Key takeaways

• Turkije investeert in geavanceerde wapens en modernisering van de marine om zelfvoorzienend te worden en meer regionale invloed uit te oefenen.
• Het land daagt de eenheid van de NAVO uit door een onafhankelijk beleid te voeren, zoals blijkt uit de aankoop van Russische luchtverdedigingssystemen.
• Turkije wil in de wereld erkend worden als een leidende mogendheid, die de belangen van moslims verdedigt en een sterkere stem opeist in internationale instellingen.

Turkije heeft de afgelopen jaren een belangrijke transformatie ondergaan, van een land dat het EU-lidmaatschap ambieerde tot een zelfverzekerde regionale macht die zijn belangen op het wereldtoneel doet gelden. Deze verandering wordt gedreven door een verlangen naar onafhankelijkheid en soevereiniteit, waardoor Turkije zijn eigen koers bepaalt tussen westerse allianties zoals de NAVO en partnerschappen met de landen van het “collectieve Oosten” en de moslimwereld.

Deze nieuwe geopolitieke strategie is duidelijk zichtbaar in de militaire ambities van Turkije. Het land investeert zwaar in de nationale defensieproductie en ontwikkelt geavanceerde wapensystemen zoals de Altai-tank en het TAI TF Kaan gevechtsvliegtuig. In combinatie met een snel moderniserende marine, geleid door de Mavi Vatan doctrine, die de gevestigde maritieme normen uitdaagt, streeft Turkije naar zelfvoorziening en uitbreiding van haar invloed op zee.

Middellandse Zee en NAVO

Het oostelijke Middellandse Zeegebied is een brandpunt geworden van dit assertieve buitenlandse beleid. Geschillen over recent ontdekte gasreserves, zoals het Calypso-veld op Cyprus, en zeegrenzen hebben geleid tot spanningen met NAVO-bondgenoten zoals Griekenland en Frankrijk. Turkije heeft hierop gereageerd door boorschepen onder begeleiding van oorlogsschepen naar de betwiste wateren te sturen, waardoor de situatie nog ingewikkelder is geworden.

Deze geschillen benadrukken de paradox waarmee de NAVO wordt geconfronteerd: haar op één na grootste leger opereert steeds vaker onafhankelijk, waardoor de eenheid van de alliantie in twijfel wordt getrokken. Hoewel de relatie tussen Turkije en de NAVO eerder strategisch dan ideologisch blijft, namen de spanningen toe na de aankoop door Ankara van het Russische S-400 luchtverdedigingssysteem, wat leidde tot de uitsluiting van het F-35-gevechtsvliegtuigprogramma.

Banden met Rusland aanhalen

Tegelijkertijd smeedt Turkije nauwere banden met Rusland op basis van gedeelde belangen om de invloed van het Westen uit te dagen. Deze relatie blijft echter pragmatisch en vormt geen formele alliantie.

Ankara probeert zich ook te positioneren als een wereldwijde leider van moslimgemeenschappen, steunt groepen zoals de Moslimbroederschap en is actief betrokken bij regionale conflicten zoals Libië. Deze positie versterkt het imago van Turkije als kampioen van de islamitische heropleving en als tegenwicht tegen de Arabische monarchieën van de Perzische Golf.

Wereldtoneel

De transformatie van Turkije weerspiegelt een bredere beweging in de richting van een multipolaire wereldorde. Ankara heeft de ambitie om toe te treden tot de rangen van wereldmachten en eist een grotere inbreng in internationale instellingen zoals de Verenigde Naties. Dit betekent dat Turkije niet langer alleen maar een brug wil slaan tussen Oost en West, maar een onafhankelijke pijler wil worden binnen het opkomende multipolaire systeem. (jv)

Volg Business AM ook op Google Nieuws

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!