De regering-Wilmès krijgt volmachten en kan met quasi volle bevoegdheid de coronacrisis aanpakken. Zo haalt vooral de MR haar slag thuis. De N-VA blijft uit de regering: een expliciete eis van PS en de groenen, om hun steun te geven aan de restregering.

Coup de théâtre, zondagavond in Brussel. Op de bijeenkomst van de koninklijke opdrachthouders, Patrick Dewael (Open VLD) en Sabine Laruelle (MR), waarbij zowat alle partijen uit de Wetstraat vertegenwoordigd waren, doken opeens de groene partijen op en even later zelfs cdH.

Die leken deel van strak plan om N-VA uit de regering te houden. Het was immers N-VA-voorzitter Bart De Wever geweest, die steun voor de restregering had aangeboden, in ruil voor toetreding. Dat zou gelden voor alle grote partijen.

Maar de PS hield voet bij stuk, de lijn die ’s middags al bewandeld werd door Paul Magnette (PS), om toch absoluut niet met N-VA in zee te gaan, bleef strak aangehouden: steun aan de restregering kon, maar dan vanuit het parlement. Dat de N-VA er dan wél zou ingaan, maar de PS niet, was opnieuw onaanvaardbaar voor de Franstalige socialisten.

Grote triomf voor de MR

De MR glorieerde meteen: het premierschap zou in handen blijven van Wilmès, een eis van de Franstaligen, die ook de N-VA niet meer betwiste. Maar zij zagen de kans, net als de PS, om verder te gaan: de groenen konden plots aansluiten, om mee ‘steun’ te gaan leveren aan de regering-Wilmès, zonder te willen toetreden eveneens.

De hele toestand werd door de N-VA met lede ogen aangezien, en ook de sp.a had het bijzonder moeilijk met die gang van zaken. CD&V leek afwezig, voorzitter Joachim Coens (CD&V) hield zich erg op de vlakte. Want zijn christendemocraten zitten in de regering, en blijven daar ook in.

Meteen is zo de facto een Vivaldi-alliantie opgestaan, die z’n wil doorduwt. Een ‘noodregering’, zoals koninklijk onderhandelaar Patrick Dewael (Open Vld) het noemde, is nu een feit: de huidige restregering krijgt in de Kamer het vertrouwen en kan verder via ‘volmachten’, maar kan daardoor niet plots vol gaan regeren. Er komt een kader waarbinnen ze kunnen werken, maar het blijft een minderheidskabinet. De grote winnaars zijn daar, opnieuw, de partijen en vooral ministers die nu in de regering zitten: zij kunnen zes maanden verder. Dat ze daarbij politiek gezien fors boven hun stand leven, is even niet van tel.

Overigens is er nog een pak werk voor de boeg, binnen de regering was de afgelopen dagen stevige kritiek te horen op collega’s. Zo zat de premier niet steeds op de lijn van anderen binnen haar ploeg. Of de volmachten daar veel verandering in zullen brengen, is niet meteen duidelijk.

PS kampte met interne discussies

De druk bij de PS intern op Magnette was zeer groot. Daar is geen enkele opening richting N-VA mogelijk: op het partijbureau zondag zou de PS-voorzitter forse kritiek hebben gekregen over zijn al vergaande gesprekken met N-VA, zeker vanuit de Brusselse federatie en voorzitter Ahmed Laaouej daar. Magnette kwam dus, onder druk van de eigen partij, met een tegenzet. De prijs lag daarbij zeer laag: quasi onvoorwaardelijke steun, met als grote prijs om toch maar de N-VA uit de regering te houden.

Nu nieuw kabinet Wilmès II?

Zo ziet het er naar uit dat de regering Wilmès I nu echt van start kan gaan, of wordt het dan Wilmès II? Hoe dan ook: de kern blijft enkel MR, Open Vld en CD&V. De steun komt de facto van Vivaldisten: de PS en de groenen forceerden de boel. En de sp.a was mathematisch in dit scenario absoluut niet nodig, zij konden dus ook hun voet niet zetten.

Zo hebben de koninklijke opdrachthouders Dewael en Laruelle hun initieel plan om Vivaldi te forceren via de formule van een noodkabinet, op creatieve wijze weten in te vullen.

Nu al klinkt er cynisch in de Wetstraat dat er nu weer zes maanden tijd gekocht is, zonder dat er enige kans op een structurele oplossing is. Dan kan er weer aan een echte regering, of gewoon verkiezingen gedacht worden.