Vijftien jaar, zo lang is het geleden dat Vlaams Belang nog eens een parlementaire verkiezing gewonnen hebben. Maar nu ruikt voorzitter Tom Van Grieken (Vlaams Belang) grote winst. “Hoe teleurgesteld ik ook ben in de N-VA, een coalitie van Vlaams Belang en N-VA zou mijn droom zijn”, zo zegt hij. Hij kondigt alvast aan om op 26 mei ’s avonds niet na te trappen naar anderen. “Dat is zo kleinburgerlijk van die zogezegd grote politici. Die fout zal ik niet maken.”

“Het belang van deze verkiezing is onze mensen terug op de eerste plaats zetten.”

“Voor deze regering aan de macht kwam, hadden we de hoogste belastingen en de laagste pensioenen. En na deze regering hebben we nog steeds de hoogste belastingen en de laagste pensioenen. Alleen: de mensen, onze mensen, moeten daar nog eens twee jaar langer voor werken. Ze moeten eigenlijk twee jaar werken voor iemand anders, om bodemloze Waalse putten te vullen en om een migratiefactuur te betalen, waar niemand om gevraagd heeft. Dus: onze mensen werken keihard, zijn enorm productief, maar eigenlijk voor een ander. En dat mag wel eens stoppen.”

Wanneer ga jij dan een gelukkig mens zijn op 26 mei ’s avonds?

“Als mijn partij vooruit gaat.”

Maar je zat heel laag, dus dat is niet zo moeilijk.

“Dat weet ik zo niet. Vier jaar geleden maakten de politieke analisten andere analyses. Ik heb het nog eens nagekeken: het is vijftien jaar geleden dat we nog eens parlementsverkiezingen gewonnen hebben. Ik zou graag winnen, vooruit gaan. Dubbele cijfers, dat is de ambitie.”

Ja, dus toch meer dan tien procent ?

“Ja. Ik ben zelfs zo frank om te zeggen dat er zelfs nog een procentje extra bij mag, want we hadden met de provincieraadsverkiezingen dertien procent. Toen ging het over straattegels en lokale thema’s en nu gaat het toch over migratie, economie, het communautaire … Daarop voelen wij ons als een vis in het water.”

“Wat hebben ze met al die stemmen gedaan?”

En dan een cruciale vraag voor jullie, denk ik: is er een coalitie waar jij jezelf ziet instappen? Is er een droomcoalitie voor jou?

“Er is niet echt een droomcoalitie. Hoe teleurgesteld ik ook ben in die N-VA, en ik ben heel teleurgesteld in die N-VA.”

Dat is toch uw grote vijand, hé?

“Nee, er is een verschil. De N-VA is niet mijn vijand. Ik denk dat de vijanden van N-VA bij alle andere partijen zitten.”

Maar jullie vallen toch constant N-VA aan in de campagne?

“De andere partijen hebben altijd gehoopt dat de N-VA zou mislukken. Ik heb nooit gehoopt dat de N-VA zou mislukken. Ik ben nu wel dubbel zo boos, omdat ze niet hebben geleverd wat ze beloofd hadden voor die verkiezingen.”

Een soort bedrogen fan?

“Wel, ik ben nooit echt een fan geweest, verre van. Ik ben altijd trouw geweest aan mijn partij. Maar het is wel wrang. Ik had minder een probleem gehad een kleine partij te blijven als de N-VA zijn programma zou verwezenlijken. Maar wat hebben ze nu met al die stemmen gedaan? Wat hebben ze nu al die tijd in de regering gedaan? Dan word ik heel ambetant.”

Dus, het is een beetje “ik sta hier, want ik kan niet anders”?

“Uiteraard, daarom ben ik ook voorzitter geworden.”

Maar ik herhaal mijn vraag van de coalitie toch even?

“Hoe teleurgesteld ik ook ben in de N-VA, een coalitie van Vlaams Belang en N-VA zou mijn droom zijn. Ook al houden de V-partijen redelijk goed stand, we blijven tussen de 41, 42 en 45 procent scoren samen. Toch zou dat de droomcoalitie zijn.”

Stel nu eens dat dat op Vlaams niveau kan, dat jullie samen een meerderheid zouden hebben. Wat biedt Bart De Wever (N-VA) u dan aan?

“Goh, dat zou eens een gesprek tussen mij en Bart De Wever moeten zijn, dat nog nooit heeft plaatsgevonden. Bart De Wever praat met iedereen, maar nog nooit …”

Heeft hij je nog nooit onder vier ogen gesproken?

“Nog nooit onder vier ogen. Het langste dat we ooit hebben gesproken was twee minuutjes voor een debat, voor we live gingen. Dat was de enige keer.”

Dat blijft dan een ambitie voor dit jaar? Om dat eens te doen met Bart De Wever?

