsregering, die aan het krasselen zijn met drie andere partijen om toch maar een meerderheid te vinden om een relanceplan uit te tekenen.
• Hoe die twee samengaan, is compleet onduidelijk: zal een nieuwe ploeg dan verder moeten borduren op wat deze drie partijen samen al doen nu in de regering, of start men van een wit blad? Alles lijkt hoe dan ook in het teken te staan van een duidelijk ‘plan B’, dat de regering wil formuleren: ‘Als alles mislukt, dan zullen wij wel beleid blijven maken’.

Money, money, money: Terwijl de federale regering nog eens 600 miljoen euro uittrekt voor de zorg, vliegt in de Kamer weer 900 miljoen euro voor bedrijven de deur uit.

• Een persconferentie van drie ministers zowaar, moest krachtig onderlijnen dat de regering een forse inspanning doet voor de ‘helden van de coronacrisis‘, de zorgsector. Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) had het over ‘een totale injectie van 1 miljard euro die de zorgsector een ware boost moet geven’.
• Dat zijn de 400 miljoen die met een linkse coalitie in de Kamer, op voorstel van PVDA, al gestemd waren, plus nog eens 600 miljoen die er nu bij komen. ‘Een historisch akkoord’, noemde minister van Werk ­Nathalie Muylle (CD&V) het. David Clarinval (MR), de minister van Begroting, zat erbij, maar kan straks vooral gaan opmeten wat die extra ruimte voor de zorg voor impact zal hebben op de kas.
• Meteen geeft de huidige ploeg, gesteund door de linkse partijen van de socialisten en groenen in de Kamer, al geld uit dat straks zal moeten passen in een relanceplan, maar waarop al forse financiële druk staat.
• Het federale niveau zet zo ook forse druk op de Vlaamse regering: wat gaat die nu doen voor het zorgpersoneel? Want de Vlaamse regering heeft ook een pak van de witte sector, onder meer de woonzorgcentra, onder haar hoede. Zij kunnen zich nu opmaken om ook honderden miljoenen te gaan uitgeven, hoe leg je anders nog het verschil uit?
• Het is tekenend voor de hausse die er momenteel is in de Kamer, om maar geld uit te geven. Daarbij laten de liberalen en christendemocraten zich niet onbetuigd. Gisteren in de commissie Financiën raakte een voorstel van uitgerekend Christian Leysen (Open Vld) goedgekeurd. Dat is meteen goed voor 900 miljoen euro aan minder inkomsten, de komende drie jaar.
• Dat is opvallend, want Leysen staat bekend als de grote criticus, ten opzichte van zijn collega-Kamerleden, die een ‘gat in hun hand’ zouden hebben. Maar diezelfde Leysen legde een voorstel op tafel om bedrijven de komende jaren fiscale uitstellen te geven. Ze hoeven geen belasting op winst te betalen, als die winsten gebruikt worden om de balans te versterken.
• Die grap kost nog eens 900 miljoen dus, geen uitgaven, maar minder inkomsten. De linkse oppositie schreeuwde moord en brand: ‘Voor een paar miljoen doet men geweldig moeilijk, om de armen of zwakken te steunen, maar voor de bedrijven ligt bijna een miljard klaar?’
• Hoe dan ook, alweer zat Vlaams Belang op de wip, en koos extreemrechts ervoor om geld uit te geven. Zij stemden in de commissie mee met de regeringspartijen en N-VA, dat ook steunde. Zweeds plus het Belang dus, om nog eens 900 miljoen uit te geven.
• Zo is er de facto een spendeerpolitiek bezig in de Kamer, die weinig tot niets met een coherent herstelbeleid te maken heeft, maar een bijzonder grote impact op de begroting zal hebben de komende jaren. En één partij speelt steeds de hoofdrol, door de cruciale stemmen te leveren: het Vlaams Belang.

Ondertussen bij de drie koningen: Bilaterale meetings gaan door, om toch maar te blijven proberen Arizona te vormen, tegen beter weten in.

