Key takeaways
- De Franse staatsschuld is onder president Macron met 1 000 miljard euro gestegen, maar een analyse als percentage van het bruto binnenlands product (bbp) laat een genuanceerder beeld zien.
- De Covid-19 pandemie en de energiecrisis van 2022 vereisten aanzienlijke uitgaven en droegen substantieel bij aan de stijging van de Franse schuld.
- De belastingverlagingen onder Macron, die vooral ten goede kwamen aan bedrijven en rijke huishoudens, leidden tot een daling van de belastinginkomsten van de overheid en droegen bij aan de stijging van de schuld.
De staatsschuld van Frankrijk is inderdaad aanzienlijk gestegen onder president Emmanuel Macron. Hoewel oppositiepartijen vaak het cijfer van 1.000 miljard euro extra schuld aanhalen, moet dit cijfer in de juiste context worden geplaatst, meldt Le Monde.
Schuld als percentage van het bbp
Kijken naar de absolute toename van de schuld in miljarden kan misleidend zijn. Economen vergelijken schulden over het algemeen liever met het bruto binnenlands product (bbp) van een land, dat de jaarlijkse productie van welvaart meet. Deze vergelijking geeft een nauwkeuriger beeld van het vermogen van een land om zijn schulden terug te betalen.
Volgens deze metriek is de schuld van Frankrijk als percentage van het bbp tussen 2017 en 2025 met 13 punten gestegen. Als de schuld stabiel was gebleven op het niveau van 2017 (101 procent van het bbp), zou deze nu ongeveer 400 miljard euro lager zijn.
Factoren die bijdragen aan de stijging van de schuld
Er zijn twee belangrijke factoren die bijdragen aan deze stijging: de economische crisis en de belastingverlagingen die onder de regering Macron zijn doorgevoerd.
Uitzonderlijke uitgaven in verband met de Covid-19 pandemie en de energiecrisis van 2022, bedoeld om de economische gevolgen te verzachten en bedrijven en particulieren te steunen, hebben aanzienlijk bijgedragen aan de stijging van de schuld. Volgens een grote studie van het Observatoire français des conjonctures économiques (OFCE) zijn deze crisisgerelateerde uitgaven verantwoordelijk voor de helft tot driekwart van de totale schuldgroei sinds 2017.
Politieke keuzes en het antwoord op de crisis
Hoewel deze uitgaven vaak worden gezien als een noodzakelijke reactie op onvoorziene omstandigheden, hebben politieke keuzes onvermijdelijk invloed gehad op de omvang en uitvoering ervan. De Franse aanpak van de energiecrisis bleek bijvoorbeeld duurder dan die van Duitsland, wat de rol van de besluitvorming bij het vormgeven van de schuldenlast benadrukt.
De belastingverlagingen onder Macron hebben ook een rol gespeeld bij de toename van de schuld. Terwijl de overheidsuitgaven buiten crisisperiodes grotendeels stabiel zijn gebleven, zijn de belastinginkomsten van de staat aanzienlijk gedaald. Dit “tekort”, zoals critici het vaak noemen, is het gevolg van verschillende belastinghervormingen ten gunste van rijke huishoudens en bedrijven, zoals de afschaffing van de vermogensbelasting en de verlaging van de vennootschapsbelastingtarieven.
Invloed van belastingverlagingen op de schuld
Het is moeilijk om het precieze effect van deze belastingverlagingen op de schuld in te schatten, omdat economische modellen zo ingewikkeld zijn. Berekeningen van verschillende instellingen wijzen echter op een inkomstenverlies tussen 62 miljard euro en 207 miljard euro voor de periode 2018-2023. Het OFCE schat dat de intrekking van de vermogensbelasting ongeveer 25 miljard euro per jaar kostte, terwijl de verlagingen van de vennootschapsbelasting resulteerden in een verlies van ongeveer 50 miljard euro per jaar.
Daarnaast heeft de regering van Macron na de protesten van de Gilets Jaunes nog meer belastingverlagingen doorgevoerd, waarvan vooral de middenklasse heeft geprofiteerd. Deze maatregelen, waaronder verlagingen van de inkomstenbelasting en vrijstellingen van bepaalde belastingen voor gepensioneerden met een laag inkomen, hebben samen bijgedragen aan een aanzienlijk tekort.
Belangrijk is dat Macron een gunstig economisch klimaat heeft geërfd, gekenmerkt door lage rentetarieven en een relatief sterke groei, waardoor het effect van de stijgende schuld beperkt is gebleven. Als hij te maken had gehad met hogere rentetarieven, zoals zijn voorgangers Jacques Chirac en Nicolas Sarkozy, zou de schuldenlast aanzienlijk hoger zijn geweest.
“Meneer 1.000 miljard euro schuld”
Met de oplopende staatsschuld onder Macron groeit de vrees voor de financiële toekomst van Frankrijk. Dit leidt tot de vraag: kan Frankrijk, met zijn enorme schuldenlast en zonder ingrijpende hervormingen, voorkomen dat het land failliet gaat? Macron, ofwel “Meneer 1.000 miljard euro schuld”, heeft een erfenis achtergelaten die de volgende regering voor een zware opgave stelt. (fc)
Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!