“De ambitie is niet om een gesprek te hebben met Bart De Wever, de ambitie is om een ander beleid te krijgen.

Terug even naar die campagne en wat er op het spel staat. Wie heeft er volgens u het meest te verliezen?

“Ook weer die N-VA, omdat ze heel veel verandering beloofd hebben. Ze hebben de lat heel hoog gelegd. Weet u nog?”

Maar ik bedoel eerder qua kiezers eigenlijk. Welke groepen van mensen? Misschien in uw geval migranten die toch wel een en ander te verliezen hebben?

“Nee, ik denk de werkende Vlaming … Kijk, de Vlaming is massaal aan het werken. In vergelijking met onze buurlanden is de Vlaming per hoofd zeer productief. En wat krijgt die daar nu in hemelsnaam voor terug? Ze gingen de middenklasse niet meer uitpersen, maar die betaalt meer voor gas, water en elektriciteit. Je moet langer werken voor lage pensioenen. Al een geluk dat wij er waren of ze hadden nog de kilometerheffing van Ben Weyts (N-VA) door hun strot geramd gekregen.”

Is dat dan de laatste pluim op uw hoed? Dat je Ben Weyts hebt kunnen afblokken?

“Ja, want ik doe aan politiek, niet voor postjes, maar om effectief dingen proberen te veranderen, om druk uit te oefenen. We hebben niet alleen de gemeenteraadsverkiezingen gewonnen, we hebben zelfs de regering doen vallen over het Marrakeshpact. Dat is ondertussen al bijna vergeten. En last but not least is het een ongelooflijke pestbelasting om de automobilist opnieuw te pesten, de melkkoe van deze regering. We hebben dat door onze druk vanuit de oppositie als enige partij in het Vlaams Parlement kunnen tegenhouden.”

Je krijgt zowaar goede rapporten in de kranten, zie ik.

“Ja, ik moet me zorgen maken. Als journalisten de lof beginnen zwaaien, dan moet ik me zorgen beginnen maken.”

Dat is meestal het begin van het einde van Vlaams Belang.

Doodsprentje

Wat is het ergste scenario dat kan gebeuren na 26 mei?

“Het ergste scenario noem ik het Antwerps scenario.”

Waarbij N-VA en sp.a elkaar vinden?

“Ja, heel de campagne lang zei Bart De Wever: ‘Let op, de linksen komen terug en je moet op mij stemmen, sterk N-VA …’ En de stemmen zijn nog niet geteld of Bart De Wever zit al zoete broodjes te bakken met de socialisten. Als je hem nu in interviews hoort over ‘het linkse blok dat in opmars is in Wallonië’, zegt hij: ‘Ik wil niet met Ecolo, ik wil niet met Di Rupo (PS) en ik wil niet met de PTB’. Maar hij zegt eigenlijk niet ‘niet met de PS’, hij zegt ‘ik wil niet met Di Rupo’. Ik ken hem nu ondertussen al, ik volg hem heel nauw, en die kleine nuances maken me zorgen.”

Dus u denkt echt dat N-VA en PS samen in bed gaan liggen straks?

“Ik zeg niet dat dat iets voor de hand liggend is, maar om aan de macht te blijven, zie ik die N-VA rare sprongen maken.”

Zeg eens iets over de andere kant van de taalgrens. Is daar één partij, waarvan je hoopt dat die zou winnen?

“Nee, ik deel de analyse nog steeds dat wij een land zijn met twee democratieën en eigenlijk interesseert het me bijzonder weinig hoe Wallonië stemt. Ze zijn een eigen democratie, ze hebben geen Vlamingen nodig om te zeggen wat een goede of een slechte partij is. Het enige, pour la petite histoire: het zou leuk zijn mochten we daar een paar stemmen halen, want we hebben symbolisch ook lijsten ingediend in Wallonië. We gaan er geen eurocent in steken, het is gewoon om aan te tonen hoe absurd onze kiesomschrijvingen zijn.”

Misschien een beetje een institutionele vraag, maar ben je kandidaat-premier?

“In theorie is iedere lijsttrekker van de Kamer kandidaat-premier, maar neen, ik ben geen kandidaat-premier van België. Ik doe ook niet aan politiek voor het postje, ik hoef niet op mijn doodsprentje ‘voormalig premier’ hebben staan. Ik doe het om dingen te veranderen.”

Wat moet er dan wel op je doodsprentje staan?

“‘Vlaams nationalist’, dat is meer dan voldoende.”

En “stichter van de Vlaamse republiek”?

“Dat mag, dat is leuk. Nice to have, but not need to have.”

Maar die Vlaamse regering interesseert me natuurlijk ook. Is daar een mogelijke kandidaat-minister-president voor jullie? Is dat dan Filip Dewinter (Vlaams Belang)?