• Er is wel degelijk iets gebroken. Doordat maandag de forcing gevoerd werd, waarbij het trio fors druk zette op Rousseau, is er schade aan de menselijke relaties, aan het vertrouwen onderling, dat al zo broos was.
• Nadat vorige week al een persbericht en publieke verklaringen volgden over ‘een partij die niet vooruit wilde’, ging het maandag naar een crescendo over het al dan niet bijwonen van een plenaire vergadering met de Arizona-partijen ‘om de nota te tonen’, die de drie partijvoorzitters van MR, Open Vld en CD&V hadden opgesteld.
• Het lijkt daarbij of men zowat exact het tegenovergestelde doet van wat nodig is bij een regeringsvorming. Van discretie is geen sprake: meetings gebeuren quasipubliek, de cameraploegen staan na afloop gewoon partijvoorzitters op te wachten. Bijna permanent zijn er verklaringen van de onderhandelaars, via de klassieke media of hun eigen kanalen op sociale media.
• Dat die laatste ‘de schuld’ zouden zijn van een mislukking, of het foute klimaat scheppen, is moeilijk te geloven. Wie wilt lekken, de onderhandelingen ondergraven of een klimaat van wantrouwen scheppen met vijandige verklaringen, had daarvoor in het verleden ook geen Twitter of Instagram nodig: het volstaat om eens na te lezen hoe het er in 2007 op Hertoginnedal aan toeging, toen Yves Leterme (CD&V) wanhopig probeerde een regering te maken. De methode veranderde niet in de Wetstraat, enkel de drager van de boodschap: dat is vandaag in plaats van een perscommuniqué een tweet of een post geworden.
• 48 uur na het wapengekletter tussen de sp.a enerzijds en de drie onderhandelaars anderzijds is de stellingenoorlog achter de schermen niet verlaten:
  • ‘De drie’ hebben moeite met de voorkeursbehandeling die de sp.a eist, en willen dat de ‘spelletjes’ stoppen en sp.a kleur bekent: willen ze deze coalitie of niet. Daarbij herhaalt zeker de MR systematisch dat de sp.a niet durft los te komen van de PS.
  • Bij de sp.a ontkennen ze dat laatste stellig. Daarover gaat het helemaal niet volgens hen: de hele poging om een Arizona-coalitie te maken wordt volgens hen niet ernstig gedaan, maar is eerder een rookgordijn om tegelijk de jonge voorzitter, Conner Rousseau, te beschadigen.
• Toch doet iedereen nog even verder met het slecht stukje toneel. Want het trio ontving gisteren drie uur lang de cdH-voorzitter, Maxime Prévot, om zijn eisen en prioriteiten voor te leggen. Het was een tweede grote meeting met het cdH, dat maandag nattigheid had gevoeld. Nadat de sp.a had laten weten niet naar de plenaire vergadering te trekken, keerden ze bij het cdH ook hun kar, en zegden eveneens af. Maar Prévot is niet de hardliner, hij zou bereid zijn mee te doen met een Arizona, zolang de sp.a ook maar aan boord komt.
• Een meeting met Rousseau en de drie, ‘bilateraal’ dus, zoals de sp.a had geëist, komt er nu morgen. Vandaag immers trouwt de broer van de sp.a-voorzitter en was het praktisch moeilijk haalbaar. Maar de vergadering morgen lijkt niet meteen een klinkend succes te gaan worden.
• Op Bel RTL herhaalde Hannelore Goeman (sp.a), de fractieleider van sp.a in het Vlaams Parlement, vanmorgen nog eens de communicatielijnen van de Vlaamse socialisten.
  • De sp.a wil gerust praten, maar dan over inhoud.
  • Ze staan open om tijdens een bilateraal gesprek te luisteren naar voorstellen.
  • Maar er moeten inhoudelijke garanties zijn voor de sp.a zich in een verder avontuur waagt.
• Meer dan vermoedelijk raakt het trio zo tegen het weekend weer aan een ‘kookpunt’. Al is de kans dat daar iets positiefs uitkomt, toch bijzonder klein. Het zal dan, opnieuw, eerder gaan over de communicatie en hoe te vermijden dat men er uitkomt als diegene die de zaak blokkeert. Met andere woorden: wie krijgt de zwartepiet?
• De nota van het trio speelt daarbij een cruciale rol: staan daar werkelijk dan zo veel compromissen in, of gematigde voorstellen die de sp.a zouden moeten kunnen overtuigen? Tegen het einde van de week meer duidelijkheid.

Gespot: De N-VA begint een opvallende campagne tegen de nieuwe abortusaanpassingen.

• Is het aanpassen van de abortuswet, zoals die nu voorligt in de Kamer, met een meerderheid van paars-groen plus PVDA, een thema dat maatschappelijk leeft? Op het eerste gezicht lijkt dit een moeilijke strijd, om in de publieke opinie te gaan winnen: wie is nu tegen vrouwenrechten, of staat een progressieve maatschappij in de weg?
• In de pers was tot nu toe alvast weinig kritisch te lezen over de wet die voorligt. Maar de N-VA neemt blijkbaar de handschoen op. In een opvallend filmpje met Valerie Van Peel (N-VA), toch een Kamerlid dat tot de progressieve vleugel van de partij behoort, en al in veel dossiers rond vrouwenrechten werk verrichte, steekt de partij zijn nek uit.
• ‘In 2019 pasten we de wet als eens aan. Maar nu ligt er plots een wetsvoorstel klaar dat zeer ver gaat. Wij zijn niet tegen abortus, en niet tegen vrouwenrechten. Maar ik ben faliekant tegen dit voorstel. 18 weken, om een zwangerschap te onderbreken? Dat zie je nergens in Europa, behalve in Nederland. Maar onderbreken op de helft van een zwangerschap, dat is veel ingrijpender voor de vrouw dan voor de foetus, daar kan je niet zomaar over stappen.’
• ‘We gaan alle strafbepalingen afschaffen, dat doet zelfs Nederland niet. Om evidente redenen. En nu nog erger, wie zich verzet, mag straffen vrezen: als man je verzetten tegen de abortus van je vrouw kan je dus gevangenisstraf opleveren. Maar de dokter die abortus pleegt, een dag voor de bevalling, moet niks vrezen. Dat is niet meer logisch.’
• Dat de N-VA deze campagne lanceert, is opvallend: het was tot nu toe vooral CD&V en voorzitter Joachim Coens die het dossier naar zich trokken. Maar daar raakte men ten gronde en communicatief nooit uit het defensief.

