Voor het eerst in 2 jaar zouden meer Catalanen vandaag tegen onafhankelijkheid van de deelstaat stemmen dan er voor. Dat valt af te leiden uit de Kiesbarometer van het Centre d’Estudis d’Opinió (CEO). Het centrum is het orgaan van de Catalaanse regering (Generalitat de Catalunya) dat belast is met het opmeten van de kiesintenties in Catalonië. Het CEO peilt 4 keer per jaar naar de politieke voorkeur van de Catalanen en neemt in zijn vragenlijst ook het onafhankelijkheidsvraagstuk op.
De meest recente barometer peilt naar de kiesintenties voor de Europese verkiezingen later deze maand.
Op de vraag “Wil u dat Catalonië zich omvormt tot een onafhankelijke staat?”, antwoordt 48,6% van de ondervraagden negatief, terwijl 47,2% met een ‘ja’ antwoordt en vindt dat de deelstaat zich best afscheidt van de rest van Spanje.
De resultaten markeren een ommekeer, want het was van juni 2017 geleden dat een meerderheid van respondenten zich nog tegen de onafhankelijkheid uitsprak. Dat was de laatste enquête voor het illegale onafhankelijkheidsreferendum van oktober 2017. Sinds dan had de onafhankelijkheidsstem telkens opnieuw de bovenhand gehaald.
De ‘ja’-stem verliest 1,2% sinds de vorige enquête van het CEO en daalt van 48,4 naar 47,2%. De ‘nee’-stem stijgt met meer dan 3% en krijgt 48,6% van de stemmen, vereleken met 44,1% in maart.
Catalonië raakt niet uit de impasse
Catalonië bevindt zich al jaren in een impasse, waarbij de separatisten geen 50% van de stemmen halen. Wel bekomen ze telkens opnieuw een meerderheid dankzij de zetelverdeling. Dat is een gevolg van een in 1980 gestemd decreet. Daarbij krijgt de provincie Barcelona – waar 77% van de Catalanen woont – slechts 63% van de zetels. Een manier om het belang van de grootstad in te perken tegenover het traditioneel meer nationalistische platteland. De provincie Lerida bijvoorbeeld, waar 5,7% van de Catalanen woont, krijgt 11% van de zetels.
In 2015 beslisten de separatisten dan om van de onafhankelijkheid hun enige prioriteit te gaan maken. Een politieke zet die culmineerde in het onafhankelijkheidsreferendum van 1 oktober 2017.
Maar de Catalaanse leiders gingen haastig en slordig tewerk. Voornamelijk omdat zich binnen de separatistische regeringspartijen een pensée unique had geïnstalleerd. Men begon te denken dat iedereen net als zij dacht.
Carles Puigdemont en zijn volgelingen hebben de 50% van de Catalanen die de onafhankelijkheid niet willen jaren lang volledig genegeerd. Ook ‘het mandaat van het volk’, waarop de separatisten zich beriepen, heeft dus nooit bestaan. Het is niet omdat je de zetels hebt, dat je ook de mensen hebt.
In Madrid staan ondertussen een reeks separatisten terecht voor hun aandeel in het referendum. De uitspraak en eventuele straffen worden niet verwacht voor oktober. Puigdemont vluchtte in de dagen na het referendum naar België, waar hij tot vandaag verblijft.
Uit een andere enquête blijkt ondertussen dat zowel Carles Puigdemont als zijn in de gevangenis verblijvende ex- vice-president Oriol Junqueras, later deze maand beide verkozen zouden worden in het Europees Parlement.