In Rio de Janeiro is woensdag de 38-jarige Marielle Franco vermoord. Ze werd – samen met haar chauffeur – door 2 onbekende mannen doodgeschoten in haar wagen terwijl ze door een van de grootste favela’s van de stad reed. Ze kreeg 4 kogels in het hoofd.
De moord op Marielle Franco
Franco zetelde in het stadsbestuur van Rio en was een uitgesproken activiste voor de mensenrechten. Ze zette zich daarbij vooral in voor vrouwen en minderheden. Daarbij nam Franco vaak de lokale politiediensten op de korrel, die de voorbije jaren in Rio duizenden burgers om het leven hebben gebracht.
De moord op Franco heeft ondertussen nationale dimensies aangenomen. Overal in Brazilië gaan duizenden mensen de straat op om te protesteren. Men wil een antwoord op de vraag wie de moord op Franco heeft bevolen. Algemeen wordt verondersteld dat het initiatief vanuit de politie zelf kwam of vanuit een van de vele privé-milities in de stad actief zijn en die zijn samengesteld uit voormalige politieagenten.
© EPA
Sinds vorige maand heeft het leger de controle over de veiligheid in Rio overgenomen, maar het lijkt er nu op dat ook de militairen de zaken niet in handen hebben.
Franco (foto boven) is de eerste, noch de laatste politica die in Brazilië werd vermoord. De voorbije 24 maanden werden in het land 40 gemeenteraadsleden om het leven gebracht, berekende de nieuwszender O’Globo.
Maar de moord op Franco brengt de drie hoofdproblematieken van veiligheid, ras (ze was de enige zwarte politica in het 51 leden tellende stadsbestuur, dat 7 vrouwen telde) en armoede samen en heeft de polarisering in Rio naar een hoogtepunt gebracht.
Op 7 oktober vinden in Brazilië verkiezingen plaats. Na de verschillende schandalen waarin lokale machtshebbers de voorbije maanden waren gemengd, lopen de anti-establishmentgevoelens in het land hoog op. Een van de kandidaten die leidt in de peilingen is Jair Bolsonaro, een voormalig militair. Volgens hem ‘zijn politieagenten geen agenten tenzij ze mensen doden’.
42 van de 50 meest moorddadige steden liggen in Latijns Amerika en de Caraïben
Zuid-Amerika slaagt er maar niet in zijn burgers een gevoel van veiligheid te geven. Uit een recente rangschikking van de Mexicaanse Citizens’ Council for Public Security, waarin de 50 meest moorddadige steden ter wereld worden opgelijst, blijkt dat de volledige top 12 wordt opgeëist door 3 landen: Brazilië, Mexico en Venezuela. 42 van de 50 meest moorddadige steden liggen in Latijns Amerika en de Caraïben. Daarvan liggen er dan nog eens 17 in Brazilië.
Veiligheid heeft een prijs
Politici leiden graag de aandacht van de binnenlandse problemen af door buitenlandse dreigingen te zoeken. Rusland, India, China en ook de VS zijn daarvan misschien de beste voorbeelden. Een oorlog of zelfs terrorisme lijkt in Zuid-Amerikaanse landen veel verder af dan in pakweg Europa, Azië en het Midden-Oosten. In Zuid-Amerika worden legers dan ook voornamelijk ingezet bij binnenlandse aangelegenheden.
Maar voor het gewone volk vormt de criminaliteit op straat een veel groter probleem dan een potentiële oorlog veraf. Lokale machthebbers zijn er zich dan ook best van bewust dat ze – met of zonder militairen in het straatbeeld – voor de binnenlandse onveiligheid een zware politieke, economische en sociale prijs zullen betalen.
© EPA