“Dat is nog nooit besproken geweest, ook niet intern, omdat we momenteel de kleinste partij zijn in het Vlaams Parlement. Dus we zijn er niet aan zet en ook daar hangt het allemaal af van wat de V-partijen doen en hoe ze daar eerst 50 procent halen.”

Jullie hebben zelf weinig kans federaal, maar heb je een voorkeur voor een bepaalde premier straks? Mag het Jan Jambon (N-VA) zijn voor jou?

“Da’s een moeilijke. Ik weet eigenlijk niet of ik iemand per se … Ik vind dat de grootste partij de premier moet leveren. Dat is ook het eerlijkste, want dan kan je je niet verstoppen, dan kan je niet weglopen.”

Dus Jan Jambon?

“Als de verkiezingen dat uitwijzen. Het zou natuurlijk wel de absolute symbolische daad zijn, dat dé Vlaams nationalist bij uitstek nu de persoon wordt die België in stand houdt. Dat zou natuurlijk zeer typerend zijn voor de status waar de N-VA nu in verkeert.”

Als ik me niet vergis, was hij ooit voorzitter van de Vlaamse Volksbeweging (VVB)?

“Met de steun van het Vlaams Blok nog, daar lidkaarten verkopen, die VVB op de koers van onafhankelijkheid gezet hebben … Om vandaag kandidaat-premier te zijn, om die onafhankelijkheid compleet weg te moffelen. Il faut le faire.”

Maar je kent toch de boutade? ‘Van verraad tot verraad naar de Vlaamse Staat’?

“Dat is wat De Wever vaak zegt. Partijpolitiek: it’s a dirty job, somebody’s got to do it. Je kan niet heel je politieke carrière een maagd blijven.”

Dat is wat ze over jou zeggen, hé.

“Ik zal dat zelden of nooit mensen verwijten. Maar wat ik hen wel verwijt, en dat ligt aan het Belgisch systeem, .. In een ander land word je staatsman als je heel je leven bij je principes bent gebleven. In België word je pas staatsman als je al je principes overboord hebt gegooid. En daarvan denk ik ‘dat zit gewoon in het instituut België’. Daar wil ik niet aan meedoen.”

“Politiek is een zero-sum game“

Vertel eens over die verkiezingsavond zelf. Je gaat ervan uit dat Vlaams Belang wint. Welke boodschap ga je daar in de markt zetten? Zal Vlaams Belang misschien toch eens proberen de deur open te beuken om in een coalitie te stappen? De toon, de manier waarop je spreekt is heel belangrijk dan?

“Er is niet zo fundamenteel over nagedacht. Uiteraard denk ik er zelf wel eens over na. Ik sta open voor alle gesprekken, iedere uitnodiging zal ik aannemen.”

Zullen we bijvoorbeeld Dries Van Langenhove naast u zien staan op die verkiezingsnacht?

“Zover in de details zijn we nog niet. We zijn een kleine partij en waarschijnlijk wordt de verkiezingsavond op de dag zelf pas voorbereid.”

Maar laat ons niet naïef zijn: hoe je die overwinning in de markt gaat zetten – neem Thierry Baudet (FvD) in Nederland bijvoorbeeld – is toch wel van groot belang?

“U gaat geen lange speech van twintig minuten van mij krijgen. Maar wat volgens mij wel fundamenteel is, ik weet nu al meer dan vijf jaar dat ik dat wil zeggen … Ik weet nog toen Bart De Wever verkiezingen won en zei: ‘We hebben het monster de keel overgesneden’. Of een Theo Francken (N-VA) die eens in De Afspraak heeft gezegd: ‘De grootste verdienste van N-VA is het Vlaams Belang klein krijgen.’ Wel, ik ben heel zeker dat ik dat niet zal doen. Als je de verkiezingen wint, en ik hoop oprecht dat ik ze win, hout vasthouden, dan moet je groot zijn in de overwinning en niet nog eens natrappen. Dat is zo kleinburgerlijk van die zogezegd grote politici. Die fout zal ik niet maken.”

“Natrappen na verkiezingen, dat doen we niet.”

Nee?

“Ik zit zeker ook niet zo in elkaar. Ik denk dat ik nogal het imago heb, niet alleen het imago, ik ben ook zo … Daarom probeer ik altijd heel beleefd en hoffelijk te zijn, maar wel zeer duidelijk in mijn principes. Die fout wil ik niet maken. N-VA mag van mij ook winnen. Het probleem is: politiek is een zero-sum game. De militanten van alle partijen hebben keihard gewerkt en om op dat moment iemand zulke uitspraken te zien doen, dat stoot tegen de borst en dat ligt niet in mijn aard.”

