Key takeaways

• Overmatige overheidsbemoeienis en gecentraliseerde planning bedreigen de economische vooruitzichten van Duitsland op de lange termijn.
• Hoge kosten, omslachtige regelgeving en een ontoereikende infrastructuur schaden het concurrentievermogen van Duitsland.
• Een verschuiving naar marktgericht beleid is essentieel om duurzame groei en innovatie in Duitsland te bevorderen.

De Duitse economie staat voor een afschrikwekkend vooruitzicht: een mogelijke stagnatieperiode van 15 jaar. Dat schrijft de Duitse econoom Lars P. Feld in Handelsblatt. Deze sombere vooruitzichten zijn het gevolg van belangrijke veranderingen in het Duitse economische beleid in de afgelopen twee decennia. Deze veranderingen, gedreven door de wereldwijde financiële crisis, de economische opkomst van China en de groeiende nadruk op klimaatmaatregelen, hebben het land gestuurd in de richting van een meer interventionistische aanpak, die doet denken aan centraal geplande economieën.

Hoewel recente prognoses wijzen op enige groei tot 2026, is deze grotendeels toe te schrijven aan met schulden gefinancierde overheidsuitgavenprogramma’s en timingseffecten in plaats van echte particuliere investeringen. Enquêtes bij het bedrijfsleven laten een voortdurende vermindering van de investeringsplannen zien, en instellingen zoals Ifo voorspellen een zwakker dan verwachte economische groei op de middellange termijn.

Zorgen over concurrentievermogen

Er zijn veel zorgen over het concurrentievermogen van Duitsland. Hoge arbeids- en energiekosten, buitensporige regelgeving, een hoge belastingdruk en een ontoereikende infrastructuur ontmoedigen investeringen. Ondanks deze uitdagingen blijven Duitse bedrijven financieel gezond en genieten huishoudens relatieve financiële stabiliteit. De stijgende overheidsschuld en de toenemende afhankelijkheid van belastingverhogingen doen echter twijfels rijzen over de levensvatbaarheid van deze aanpak op lange termijn.

De wereldwijde financiële crisis heeft kwetsbaarheden aan het licht gebracht in markten die voorheen als efficiënt werden beschouwd. De ineenstorting van Lehman Brothers bracht systeemrisico’s binnen het financiële systeem aan het licht, wat leidde tot een heropleving van staatsinterventie als “geldschieter in laatste instantie”. Centrale bankiers, die ooit werden bekritiseerd voor hun te ruime monetaire beleid, hebben een invloedrijkere rol op zich genomen, zoals blijkt uit de belofte van Mario Draghi om “te doen wat nodig is” om de obligatiemarkten te stabiliseren. De COVID-19-pandemie heeft de macht van de staat verder versterkt, waarbij regeringen op grote schaal bestrijdingsmaatregelen hebben genomen en particulieren en bedrijven aanzienlijke steun hebben geboden.

China aan de macht

De opmerkelijke economische opkomst van China heeft ook een grote invloed gehad op Duitsland. Met verbazingwekkende groeicijfers en snelle technologische vooruitgang hebben Chinese bedrijven de Duitse dominantie in belangrijke sectoren zoals auto’s, machines en chemicaliën uitgedaagd. China’s strategische controle over cruciale hulpbronnen versterkt zijn positie op het wereldtoneel nog verder.

Het succes van het Chinese industriebeleid, dat wordt gekenmerkt door gecentraliseerde planning en gerichte investeringen, wordt alom bewonderd. Deze aanpak, in combinatie met een aanzienlijke ontwikkeling van de infrastructuur, getuigt van een mate van staatsinterventie die in westerse economieën zelden voorkomt.

Klimaatbeleid

Tegelijkertijd leggen het klimaatbeleid van de EU en Duitsland de nadruk op gedetailleerde plannen om hele economieën koolstofneutraal te maken. Dit beleid omvat wettelijk bindende doelen voor verschillende sectoren, met sancties voor niet-naleving. Ze gaan zelfs zo ver dat bepaalde technologieën volledig verboden worden.

Deze algemene trend naar gecentraliseerde planning is niet duurzaam. Economieën zijn complexe systemen die niet efficiënt beheerd kunnen worden. Geen enkele entiteit heeft de kennis en vooruitziendheid om elk aspect van economische activiteit te dicteren. Bovendien behouden individuele consumenten de vrijheid om hun eigen keuzes te maken. Het is daarom essentieel dat Duitsland de grenzen van deze aanpak erkent en terugkeert naar een meer marktgericht kader. (uv)

Volg Business AM ook op Google Nieuws

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!