Om te volgen: De PS zit met een vervelend incident. In Verviers, nochtans een rood bastion, dreigen ze hun kopstuk Muriel Targnion te verliezen.

• Het rommelt in het huishouden van de Franstalige socialisten. Na de verplichte exit van Emir Kir, Kamerlid en populaire burgemeester in Sint-Joost-Ten-Node, lijkt de PS opnieuw een kopstuk kwijt te zijn.
• In Verviers is immers een gemene burgeroorlog aan de gang in het stadhuis. De coalitie, geleid door Muriel Targnion (PS), wordt er diep verscheurd door een conflict binnen de lokale PS. De flamboyante Targnion, die ooit een spreekbeurt van Theo Francken (N-VA) met veel bombarie in haar eigen Verviers verbood, staat nu lijnrecht tegenover haar eigen voorzitter van het OCMW, Hasan Aydin. Ze eiste zijn vel, maar de top van de PS kwam tussen, kondigde een absolute wapenstilstand af en stuurde een trio van bemiddelaars.
• Dat was buiten Targnion gerekend, die eenzijdig een nieuwe meerderheid voor Verviers aankondigde: met zeven van de dertien ‘getrouwe’ PS’ers in de gemeenteraad vormde ze een nieuwe coalitie, met het cdH, tot nu toe in oppositie, plots aan boord. Met andere woorden, de groep rond Aydin werd uit de meerderheid gekegeld, partijleden van de PS of niet.
• Dat alles gaat zo lijnrecht tegen de orders van de Keizerslaan in, dat het meteen het einde lijkt van Targnion bij de PS. Maar ondertussen doet ze natuurlijk wel, met haar nieuwe coalitie, lokaal door tot 2024.

Vandaag op de agenda: Alweer een Overlegcomité, deze keer over thuisquarantaine na reizen naar besmette gebieden.

• Het is plots hét topic: wat met reizigers die terugkomen uit ‘brandhaarden’ van corona, plekken, met name in Europa, waar reizen is toegestaan voor Belgen, maar waar volop corona woedt. Er zijn een paar kleinere uitbraken geweest, onder meer in Duitsland en Spanje, die leiden tot wat paniekerige reacties.
• De overheid voorziet verplicht testen, maar het stokte tot nu toe over de daarbij horende quarantaine, die verplicht is in dat geval: die duurt gemiddelde zo’n tien dagen, voor twee testen uitsluitsel hebben gegeven dat de persoon niet besmet is. Die quarantaine kan enkel door de deelstaten worden opgelegd.
• Vlaanderen wil dat doen, maar dan zouden Wallonië en Brussel best volgen. Daarover zitten vanmorgen de verschillende regio’s samen, op het Overlegcomité. Hoe ze precies de verplichte quarantaine moeten uitwerken, is niet duidelijk. Want de handhaving zal meer dan waarschijnlijk toch weer op een ander beleidsniveau komen te liggen: de politie hangt immers in principe niet af van de deelstaten.

Om te volgen: Lufthansa zet Belgische regering onder druk: ‘Akkoorden zoals in Oostenrijk, Zwitserland en Duitsland’.

• Het dossier van de redding van Brussels Airlines ligt al weken op tafel van de regering. Maar die is niet geneigd zomaar toe te geven. Want de Duitsers spelen het spel keihard: ze hebben destijds voor een peulschil 100 procent van de aandelen verworven, en lijken niet van plan, ondanks hun penibele situatie, om een spatje macht over de ‘Belgische’ carrier op te geven.
• Dat is nochtans wat de Belgische regering vraagt, in ruil voor bijna 300 miljoen euro steun: twee zitjes in de raad van bestuur en een vetorecht, zo meldt de VRT. De Belgische regering wil immers garanties over het voortbestaan van de luchtvaartmaatschappij op lange termijn, plus de inplanting in Brussel.
• De Duitsers dringen nu aan op een deal, zonder die ‘garanties’. In de Kamer kwam de CEO van Brussels Airlines Dieter Vranckx tijdens een hoorzitting erop wijzen ‘dat er akkoorden gesloten zijn met de Duitse, Oostenrijkse en Zwitserse overheid, en dat het akkoord met de Belgen niet fundamenteel kan afwijken van die drie deals, of er komen spanningen’. 
• De kans dat er op deze manier een akkoord komt, is klein. De vakbonden deden al een erg grote inspanning door een nieuw sociaal akkoord te slikken dat enorme afslankingen voorziet in België. Maar zonder enige hefboom vanuit de overheid zo veel geld op tafel leggen, voor wat in wezen een Duits bedrijf is, lijkt geen goede manier van onderhandelen, voor de toekomst van Brussel als luchthaven met een deftig aantal verbindingen en een carrier die jobs en connectie garandeert.