Het ligt toch nog altijd op de lever, want je herinnert het je duidelijk nog.

“Ja, natuurlijk. Je voert zo hard campagne, en je weet dat het niet goed zal zijn, bij sommige partijen voel je dat in je vingertoppen. Maar je blijft campagne voeren, want je staat voor je zaak, belangeloos als militant. En dan komt er iemand zoiets op tv zeggen. Dat is een trap in je ballen die je eigenlijk niet verdiend hebt als brave militant.”

Oké, dus, genoteerd: “Geen al te ruige toestanden, niet natrappen”. Maar gaat het een moment zijn om die deur misschien toch open te zetten?

“Ja, uiteraard, ik zal ook, en ik wil dat nu al verklaren, ik wil dat op de verkiezingsavond zelf verklaren, ik wil dat in de weken nadien verklaren. Ik ben bereid om overal op gesprek te gaan, op een rationele manier op basis van een programma. Je gaat van mij geen grote veto’s horen.”

En begrijp je dan dat de komst van een Dries Van Langenhove bijvoorbeeld voor heel veel mensen een signaal was van “Vlaams Belang verruwt weer en gaat nog net een beetje weg van …”

“Daar ben ik het niet mee eens.”

Nee? Waarom niet?

“Omdat dat gewoon een vraag is die ik al twintig jaar hoor. Vroeger was het ‘is het Filip Dewinter?’ en nu stelt u dezelfde vraag en u schrapt De Winter door en u pakt Dries Van Langenhove. Ziet u u al tegen Bart De Wever zeggen ‘is dat geen probleem dat u Ben Weyts in uw rangen hebt, want die stoot toch veel mensen tegen de borst?’? Dat wordt nooit gedaan bij andere partijen.”

Het ergste dat Ben Weyts volgens mij doet, is poseren met een vreemde vogel op de Antwerpse ring.

“Met een zéér vreemde vogel. Of een vreemde vogel met nog een vreemdere vogel, Ben Weyts.”

Oké, alle gekheid op een stokje; je kan toch niet ontkennen dat Dries Van Langenhove iemand is die heel polemisch is, die ook heel veel mensen afstoot en heel veel contra-reactie oproept?

“Maar, democratie werkt volgens mij zo, ik kan me vergissen, dat de kiezer bepaalt wie naar het parlement gaat. Het is niet aan andere politieke partijen met wie ze aan tafel zitten. Het is de kiezer die de kaarten legt.”

Uiteraard, maar het zijn wel de partijen in België die beslissen “wie schuiven we naar voor, wie is ons boegbeeld?”. Het was toch een heel symbolische keuze om die man bij uw partij op te nemen en daar te zetten?

“Ja, zeer symbolisch.”

Net zoals een Goedele Liekens bij Open Vld.

“Ja, ik schat Dries wel hoger in dan Goedele Liekens.”

Ja? Gaat die meer stemmen halen dan Goedele Liekens, denk je?

“Ja, ja!”

Oké, da’s genoteerd.

Joris Van Hauthem (Vlaams Blok/Vlaams Belang) is overleden natuurlijk.

“Vergeet ook niet: ik ben een partijpoliticus, een voorzitter. En Vlaams Brabant was een mindere provincie voor ons, omdat je daar kleppers hebt, zoals Theo Francken en Maggie De Block (Open Vld). Ik moest daar een tegenzet doen.”

“Joris Van Hauthem was een zéér sterk inhoudelijk iemand, maar die is jammer genoeg vroegtijdig overleden. En ik moest dus iemand vinden, die bekendheid heeft en een rechts profiel. Iemand die trouwens ooit nog de beveiliging heeft gedaan van Theo Francken. Ik vond dat op strategisch vlak een interessante zet. Of het oplevert, dat zullen we zien op 26 mei.”

Je hebt eigenlijk een praktisch probleem opgelost door Dries Van Langenhove daar in te schuiven, is dat wat je zegt?

“Niet noodzakelijk. We investeren wel hard in Vlaams-Brabant. We pakken daar Theo Francken en Ben Weyts aan, ook Maggie De Block als het gaat over medicijnen en zo. Dus we investeren wel veel.”

Toch nog één keer ten gronde: zijn komst was toch wel een symbool van het Vlaams Belang dat opnieuw harder wordt?

“Nee, het is een symbool van ‘wij laten niet zomaar iemand aan de schandpaal nagelen’. De VRT is daar niet alleen onderzoeker geweest, maar ook rechter en beul tegelijkertijd. Terwijl Dries van niets in beschuldiging is gesteld en voor niets is veroordeeld. En, hoe beleefd en vriendelijk je ook bent, dan zet ik mijn stekels recht en vind ik dat daar zo’n onrecht wordt aangedaan dat ik wel eens wat tegengas durf geven.”