Er blijken steeds grotere bekommernissen te groeien over een mogelijk tekort aan helium. Er wordt al langer gewaarschuwd dat voorraden steeds minder gemakkelijk aangevuld zullen worden. De vrees lijkt echter nog aangewakkerd door een bericht van de Amerikaanse winkelketen Party City, die heeft aangekondigd dit jaar nog vijfentwintig filialen te zullen sluiten. Een tekort aan helium zou echter een groot aantal economische activiteiten in het gedrang kunnen brengen.

Toch noemen vele wetenschappers helium eigenlijk een product in overvloed. Het is echter vooral een probleem om de stof vast te houden of de beschikbare voorraden te exploiteren. Ook rekent met voor de toekomst op recyclage.

Ballonnen

Party City is een keten die onder meer ballonnen voor feestelijkheden verkoopt. Helium is daarvoor een cruciale grondstof. Ook de luchtvaart maakt voor zijn ballonnen gebruik van helium. Deze activiteiten vertegenwoordigen echter slechts 17 procent van de totale aanwending van het gas.

De geneeskunde heeft, onder meer voor medische scans, op de heliummarkt daarentegen een aandeel van 30 procent. Andere laboratorium-toepassingen vertegenwoordigen 14 procent, gevolgd door lasactiviteiten (9 procent), wetenschappelijke toepassingen (6 procent) en lekdetectie en chipproductie (elk 5 procent).

“Een tekort aan helium zou een brede waaier sectoren kunnen raken,” zegt William Halperin, professor fysica aan de Northwestern University, dan ook. Party City benadrukt nochtans dat zijn beslissing tot afslanking geen enkel verband heeft met een eventueel tekort aan helium. Het bedrijf zegt bovendien dat een gebrek aan helium slechts tijdelijk is. Er zou ook een snelle aanvulling van de reserves komen.

Vvertegenwoordigers van andere sectoren zeggen eveneens momenteel weinig problemen te zien. Onder meer de ziekenhuissector beklemtoont geen directe moeilijkheden te verwachten. Omdat al geruime tijd over mogelijke tekorten wordt gesproken, hebben vele ziekenhuizen dan ook extra reserves opgebouwd.

Recyclage

In de Verenigde Staten staat de National Helium Reserve in voor de levering van het product. Die had ooit ongeveer 30 procent van de wereldwijde voorraden in handen, maar stopt over twee jaar met zijn activiteiten. De belangrijkste leveranciers zijn Qatar, Algerije en de Verenigde Staten. Mogelijk zullen in de toekomst ook leveringen komen uit Rusland en Tanzania. “Berichten hierover moeten echter nog worden bevestigd,” zegt Sophia Hayes, professor scheikunde aan de Washington University.

Volgens ramingen zouden de huidige voorraden nog ongeveer tweehonderd jaar leveringen mogelijk maken. “Inmiddels gaan steeds meer stemmen op om helium te recycleren,” betoogt Hayes. “Dat is echter een complexe technische uitdaging. Bovendien dreigt die technologie bijzonder veel geld te zullen kosten.”

Christopher Rithner, onderzoeker aan de Colorado State University, voert aan dat er in wezen eigenlijk meer dan voldoende helium beschikbaar is. “Alleen zijn de reserves van het product op aarde relatief beperkt,” zegt hij. “Helium bindt zich immers niet met andere elementen. Daardoor blijft het gas zich vrij bewegen. Door zijn kleine gewicht kan het daarbij heel gemakkelijk aan de atmosfeer van de aarde ontsnappen.”

De aanwezige voorraden zitten echter meestal in ondergrondse reservoirs vast. “Een groot deel van die voorraden is echter gesitueerd in Qatar,” getuigt Rithner. “Dat maakt de ontginning door politieke en economische uitdagingen minder gemakkelijk. Eigenlijk is er dus genoeg helium, maar de voorraden zijn vaak moeilijk te bereiken en te exploiteren.”

Ook Rithner zegt te hopen dat superieure recyclage-technieken het gevaar voor een tekort aan helium op termijn zullen kunnen wegnemen.